TEKSTY 1-2

TEXTS 1-2

Tekst

Verš

arjuna uvāca
prakṛtiṁ puruṣaṁ caiva
kṣetraṁ kṣetra-jñam eva ca
etad veditum icchāmi
jñānaṁ jñeyaṁ ca keśava

śrī-bhagavān uvāca
idaṁ śarīraṁ kaunteya
kṣetram ity abhidhīyate
etad yo vetti taṁ prāhuḥ
kṣetra-jña iti tad-vidaḥ

Synonyms

Synonyma

arjunaḥ uvāca – Arjuna rzekł; prakṛtim – natura; puruṣam – podmiot radości; ca – również; eva – na pewno; kṣetram – pole; kṣetra-jñam – znawca ciała; eva – na pewno; ca – również; etat – wszystko to; veditum – zrozumieć; icchāmi – pragnę; jñānam – wiedza; jñeyam – przedmiot wiedzy; ca – również; keśava – O Kṛṣṇo; śrī-bhagavān uvāca – Najwyższa Osoba Boga rzekł; idam – to; śarīram – ciało; kaunteya – O synu Kuntī; kṣetram – pole; iti – w ten sposób; abhidhīyate – jest nazywany; etat – to; yaḥ – kto; vetti – wie; tam – on; prāhuḥ – jest nazywany; kṣetra-jñaḥ – znawca pola; iti – w ten sposób; tat-vidaḥ – przez tych, którzy wiedzą.

arjunaḥ uvāca — Arjuna řekl; prakṛtim — přírodu; puruṣam — poživatele; ca — také; eva — jistě; kṣetram — pole; kṣetra-jñam — znalce pole; eva — jistě; ca — také; etat — to všechno; veditum — poznat; icchāmi — přeji si; jñānam — poznání; jñeyam — předmět poznání; ca — také; keśava — ó Kṛṣṇo; śrī-bhagavān uvāca — Pán, Osobnost Božství, pravil; idam — toto; śarīram — tělo; kaunteya — ó synu Kuntī; kṣetram — pole; iti — tak; abhidhīyate — nazývá se; etat — toto; yaḥ — ten, kdo; vetti — zná; tam — on; prāhuḥ — je nazýván; kṣetra-jñaḥ — znalec pole; iti — tak; tat-vidaḥ — těmi, kdo toto znají.

Translation

Překlad

Arjuna rzekł: Mój drogi Kṛṣṇo, chciałbym wiedzieć, co to jest prakṛti [natura], puruṣa [podmiot radości], pole i znawca tego pola. Chciałbym wiedzieć również, czym jest wiedza i co jest jej przedmiotem.
Najwyższa Osoba Boga rzekł: To ciało, o synu Kuntī, jest nazywane polem. A ten, kto zna to ciało, nazywany jest znawcą pola.

Arjuna řekl: Můj milý Kṛṣṇo, přeji si dozvědět se podrobně o prakṛti (přírodě), puruṣovi (poživateli), poli a znalci pole, poznání a předmětu poznání. Nejvyšší Pán, Osobnost Božství, pravil: Toto tělo se nazývá pole, synu Kuntī, a ten, kdo tělo zná, je nazýván znalec pole.

Purport

Význam

ZNACZENIE:

Arjuna pragnie dowiedzieć się, co to jest: prakṛti (natura), puruṣa (podmiot radości), kṣetra (pole), kṣetra-jña (jego znawca). Pyta również, czym jest wiedza i co jest przemiotem wiedzy. Kṛṣṇa odpowiedział, że polem nazywane jest ciało. A ten kto je zna, nazywany jest znawcą pola. Ciało to jest dla uwarunkowanej duszy polem działalności. Uwarunkowana dusza uwikłana jest w materialną egzystencję i usiłuje panować nad materialną naturą. Wobec tego odpowiednio do swojej możliwości panowania nad tą materialną naturą, otrzymuje ona jakieś pole działalności. Tym polem działalności jest ciało. A czym jest ciało? Ciało utworzone jest ze zmysłów. Uwarunkowana dusza pragnie czerpać przyjemność z zadowalania zmysłów i stosownie do swoich możliwości w tym względzie otrzymuje ona odpowiednie ciało, czyli pole działalności. Dlatego ciało nazywane jest kṣetra – polem działania dla uwarunkowanej duszy. Osoba, która utożsamia się z ciałem nazywana jest kṣetra-jña – znawcą pola. Zrozumienie różnicy pomiędzy polem a jego znawcą, czyli ciałem a znawcą tego ciała, nie jest niczym trudnym. Każdy może zauważyć, iż od dzieciństwa aż do starości ciało jego podlega wielu zmianom. A jednak jest on ciągle tą samą osobą. Jest więc różnica pomiędzy znawcą pola działania i właściwym polem działania. Żywa, uwarunkowana dusza może zatem bez trudu zrozumieć, iż jest czymś różnym od ciała. Na początku zostało powiedziane – dehino ’smin – że żywa istota przebywa wewnątrz ciała. I ciało to zmienia się z ciała niemowlęcia na ciało dziecka, z ciała dziecka na ciało młodzieńca, z ciała młodzieńca na ciało starca – i osoba będąca jego właścicielem zdaje sobie sprawę z tych przemian. Właściciel jest więc wyraźnie kṣetra-jña. Czasami ktoś stwierdza: „Jestem szczęśliwy”, „Jestem mężczyzną”, „Jestem kobietą”, „Jestem psem”, „Jestem kotem” itd. Są to cielesne desygnaty znawców pola. Ale znawca różny jest od ciała. Mimo, iż używamy tak wielu różnych przedmiotów: naszych ubrań itd., wiemy, iż jesteśmy czymś oddzielnym od rzeczy, których używamy. Podobnie, po niewielkich rozważaniach rozumiemy również, iż jesteśmy czymś różnym od tego ciała. Ja, ty, czy ktokolwiek inny, kto posiada ciało, jest nazywany kṣetra-jña, znawcą pola działania, a ciało jest nazywane kṣetra, polem samych czynności.

Arjuna se zajímal o prakṛti (přírodu), puruṣu (poživatele), kṣetru (pole), kṣetra-jñu (znalce pole), poznání a předmět poznání. Když se na to vše zeptal, Kṛṣṇa mu odpověděl, že tělo se nazývá pole a ten, kdo tělo zná, je znalec pole. Toto tělo je pole působnosti podmíněné duše. Podmíněná duše je v zajetí hmotné existence a pokouší se ovládat hmotnou přírodu. Podle své schopnosti jí vládnout tedy dostává pole působnosti, kterým je tělo. A co je tělo? Tělo je tvořeno smysly. Podmíněná duše chce smyslový požitek a tělo neboli pole působnosti dostává podle toho, jaké má pro to schopnosti. Z toho důvodu se tělo nazývá kṣetra, pole působnosti podmíněné duše. A osoba, která se neztotožňuje s tělem, je kṣetra-jña, znalec pole. Jaký je rozdíl mezi polem a jeho znalcem, mezi tělem a znalcem těla — není těžké pochopit. Každý jednotlivec vidí, že od dětství do stáří prochází jeho tělo mnohými změnami, ale on přesto zůstává stále stejnou osobou. Znalec pole se tedy od samotného pole působnosti liší. Tak může podmíněná duše pochopit, že není tělem. Na začátku Bhagavad-gīty je popsáno (dehino 'smin), že živá bytost je uvnitř těla a že tělo se mění při přechodu z dětství v chlapectví, mládí a stáří, a osoba vlastnící tělo ví, že se tělo mění. Vlastník je tedy zjevně kṣetra-jña. Někdy si myslíme: “Jsem šťastný,” “Jsem muž,” “Jsem žena,” “Jsem pes,” “Jsem kočka.” To jsou označení těla znalce, který však s tělem není totožný. Přestože používáme mnoho věcí — například šaty — víme, že se od nich lišíme. Když zauvažujeme, pochopíme také, že se lišíme od těla. Já, vy nebo kdokoliv jiný, kdo vlastní tělo, je nazýván kṣetra-jña, znalec pole působnosti, a tělo se nazývá kṣetra, samotné pole působnosti.

Pierwsze sześć rozdziałów Bhagavad-gīty opisuje znawcę ciała (żywą istotę) i pozycję, w której będąc usytuowanym, można zrozumieć Najwyższego Pana. Środkowe rozdziały Bhagavad-gīty opisują Najwyższą Osobę Boga oraz związek pomiędzy duszą indywidualną a Duszą Najwyższą w służbie oddania. Rozdziały te wyraźnie podkreślają wyższą pozycję Najwyższej Osoby Boga i zależność duszy indywidualnej. Żywe istoty są zależne w każdych warunkach, ale zapominając o tym, cierpią. Kiedy, dzięki pobożnym czynom, zostaną oświecone, wtedy zbliżają się do Najwyższego Pana w różnym charakterze: jako dotknięte nieszczęściem, potrzebujące pieniędzy, nękane ciekawością, poszukujące wiedzy. To również zostało opisane. Teraz, zaczynając od Rozdziału Trzynastego, dowiemy się, w jaki sposób żywa istota wchodzi w kontakt z naturą materialną, i w jaki sposób zostaje wyzwolona przez Najwyższego Pana poprzez różnego rodzaju procesy: działanie dla rezultatów, kultywowanie wiedzy i pełnienie służby oddania. Mimo iż żywa istota jest całkowicie różna od materialnego ciała, w jakiś sposób wiąże się z nim. To również zostanie wytłumaczone.

V prvních šesti kapitolách Bhagavad-gīty je popisován znalec těla (živá bytost) a stav, který mu umožní poznat Nejvyšší Osobnost Božství. V prostředních šesti kapitolách je popisován Nejvyšší Pán a vztah mezi individuální duší a Nadduší týkající se oddané služby. Je v nich jednoznačně definováno nadřazené postavení Nejvyšší Osobnosti Božství a podřízené postavení individuální duše. Živé bytosti jsou za všech okolností níže postavené, ale jelikož na to zapomínají, trpí. Když jsou osvíceny díky svým zbožným činnostem, obracejí se na Nejvyššího Pána různě — jako trpící, ti, kdo potřebují peníze, zvídaví a ti, kdo hledají poznání. To je rovněž popsáno. A počínaje třináctou kapitolou bude vysvětleno, jak živá bytost přichází do styku s hmotnou přírodou a jak ji Nejvyšší Pán vysvobozuje různými metodami, které spočívají v jejím plodonosném jednání, rozvíjení poznání a oddané službě. I když se živá bytost naprosto liší od hmotného těla, nějakým způsobem s ním začíná být spojena. I to bude objasněno.