TEXT 5
TEKST 5
Verš
Tekst
prakṛtiṁ viddhi me parām
jīva-bhūtāṁ mahā-bāho
yayedaṁ dhāryate jagat
prakṛtiṁ viddhi me parām
jīva-bhūtāṁ mahā-bāho
yayedaṁ dhāryate jagat
Synonyma
Synonyms
aparā – niższa; iyam – ta; itaḥ – oprócz tej; tu – ale; anyām – inna; prakṛtim – energia; viddhi – spróbuj zrozumieć; me – Moja; parām – wyższa; jīva-bhūtām – obejmująca żywe istoty; mahā-bāho – O potężnie uzbrojony; yayā – przez którego; idam – to; dhāryate – używana albo wykorzystywana; jagat – świat materialny.
Překlad
Translation
Ó Arjuno, válečníku mocných paží! Kromě nich je zde ještě Má jiná, vyšší energie, sestávající z živých bytostí, které využívají zdroje oné hmotné, nižší přírody.
Oprócz tych energii, o potężny Arjuno, istnieje Moja wyższa energia, którą są wszystkie żywe istoty wykorzystujące zasoby tej niższej, materialnej natury.
Význam
Purport
Zde je jasně řečeno, že živé bytosti patří k vyšší energii Nejvyššího Pána. Nižší energie je hmota projevená v podobě různých prvků — země, vody, ohně, vzduchu, éteru, mysli, inteligence a falešného ega. Obě formy hmotné přírody — hrubé (počínaje zemí) i jemné (počínaje myslí) — jsou výtvory nižší energie. Živé bytosti, které využívají těchto nižších energií k různým účelům, představují vyšší energii Pána, a právě díky ní je celý hmotný svět v chodu. Vesmírný projev nemůže být v činnosti, pokud ho neuvádí do pohybu vyšší energie, živá bytost. Energie jsou vždy ovládány energetickým zdrojem, a živým bytostem tedy vždy vládne Pán — nejsou nezávislé. Nikdy nejsou stejně mocné jako Pán, jak si myslí neinteligentní lidé. Ve Śrīmad-Bhāgavatamu (10.87.30) je rozdíl mezi živými bytostmi a Nejvyšším Pánem vyložen takto:
ZNACZENIE:
Werset ten wyraźnie mówi, iż żywe istoty należą do wyższej natury (czyli energii) Najwyższego Pana. Niższą energią jest materia zamanifestowana w takich elementach, jak: ziemia, woda, ogień, powietrze, eter, umysł, inteligencja i fałszywe ego. Obie formy materialnej natury, mianowicie „wulgarna” (ziemia itd.) i „subtelna” (umysł itd.), są produktami energii niższej. Żywe istoty, które wykorzystują niższą energię do różnych celów, same przynależą do wyższej energii Najwyższego Pana, i to właśnie dzięki tej energii cały materialny świat funkcjonuje. Manifestacja kosmiczna nie ma żadnej mocy działania, jeśli nie jest poruszana przez energię wyższą, żywą istotę. Energie zawsze są kontrolowane przez źródło energii, a zatem żywe istoty zawsze są kontrolowane przez Pana. Nie mają one niezależnej egzystencji. Nigdy nie posiadają takiej siły, jaką posiada Pan, jak to sobie mogą myśleć ludzie nieinteligentni. Różnica pomiędzy żywymi istotami i Panem została opisana w Śrīmad-Bhāgavatam (10.87.30) w sposób następujący:
tarhi na śāsyateti niyamo dhruva netarathā
ajani ca yan-mayaṁ tad avimucya niyantṛ bhavet
samam anujānatāṁ yad amataṁ mata-duṣṭatayā
tarhi na śāsyateti niyamo dhruva netarathā
ajani ca yan-mayaṁ tad avimucya niyantṛ bhavet
samam anujānatāṁ yad amataṁ mata-duṣṭatayā
“Ó Nejvyšší Věčný! Kdyby byly vtělené živé bytosti věčné a všeprostupující jako Ty, nepodléhaly by Tvé vládě. Jestliže však přijmeme za své, že jsou Tvými nepatrnými energiemi, okamžitě to znamená, že jsou Tvé svrchované vládě podřízeny. Skutečné osvobození si tedy vyžaduje, aby se Tvé vládě odevzdaly — díky tomu budou šťastné. Jedině v tomto přirozeném postavení mohou jednat jako vládci. Lidé, kteří mají omezené poznání a zastávají monistickou teorii, že Bůh a živé bytosti jsou si po všech stránkách rovni, se drží chybného a poskvrněného názoru.”
„O Wieczny Najwyższy! Gdyby wcielone żywe istoty były wieczne i wszechprzenikające tak jak Ty, nie byłyby wtedy pod Twoją kontrolą. Ale ponieważ są one Twoimi drobnymi energiami, podlegają Twojej najwyższej kontroli. Dlatego prawdziwe wyzwolenie polega na podporządkowaniu się żywych istot Twojej kontroli i to czyni je szczęśliwymi. Mogą być one kontrolerami tylko w tej konstytucjonalnej pozycji. Ludzie o ubogim zasobie wiedzy, będący zwolennikami monistycznej teorii, mówiącej, iż Bóg i żywe istoty są równe pod każdym względem, są w rzeczywistości zwodzeni przez błędne i nieczyste poglądy”.
Nejvyšší Pán Kṛṣṇa je jediný vládce a všechny živé bytosti jsou Jím ovládány. Sami patří k Jeho vyšší energii, protože kvalitou existence jsou s Ním totožné, ale nikdy se Mu nevyrovnají kvantitou moci. Při využívání hrubých a jemných forem nižší energie (hmoty) zapomíná vyšší energie (živá bytost) pod vlivem hmoty na svou pravou, duchovní mysl a inteligenci. Když se však vymaní z vlivu matoucí hmotné energie, dosáhne úrovně mukti, osvobození. Pod vlivem hmotné iluze si s falešným egem myslí: “Jsem hmota a hmotné věci, které získám, patří mně.” Své skutečné postavení vnímá až tehdy, když je prostá všech hmotných představ, včetně myšlenky na dosažení všestranné totožnosti s Bohem. Gītā tedy dokládá, že živá bytost je pouze jednou z Kṛṣṇových energií, a když se zbaví hmotného znečištění, bude si plně vědoma Kṛṣṇy neboli osvobozená.
Najwyższy Pan Kṛṣṇa jest jedynym kontrolerem i wszystkie żywe istoty są kontrolowane przez Niego. Te żywe istoty są Jego wyższą energią, ponieważ ich egzystencja jakościowo jest równa egzystencji Najwyższego. Jednak nie dorównują Panu wielkością mocy. Podczas eksploatacji energii niższej (materii „subtelnej” i „wulgarnej”), wyższa energia (żywa istota) zapomina o swojej prawdziwej – duchowej – inteligencji i umyśle. Przyczyną tego zapominania jest oddziaływanie na nią materii. Kiedy jednak uwalnia się ona spod wpływu złudnej energii materialnej, wtedy osiąga stan nazywany mukti, czyli wyzwolenie. Pod wpływem materialnej iluzji fałszywe „ego” myśli: „Jestem materią i materialne zdobycze należą do mnie”. Ze swojej właściwej pozycji zdaje ona sobie sprawę dopiero wtedy, kiedy uwalnia się od wszystkich idei materialnych, do których należy też koncepcja dorównania pod każdym względem Bogu. Gītā potwierdza to, iż żywa istota jest jedynie jedną z wielu energii Kṛṣṇy; kiedy zaś energia ta uwolni się od zanieczyszczeń materialnych, wtedy osiąga pełną świadomość Kṛṣṇy, czyli wyzwolenie.