47. VERS

TEKST 47

Szöveg

Tekst

śreyān sva-dharmo viguṇaḥ
para-dharmāt sv-anuṣṭhitāt
svabhāva-niyataṁ karma
kurvan nāpnoti kilbiṣam

Szó szerinti jelentés

Synonyms

śreyān – jobb; sva-dharmaḥ – az ember saját kötelessége; viguṇaḥ – tökéletlenül végezve; para-dharmāt – mint más kötelessége; su-anuṣṭhitāt – tökéletesen végezve; svabhāva-niyatam – az ember természete szerint előírt; karma – munkát; kurvan – végezvén; na – sohasem; āpnoti – kap; kilbiṣam – bűnös visszahatást.

śreyān – lepiej; sva-dharmaḥ – swoje własne zajęcia; viguṇaḥ – niedoskonale wykonywane; para-dharmāt – niż zajęcia kogoś innego; su-anuṣṭhitāt – doskonale wykonane; svabhāva-niyatam – obowiązki zgodne z czyjąś naturą; karma – praca; kurvan – wykonując; na – nigdy; āpnoti – osiąga; kilbiṣam – skutki grzechów.

Fordítás

Translation

Még ha tökéletlenül hajtja is végre saját kötelességét az ember, az jobb, mint ha a másét végzi el tökéletesen. A természete alapján előírt kötelességeinek eleget téve sohasem éri bűnös visszahatás.

Lepiej pełnić obowiązki własne, choćby niedoskonale, niż przejmować obowiązki innych, nawet gdyby się je miało pełnić w sposób doskonały. Kto pełni nakazane obowiązki, będące w zgodzie z jego własną naturą, ten nigdy nie podlega grzesznym reakcjom.

Magyarázat

Purport

A Bhagavad-gītā az emberek foglalkozás szerinti kötelességéről beszél. A korábbi versekben már szó volt arról, hogy a brāhmaṇa, kṣatriya, vaiśya és śūdra kötelességeit az anyagi természet rájuk jellemző kötőerői határozzák meg. Senkinek sem szabad más kötelességét végeznie. Aki a természete alapján a śūdrák munkájához vonzódik, ne adja ki magát brāhmaṇának még akkor se, ha esetleg brāhmaṇa családban született. Az embernek saját természete szerint kell cselekednie. A Legfelsőbb Úr szolgálatában nem létezik alantas munka. A brāhmaṇa foglalkozás szerinti kötelessége minden bizonnyal a jóság minőségében van, de ha valaki természeténél fogva nincs ebben a kötőerőben, akkor nem szabad egy brāhmaṇa munkáját végeznie. A kṣatriya – vezető – feladatához például számtalan szörnyű dolog hozzátartozik: erőszakot kell alkalmaznia, hogy elpusztíthassa ellenségeit, néha pedig diplomáciai okokból hazudnia kell. Az ilyen erőszak és kétszínűség a politika velejárója, s a kṣatriyának nem szabad felhagynia előírt kötelességével, hogy ahelyett egy brāhmaṇa munkáját végezze.

ZNACZENIE:

Bhagavad-gītā mówi o zawodowych obowiązkach. Jak zostało to przedyskutowane już w wersetach wcześniejszych, obowiązki braminów, kṣatriyów, vaiśyów i śūdrów odpowiadają określonym siłom natury materialnej. Nie należy imitować cudzych obowiązków. Człowiek, który z natury zainteresowany jest rodzajem pracy wykonywanej przez śūdrów, nie powinien w sztuczny sposób uważać siebie za bramina, nawet jeśli urodził się w rodzinie braminów. Należy pracować więc zgodnie ze swoją naturą. Żadna praca nie hańbi, jeśli wykonywana jest w służbie dla Pana. Zawodowe obowiązki braminów są niewątpliwie w sile dobroci, ale jeśli jakaś osoba nie posiada natury w sile dobroci, to nie powinna ona imitować takich obowiązków. W obowiązkach kṣatriyów, czyli administratorów, wpisanych jest wiele nieprzyjemnych powinności. Kṣatriya musi używać przemocy, aby zabić swoich wrogów, a czasami – ze względów dyplomatycznych – musi uciekać się do kłamstwa. Taka przemoc i dwulicowość towarzyszą bowiem sprawom politycznym, ale kṣatriya nie powinien z tego powodu porzucać swoich zawodowych obowiązków i próbować wypełniać obowiązki bramina.

Mindenkinek úgy kell cselekednie, hogy tetteivel örömet szerezzen a Legfelsőbb Úrnak. Arjuna például kṣatriya volt, ám mégis vonakodott harcba szállni az ellenséggel. Ám ha a harc Kṛṣṇának, az Istenség Legfelsőbb Személyiségének az ügyét szolgálja, akkor nem kell félni attól, hogy általa mélyre süllyed az ember. Egy kereskedőnek sokszor hazudnia kell a haszon érdekében, s ha nem tenne így, nem lenne nyeresége. A kereskedők sokszor mondják: „Ó, kedves vevő, magának odaadom ezt annyiért, amennyiért vettem, felár nélkül!” Tudnunk kell azonban, hogy egy kereskedő nem él meg haszon nélkül. Ha tehát azt mondja, hogy az áruját haszon nélkül adja el, akkor tudhatjuk, hogy hazudik. Ennek ellenére mégsem szabad azt hinnie, hogy mivel a foglalkozása megköveteli a hazugságot, meg kell válnia tőle, és ahelyett inkább brāhmaṇaként kell cselekednie. Ez nem ajánlatos. Ha valaki a munkájával az Istenség Legfelsőbb Személyiségét szolgálja, akkor nem számít, hogy az illető kṣatriya, vaiśya vagy épp śūdra. Néha még az áldozatokat végző brāhmaṇáknak is kell állatot ölniük, ha olyan áldozatot végeznek, ami megköveteli ezt. Hasonlóan, ha egy kṣatriya a kötelessége teljesítése közben megöli az ellenségét, akkor ezzel nem követ el bűnt. Erről nagyon érthetően és részletesen számol be a harmadik fejezet: minden embernek Yajña, vagyis Viṣṇu, az Istenség Legfelsőbb Személyisége érdekében kell dolgoznia. Amit személyes érzékkielégítésünkre teszünk, az lekötöttséget okoz. A végkövetkeztetés tehát az, hogy mindenkinek a rá jellemző sajátságos kötőerőnek megfelelően kell tevékenykednie, azzal az egyedüli szándékkal, hogy a Legfelsőbb Úr legfelsőbb érdekét szolgálja.

Należy działać dla zadowolenia Najwyższego Pana. Arjuna na przykład (będąc kṣatriyą) zastanawiał się nad tym, czy powinien stoczyć walkę ze stroną przeciwną. Lecz jeśli walka prowadzona jest dla Kṛṣṇy, Najwyższej Osoby Boga, wtedy nie należy obawiać się degradacji. Również kupiec musi tak często kłamać przy załatwianiu interesu, jeśli oczywiście chce osiągnąć jakiś zysk. Gdyby tego nie robił, nie byłoby mowy o żadnej korzyści. Czasami kupiec mówi: „Mój drogi kliencie, na tobie nie staram się zarobić”, ale z drugiej strony trzeba znać zasadę, że nie ma kupca bez zysku. Stąd też te słowa są oczywistym kłamstwem. Jednakowoż, znając korzyści swojego zawodu, chociażby to nieuniknione uciekanie się do kłamstwa, nie powinien on porzucać z tego powodu swojego zajęcia i przejmować obowiązków bramina. To nie jest zalecane. Jeśli ktoś swoją pracą służy Najwyższej Osobie Boga, to nie ma znaczenia, czy jest on kṣatriyą, vaiśyą, czy śūdrą. Nawet bramini, którzy spełniają różnego typu ofiary, czasami muszą zabijać zwierzęta, gdyż czasami takie ofiary są wymagane. Podobnie, jeśli kṣatriya wykonujący swoje własne obowiązki zabije wroga, nie popełnia żadnego grzechu. Te rzeczy zostały wyraźnie i dokładnie wytłumaczone w Rozdziale Trzecim. Każdy człowiek powinien pracować dlaYajñi, czyli Viṣṇu, Najwyższej Osoby Boga. Natomiast wszystko to, co jest robione dla zadowolenia własnych zmysłów – jest przyczyną niewoli. Wniosek jest więc taki, że każdy powinien zostać zaangażowany odpowiednio do siły natury materialnej, pod wpływem której się znajduje i swoją pracą służyć jedynie najwyższej sprawie Najwyższego Pana.