TEKST 42
TEXT 42
Tekst
Tekstas
indriyebhyaḥ paraṁ manaḥ
manasas tu parā buddhir
yo buddheḥ paratas tu saḥ
indriyebhyaḥ paraṁ manaḥ
manasas tu parā buddhir
yo buddheḥ paratas tu saḥ
Synonyms
Synonyms
indriyāṇi – zmysły; parāṇi – wyższe; āhuḥ – jest powiedziane; indriyebhyaḥ – więcej niż zmysły; param – wyższe; manaḥ – umysł; manasaḥ – więcej niż umysł; tu – również; parā – wyższa; buddhiḥ – inteligencja; yaḥ – kto; buddheḥ – więcej niż inteligencja; parataḥ – wyższy; tu – ale; saḥ – on.
Translation
Translation
Funkcjonujące zmysły stoją ponad martwą materią; umysł zaś jest nadrzędny w stosunku do zmysłów; jednak inteligencja stoi wyżej od umysłu; a ona [dusza] przewyższa nawet inteligencję.
Veikliosios juslės aukščiau už negyvą materiją, protas aukščiau už jusles, intelektas dar aukščiau už protą, o ji [siela] aukščiau ir už intelektą.
Purport
Purport
ZNACZENIE:
Zmysły są różnymi ujściami dla skumulowanej w ciele żądzy, która znajduje poprzez nie swój upust. Dlatego zmysły są nadrzędne w stosunku do całego ciała. Ujścia te nie są używane w przypadku wyższej świadomości, czyli świadomości Kṛṣṇy. W świadomości Kṛṣṇy dusza wchodzi w bezpośredni związek z Najwyższą Osobą Boga; zatem hierarchia czynności ciała, tak jak to tutaj opisano, kulminuje w Duszy Najwyższej. Czynności ciała oznaczają funkcjonowanie zmysłów, a wstrzymanie funkcjonowania zmysłów oznacza wstrzymanie wszystkich czynności ciała. Ponieważ jednak umysł jest aktywny, to nawet chociaż ciało jest w stanie spoczynku, umysł będzie funkcjonował – tak jak to się dzieje podczas snu. Ponad umysłem jest jednak determinacja inteligencji, a ponad inteligencją – prawdziwa dusza. Kiedy więc dusza zostanie bezpośrednio połączona z Najwyższym, wtedy w naturalny sposób podążają za nią elementy niższe, mianowicie inteligencja, umysł i zmysły. Podobny ustęp jest w Kaṭha Upaniṣad, i mówi on, że przedmioty zmysłów stoją wyżej od zmysłów, a umysł przewyższa przedmioty zmysłów. Jeśli zatem umysł jest stale i bezpośrednio zaangażowany w służbę dla Pana, wtedy zmysły nie mają okazji zająć się czymś innym. To stanowisko umysłu zostało już wcześniej wytłumaczone. Paraṁ dṛṣṭvā nivartate. Jeżeli umysł zostanie zaangażowany w transcendentalną służbę dla Pana, wtedy nie ma on okazji zwrócenia się ku niższym skłonnościom. W Kaṭha Upaniṣad dusza została określona jako mahān, czyli wielka. Przewyższa więc ona wszystko – mianowicie: przedmioty zmysłów, zmysły, umysł i inteligencję. Dlatego zrozumienie konstytucjonalnej pozycji duszy jest rozwiązaniem całego problemu.
KOMENTARAS: Juslės – tai savotiški geismo išėjimo kanalai. Geismas glūdi kūne, o išsilieja per jusles. Todėl juslės yra aukščiau už kūną kaip visumą. Tais „kanalais“ nesinaudojama esant aukštesnei sąmonei, arba Kṛṣṇos sąmonei. Įsisąmoninus Kṛṣṇą, siela užmezga tiesioginį ryšį su Aukščiausiuoju Dievo Asmeniu, todėl kūno funkcijų hierarchijos, kaip apibūdina šis posmas, viršuje – Aukščiausioji Siela. Kūno veikla – tai įvairių juslių veikla, tad sustabdžius juslių veiklą visas kūnas tampa neveiklus. Bet protas visada lieka aktyvus, jis veikia net ir tada, kai kūnas nejuda ir ilsisi – taip būna sapnuojant. Tačiau virš proto su savo kryptingumu iškyla intelektas, o virš intelekto – pati siela. Todėl jeigu siela tiesiogiai susieta su Aukščiausiuoju, visos jos subordinacijos – intelektas, protas bei juslės – irgi bus Jam pavaldžios. „Kaṭha Upaniṣadoje“ yra analogiškas fragmentas, kuriame teigiama, kad juslinio pasitenkinimo objektai yra aukščiau juslių, o protas aukščiau juslių objektų. Todėl jei protas nuolatos tiesiogiai tarnauja Viešpačiui, tai ir juslės negalės veikti kita kryptimi. Apie tokią proto nuostatą jau buvo kalbėta. Paraṁ dṛṣṭvā nivartate. Jeigu protas transcendentiškai tarnauja Viešpačiui, jis negali pasiduoti žemesniems polinkiams. „Kaṭha Upaniṣadoje“ siela vadinama mahān – didžiąja. Vadinasi, siela aukščiau visko – juslių objektų, pačių juslių, proto bei intelekto. Todėl visos problemos sprendimas – suvokti pačios sielos prigimtinį būvį.
Należy zatem, za pomocą inteligencji, odkryć konstytucjonalną pozycję duszy i wtedy zawsze angażować umysł w świadomość Kṛṣṇy. To rozwiąże cały problem. Spirytualistom-nowicjuszom na ogół radzi się, aby trzymali się z dala od przedmiotów zmysłów. Poza tym należy wzmocnić umysł, używając do tego celu inteligencji. Jeśli ktoś, z pomocą inteligencji, zaangażuje swój umysł w świadomość Kṛṣṇy – całkowicie podporządkowując się Najwyższej Osobie Boga – wtedy umysł ten automatycznie się wzmacnia. I nawet chociaż zmysły są mocne, niczym węże, nie będą one już więcej groźne, tak jak niegroźne są węże ze złamanymi zębami jadowymi. Mimo iż dusza jest panem inteligencji, umysłu, jak również zmysłów, to jednak dopóki nie wzmocni się ona przez obcowanie z Kṛṣṇą – w świadomości Kṛṣṇy, zawsze będzie istniała możliwość upadku, gdy tylko umysł zostanie poruszony.
Intelektas turi ieškoti atsakymo į klausimą, koks sielos prigimtinis būvis, o suradęs atsakymą, visą laiką kreipti protą Kṛṣṇos sąmonėn. Tai išsprendžia problemą. Pradedančiajam dvasinį gyvenimą paprastai patariama šalintis juslių objektų. Be to, naujokas turi įgauti proto pastovumo per intelektą. Jei intelektu protas nukreiptas į Kṛṣṇos sąmonę, visiškai atsiduodant Aukščiausiajam Dievo Asmeniui, jis savaime įgauna pastovumo; nors juslės tebėra gajos it gyvatės, pakenkti jos gali ne labiau už gyvatę be nuodingų dantų. Nepaisant to, kad siela valdo intelektą, protą bei jusles, pavojus prarasti proto pusiausvyrą ir patirti nuopuolį visad egzistuos tol, kol ji neįgaus pastovumo bendraudama su Kṛṣṇa per Kṛṣṇos sąmonę.