TEKST 47

VERZ 47

Tekst

Besedilo

śreyān sva-dharmo viguṇaḥ
para-dharmāt sv-anuṣṭhitāt
svabhāva-niyataṁ karma
kurvan nāpnoti kilbiṣam

Synonyms

śreyān – lepiej; sva-dharmaḥ – swoje własne zajęcia; viguṇaḥ – niedoskonale wykonywane; para-dharmāt – niż zajęcia kogoś innego; su-anuṣṭhitāt – doskonale wykonane; svabhāva-niyatam – obowiązki zgodne z czyjąś naturą; karma – praca; kurvan – wykonując; na – nigdy; āpnoti – osiąga; kilbiṣam – skutki grzechów.

śreyān – boljša; sva-dharmaḥ – lastna dolžnost; viguṇaḥ – nepopolno opravljena; para-dharmāt – od dolžnosti koga drugega; su-anuṣṭhitāt – popolno opravljene; svabhāva-niyatam – predpisano glede na človekovo naravo; karma – delo; kurvan – opravljajoči; na – nikoli; āpnoti – doseže; kilbiṣam – posledice grehov.

Translation

Lepiej pełnić obowiązki własne, choćby niedoskonale, niż przejmować obowiązki innych, nawet gdyby się je miało pełnić w sposób doskonały. Kto pełni nakazane obowiązki, będące w zgodzie z jego własną naturą, ten nigdy nie podlega grzesznym reakcjom.

Bolje je opravljati lastno dolžnost, četudi nepopolno, kakor pa izpolnjevati dolžnosti koga drugega in jih opraviti popolno. Kdor opravlja dolžnosti, ki so mu predpisane glede na njegovo naravo, nikoli ne trpi posledic svojih grehov.

Purport

ZNACZENIE:

Bhagavad-gītā mówi o zawodowych obowiązkach. Jak zostało to przedyskutowane już w wersetach wcześniejszych, obowiązki braminów, kṣatriyów, vaiśyów i śūdrów odpowiadają określonym siłom natury materialnej. Nie należy imitować cudzych obowiązków. Człowiek, który z natury zainteresowany jest rodzajem pracy wykonywanej przez śūdrów, nie powinien w sztuczny sposób uważać siebie za bramina, nawet jeśli urodził się w rodzinie braminów. Należy pracować więc zgodnie ze swoją naturą. Żadna praca nie hańbi, jeśli wykonywana jest w służbie dla Pana. Zawodowe obowiązki braminów są niewątpliwie w sile dobroci, ale jeśli jakaś osoba nie posiada natury w sile dobroci, to nie powinna ona imitować takich obowiązków. W obowiązkach kṣatriyów, czyli administratorów, wpisanych jest wiele nieprzyjemnych powinności. Kṣatriya musi używać przemocy, aby zabić swoich wrogów, a czasami – ze względów dyplomatycznych – musi uciekać się do kłamstwa. Taka przemoc i dwulicowość towarzyszą bowiem sprawom politycznym, ale kṣatriya nie powinien z tego powodu porzucać swoich zawodowych obowiązków i próbować wypełniać obowiązki bramina.

Dolžnosti pripadnikov različnih družbenih stanov so opisane v Bhagavad-gīti. Kot je bilo pojasnjeno že v prejšnjih verzih, so dolžnosti brāhmaṇe, kṣatriye, vaiśye in śūdre določene glede na guṇe materialne narave, pod vplivom katerih so le-ti. Človek ne bi smel opravljati dolžnosti drugih. Kdor je po naravi nagnjen k delu, značilnem za śūdre, se ne bi smel pretvarjati, da je brāhmaṇa, četudi se je rodil v družini brāhmaṇ. Vsakdo mora delovati v skladu s svojo naravo. Nobeno delo ni vredno zaničevanja, če z njim služimo Vsevišnjemu Gospodu. Dejavnosti brāhmaṇe so v guṇi vrline. Kdor po naravi ni v vrlini, ne bi smel posnemati brāhmaṇ. Kṣatriye ali upravitelji družbe so primorani opravljati številna nizkotna dejanja: biti morajo nasilni in ubijati sovražnike, včasih pa morajo iz političnih razlogov tudi lagati. Nasilje in dvoličnost sta pač del političnega življenja, toda kṣatriya zaradi tega ne bi smel opustiti svojih dolžnosti in opravljati delo brāhmaṇe.

Należy działać dla zadowolenia Najwyższego Pana. Arjuna na przykład (będąc kṣatriyą) zastanawiał się nad tym, czy powinien stoczyć walkę ze stroną przeciwną. Lecz jeśli walka prowadzona jest dla Kṛṣṇy, Najwyższej Osoby Boga, wtedy nie należy obawiać się degradacji. Również kupiec musi tak często kłamać przy załatwianiu interesu, jeśli oczywiście chce osiągnąć jakiś zysk. Gdyby tego nie robił, nie byłoby mowy o żadnej korzyści. Czasami kupiec mówi: „Mój drogi kliencie, na tobie nie staram się zarobić”, ale z drugiej strony trzeba znać zasadę, że nie ma kupca bez zysku. Stąd też te słowa są oczywistym kłamstwem. Jednakowoż, znając korzyści swojego zawodu, chociażby to nieuniknione uciekanie się do kłamstwa, nie powinien on porzucać z tego powodu swojego zajęcia i przejmować obowiązków bramina. To nie jest zalecane. Jeśli ktoś swoją pracą służy Najwyższej Osobie Boga, to nie ma znaczenia, czy jest on kṣatriyą, vaiśyą, czy śūdrą. Nawet bramini, którzy spełniają różnego typu ofiary, czasami muszą zabijać zwierzęta, gdyż czasami takie ofiary są wymagane. Podobnie, jeśli kṣatriya wykonujący swoje własne obowiązki zabije wroga, nie popełnia żadnego grzechu. Te rzeczy zostały wyraźnie i dokładnie wytłumaczone w Rozdziale Trzecim. Każdy człowiek powinien pracować dlaYajñi, czyli Viṣṇu, Najwyższej Osoby Boga. Natomiast wszystko to, co jest robione dla zadowolenia własnych zmysłów – jest przyczyną niewoli. Wniosek jest więc taki, że każdy powinien zostać zaangażowany odpowiednio do siły natury materialnej, pod wpływem której się znajduje i swoją pracą służyć jedynie najwyższej sprawie Najwyższego Pana.

Cilj našega delovanja bi moralo biti zadovoljstvo Vsevišnjega Gospoda. Arjuna, na primer, je bil kṣatriya, vendar je okleval, ko se je bilo treba spopasti z nasprotnikom. Toda če se človek bojuje na željo Kṛṣṇe, Vsevišnje Božanske Osebnosti, se mu ni treba bati, da ga bo to pogubilo. Podobno se mora trgovec marsikdaj zlagati, da bi prišel do dobička. Če se ne zlaže, nima dobička. Včasih pravi svoji stranki: „Na vaš račun, spoštovani kupec, ne bom nič zaslužil.“ Ampak brez dobička trgovec ne more obstati. Če trdi, da od prodaje ne bo imel dobička, moramo vedeti, da laže. Toda trgovec ne bi smel misliti, da bi bilo bolje, če opusti svojo dejavnost, ker je pri njej prisiljen lagati, in začne opravljati delo brāhmaṇe. Sveti spisi tega ne svetujejo. Če človek s svojim delom služi Vsevišnji Božanski Osebnosti, ni pomembno, ali je kṣatriya ali vaiśya ali śūdra. Celo brāhmaṇe, ki opravljajo razna žrtvovanja, morajo včasih ubiti žival, da bi jo žrtvovali v žrtvenem obredu. Kṣatriye, ki pri izvrševanju svojih dolžnosti pobijejo sovražnike, prav tako ne delujejo grešno. Vse to je bilo jasno in izčrpno razloženo v tretjem poglavju. Vsakdo mora delovati za Yajño ali Viṣṇuja, Vsevišnjo Božansko Osebnost. Vse, kar delamo za lastno čutno zadovoljstvo, nas zgolj zasužnji. Vsak človek mora torej delovati skladno z guṇami materialne narave, ki vplivajo nanj, ter opravljati svoje delo z enim samim ciljem: da bi služil poslanstvu Vsevišnjega Gospoda.