Skip to main content

Text 84

Text 84

Texto

Verš

anupama-vallabha, śrī-rūpa, sanātana
ei tina śākhā vṛkṣera paścime sarvottama
anupama-vallabha, śrī-rūpa, sanātana
ei tina śākhā vṛkṣera paścime sarvottama

Palabra por palabra

Synonyma

anupama—Anupama; vallabha—Vallabha; śrī-rūpa—Śrī Rūpa; sanātana—Sanātana; ei—estas; tina—tres; śakhā—ramas; vṛkṣera—del árbol; paścime—en el lado occidental; sarvottama—muy grandes.

anupama-vallabha — Anupama neboli Vallabha; śrī-rūpa — Śrī Rūpa; sanātana — Sanātana; ei — tyto; tina — tři; śākhā — větve; vṛkṣera — stromu; paścime — na západní straně; sarvottama — veliké.

Traducción

Překlad

En el lado occidental estaban las ramas cuadragésima tercera, cuarta y quinta: Śrī Sanātana, Śrī Rūpa y Anupama. Ellos fueron los mejores de todos.

Na západní straně vyrůstaly čtyřicátá třetí, čtyřicátá čtvrtá a čtyřicátá pátá větev – Śrī Sanātana, Śrī Rūpa a Anupama. Ti byli ze všech nejlepší.

Significado

Význam

Śrī Anupama fue el padre de Śrīla Jīva Gosvāmī y el hermano menor de Śrī Sanātana Gosvāmī y Śrī Rūpa Gosvāmī. Su nombre anterior era Vallabha, pero después de su encuentro con el Señor Caitanya, Él le dio el nombre de Anupama. Como trabajaban en el gobierno musulmán, estos tres hermanos recibieron el título de Mullik. Nuestra familia personal está relacionada con los Mullik de la calle Mahātma Gandhi de Calcuta, y visitábamos con frecuencia su templo de Rādhā-Govinda. Pertenecen a la misma familia que nosotros. (Nuestro gotra familiar, nuestra línea genealógica original, es el Gautama-gotra, es decir, la línea de discípulos de Gautama Muni, y nuestro apellido es De.) Pero debido a que aceptaban el cargo de zamindar en el gobierno musulmán, recibieron el título de Mullik. Igualmente, Rūpa, Sanātana y Vallabha tenían también este título de Mullik, que significa «lord». Así como el gobierno inglés da a los hombres ricos y respetables el título de «lord», los musulmanes dan el título de Mullik a las familias ricas y respetables que están estrechamente ligadas al gobierno. El título de Mullik se encuentra no sólo entre la aristocracia hindú, sino también entre los musulmanes. Este título no está limitado a una familia en particular, sino que se da a diferentes familias y castas. Lo que se requiere para obtenerlo es riqueza y respetabilidad.

Śrī Anupama byl otec Śrīly Jīvy Gosvāmīho a mladší bratr Śrī Sanātany Gosvāmīho a Śrī Rūpy Gosvāmīho. Původně se jmenoval Vallabha, ale potom, co se setkal s Pánem Caitanyou, od Něho dostal jméno Anupama. Jelikož tito tři bratři pracovali pro muslimskou vládu, dostali titul Mallik. Naše rodina byla spřízněna s Malliky z kolkatské ulice Mahátmy Gándhího a často jsme navštěvovali jejich chrám Rādhy a Govindy. Náležejí do stejné rodiny jako my. Naše rodinná gotra čili rodokmen je Gautama-gotra neboli posloupnost žáků Gautamy Muniho a naše příjmení je De. Protože však oni přijali místa zamindarů v muslimské vládě, dostali titul Mallik. Stejný titul dostali i Rūpa, Sanātana a Vallabha. Mallik znamená „pán“. Stejně jako dává anglická vláda bohatým a úctyhodným osobám titul „lord“, muslimové dávají bohatým a úctyhodným rodinám, které mají důvěrné vztahy s vládou, titul Mallik. Lze ho tedy nalézt nejen mezi muslimy, ale také mezi hindskými aristokraty. Tento titul není omezen jenom na určitou rodinu, ale dostávají ho různé rodiny z různých sociálních skupin, jsou-li náležitě bohaté a úctyhodné.

Sanātana Gosvāmī y Rūpa Gosvāmī pertenecían al Bharadvāja-gotra, lo cual significa que pertenecían bien a la familia o bien a la sucesión discipular de Bharadvāja Muni. Como miembros del movimiento para la conciencia de Kṛṣṇa, pertenecemos a la familia o sucesión de discípulos de Sarasvatī Gosvāmī, y por eso se nos conoce como sārasvatas. Es por esta razón que se ofrecen reverencias al maestro espiritual como sārasvata-deva, es decir, como miembro de la familia sārasvata (namas te sārasvate deve), cuya misión es difundir el culto de Śrī Caitanya Mahāprabhu (gaura-vāṇi-pracāriṇe) y luchar contra los impersonalistas y voidistas (nirviśeṣa-śūnyavādi-pāścātya-deśa-tāriṇe). Éste era también el deber en que se ocuparon Sanātana Gosvāmī, Rūpa Gosvāmī y Anupama Gosvāmī.

Sanātana Gosvāmī a Rūpa Gosvāmī byli členy Bharadvāja-gotry, což naznačuje, že patřili buď k rodině, nebo k učednické posloupnosti Bharadvāje Muniho. My jako členové hnutí pro vědomí Kṛṣṇy patříme k rodině neboli duchovní posloupnosti Sarasvatīho Gosvāmīho, a proto jsme známí jako Sārasvatové. Duchovnímu mistrovi se tedy klaníme jako příslušníkovi sārasvatské rodiny, sārasvata-deva (namas te sārasvate deve), jehož misí je šířit učení Pána Śrī Caitanyi Mahāprabhua (gaura-vāṇī-pracāriṇe) a bojovat s impersonalisty a voidisty (nirviśeṣa-śūnyavādi-pāścātya-deśa-tāriṇe). To bylo také posláním Sanātany Gosvāmīho, Rūpy Gosvāmīho a Anupamy Gosvāmīho.

La línea genealógica de Sanātana Gosvāmī, Rūpa Gosvāmī y Vallabha Gosvāmī se puede remontar hasta el siglo XII śakābda, cuando un noble llamado Sarvajña nació en una opulenta familia brāhmaṇa en la provincia de Karṇāṭa. Tenía dos hijos, llamados Aniruddhera Rūpeśvara y Harihara, que fueron despojados de sus reinos y obligados a residir en la montaña. El hijo de Rūpeśvara, que se llamaba Padmanābha, fue a vivir a un lugar de Bengala conocido como Naihāṭī, a orillas del Ganges. Allí tuvo cinco hijos, el menor de los cuales, Mukunda, tuvo un hijo de muy buena conducta llamado Kumāradeva, que fue el padre de Rūpa, Sanātana y Vallabha. Kumāradeva vivió en Phateyābād, un área que rodea Bāklācandradvīpa, en Bengala Oriental (ahora Bangladesh). Muchos dicen que la actual aldea de Prembagh que está cerca de Ramshara en el distrito Jessore de Bangladesh, es el lugar de la casa de Kumāradeva. De sus muchos hijos, tres tomaron el camino del vaiṣṇavismo. Más tarde, Śrī Vallabha y sus hermanos mayores, Śrī Rūpa y Sanātana, cambiaron su residencia, de Candravīpa a la aldea de Rāmakeli, en el distrito Maldah de Bengala. Fue en esa aldea donde nació Śrīla Jīva Gosvāmī, aceptando a Vallabha como padre. Puesto que estaban ocupados al servicio del gobierno musulmán, los tres hermanos recibieron el título de Mullik. Cuando Śrī Caitanya Mahāprabhu visitó la aldea de Rāmakeli, conoció a Vallabha. Más tarde, Śrī Rūpa Gosvāmī, tras conocer a Śrī Caitanya Mahāprabhu, dimitió del servicio del gobierno, y cuando fue a Vṛndāvana para unirse a Śrī Caitanya, Vallabha le acompañó. El encuentro de Rūpa Gosvāmī y Vallabha con Śrī Caitanya Mahāprabhu en Allahabad se describe en el Capítulo Decimonoveno del Madhya-līlā.

Rodokmen Sanātany Gosvāmīho, Rūpy Gosvāmīho a Vallabhy Gosvāmīho lze sledovat až do dvanáctého století éry Śaka, kdy se ve velice bohaté brāhmaṇské rodině v provincii Karnáta narodil ušlechtilý muž jménem Sarvajña. Ten měl dva syny, Aniruddheru Rūpeśvaru a Hariharu, kteří oba přišli o svá království a byli nuceni žít v horách. Rūpeśvarův syn Padmanābha odešel do Bengálska na místo na břehu Gangy známé jako Naihátí. Tam se mu narodilo pět synů, z nichž nejmladší, Mukunda, měl dobře vychovaného syna jménem Kumāradeva, a ten byl otcem Rūpy, Sanātany a Vallabhy. Kumāradeva žil v Fatéjábádu, oblasti hraničící s Bákláčandradvípem ve východním Bengálsku (dnes Bangladéši). O dnešní vesnici Prémbágh, která leží nedaleko Ramšary v bangladéšském okrese Džašohar, mnoho lidí říká, že tam stál Kumāradevův dům. Tři z jeho mnoha synů se vydali na cestu vaiṣṇavismu. Později se Śrī Vallabha a jeho dva starší bratři, Śrī Rūpa a Sanātana, přestěhovali z Čandradvípu do vesnice Rámakéli ležící v bengálském okrese Máldah. Zde se narodil Śrīla Jīva Gosvāmī, který za svého otce přijal Śrī Vallabhu. Všichni tři bratři dostali titul Mallik, protože sloužili v muslimské vládě. Když vesnici Rámakéli navštívil Pán Caitanya Mahāprabhu, setkal se tam s Vallabhou. Śrī Rūpa Gosvāmī později po setkání se Śrī Caitanyou Mahāprabhuem opustil vládní službu, a když za Ním šel do Vrindávanu, Vallabha ho doprovázel. Setkání Caitanyi Mahāprabhua s Rūpou a Vallabhou je popsáno v Madhya-līle, kapitole devatenáct.

En realidad, según palabras de Sanātana Gosvāmī hay que entender que Śrī Rūpa Gosvāmī y Vallabha fueron a Vṛndāvana siguiendo instrucciones de Śrī Caitanya Mahāprabhu. Primero fueron a Mathurā, donde conocieron a un caballero llamado Subuddhi Rāya, que vivía de la venta de leña. Estuvo muy complacido de conocer Śrī Rūpa Gosvāmī y Anupama, y les mostró los doce bosques de Vṛndāvana. Así pasaron un mes en Vṛndāvana, y después fueron a buscar a Sanātana Gosvāmī. Siguiendo el curso del Ganges, llegaron a Allahabad, Prayāga-tīrtha, pero como Sanātana Gosvāmī había ido por una carretera diferente, no se cruzaron por el camino, y cuando Sanātana Gosvāmī llegó a Mathurā, Subuddhi Rāya le informó de la visita de Rūpa Gosvāmī y Anupama. Cuando Rūpa Gosvāmī y Anupama se reunieron con Śrī Caitanya Mahāprabhu en Benarés, les informó de los viajes de Sanātana Gosvāmī, y entonces volvieron a Bengala, arreglaron su compromiso con el estado y, siguiendo la orden de Śrī Caitanya Mahāprabhu, fueron a ver al Señor a Jagannātha Purī.

Podle Sanātany Gosvāmīho šli ve skutečnosti Śrī Rūpa Gosvāmī a Vallabha do Vrindávanu na pokyn Śrī Caitanyi Mahāprabhua. Nejdříve šli do Mathury, kde se setkali se Subuddhim Rāyem, který se živil prodejem suchého dřeva na topení. Ten měl ze setkání se Śrī Rūpou Gosvāmīm a Anupamou velkou radost a ukázal jim všech dvanáct vrindávanských lesů. Tak žili ve Vrindávanu celý měsíc a potom pokračovali v hledání Sanātany Gosvāmīho. Podél Gangy došli až do Iláhábádu neboli Prajág-tírthy, ale protože Sanātana Gosvāmī šel jinou cestou, tak se minuli, a když Sanātana přišel do Mathury, Subuddhi Rāya ho informoval o návštěvě Rūpy Gosvāmīho a Anupamy. Rūpa Gosvāmī a Anupama mezitím ve Váránasí potkali Caitanyu Mahāprabhua, od kterého slyšeli o cestách Sanātany Gosvāmīho, a tak se vrátili do Bengálska, kde si vyřídili svoje státnické záležitosti, a na pokyn Śrī Caitanyi Mahāprabhua za Ním odešli do Džagannáth Purí.

En el año 1436 śakābda (1514 d.C.), el hermano menor, Anupama, murió y volvió al hogar, de regreso a Dios. Fue a la morada del cielo espiritual donde está situado el Señor Rāmacandra. En Jagannathā Purī, Śrī Rūpa Gosvāmī informó de ello a Śrī Caitanya Mahāprabhu. Vallabha era un gran devoto del Señor Rāmacandra; por tanto, no le era posible pensar seriamente en adorar a Rādhā-Govinda como instruía Śrī Caitanya Mahāprabhu. Sin embargo, aceptó directamente a Śrī Caitanya Mahāprabhu como una encarnación de la Suprema Personalidad de Dios, Rāmacandra. En el Bhakti-ratnākara se encuentra la afirmación siguiente: «Śrī Gaurasundara dio a Vallabha el nombre de Anupama, pero éste siempre estaba absorto en el servicio devocional al Señor Rāmacandra. No conoció a nadie más que a Śrī Rāmacandra, pero sabía que Caitanya Gosāñi era el Señor Rāmacandra en persona».

Nejmladší z bratrů, Anupama, v roce 1436 Śakābdy (1514 n.l.) zemřel a vrátil se domů, zpátky k Bohu. Odešel do duchovního nebe tam, kde sídlí Śrī Rāmacandra. Śrī Rūpa Gosvāmī o tom v Džagannáth Purí řekl Śrī Caitanyovi Mahāprabhuovi. Vallabha byl velkým oddaným Śrī Rāmacandry, a proto nebyl schopen se naplno věnovat uctívání Rādhā-Govindy, ke kterému nabádal Śrī Caitanya Mahāprabhu. Zároveň však přijímal Śrī Caitanyu Mahāprabhua jako inkarnaci Nejvyšší Osobnosti Božství, Rāmacandry. V knize Bhakti-ratnākara je zaznamenán následující výrok: „Śrī Gaurasundara dal Vallabhovi jméno Anupama, ale ten byl neustále pohroužen v oddané službě Pánu Rāmacandrovi. Neznal nikoho než Śrī Rāmacandru, ale věděl, že Caitanya Gosāñi je tentýž Pán Rāmacandra.“

En el Gaura-gaṇoddeśa-dīpikā (180) se describe Śrī Rūpa Gosvāmī como la gopī llamada Śrī Rūpa-mañjarī. En el Bhakti-ratnākara hay una lista de los libros escritos por Śrī Rūpa Gosvāmī. De todos estos libros, los siguientes dieciséis son muy populares entre los vaiṣṇavas: (1) Haṁsadūta, (2) Uddhava-sandeśa, (3) Kṛṣṇa-janma-tithi-vidhi, (4 y 5) Râdhâ-kṛṣṇa-gaṇoddeśa-dīpikā, Bṛhat (mayor) y Laghu (menor), (6) Stavamālā, (7) Vidagdha-mādhava, (8) Lalita-mādhava, (9) Dāna-keli-kaumudī, (10) Bhakti-rasāmṛta-sindhu (que es el libro más famoso de Śrī Rūpa Gosvāmī), (11) Ujjvala-nīlamaṇi, (12) Ākhyāta-candrikā, (13) Mathurā-mahimā, (14) Padyāvalī, (15) Nāṭaka-candrikā, y (16) Laghu-bhāgavatāmṛta. Śrī Rūpa Gosvāmī abandonó todas las relaciones familiares, ingresó en la orden de vida de renunciación, y repartió su dinero, dando el cincuenta por ciento a los brāhmaṇas y vaiṣṇavas, y el veinticinco por ciento a sus kuṭumbas (miembros de la familia), reservando el veinticinco por ciento por si aparecía alguna dificultad. Conoció a Haridāsa Ṭhākura en Jagannātha Purī, donde también se unió a Śrī Caitanya y Sus demás compañeros. Śrī Caitanya Mahāprabhu solía alabar la letra de Rūpa Gosvāmī. Śrīla Rūpa Gosvāmī era capaz de componer versos según los deseos de Śrī Caitanya Mahāprabhu, y siguiendo Sus instrucciones, escribió dos libros, titulados Lalita-mādhava y Vidagdha-mādhava. El Señor Caitanya quería que los dos hermanos Sanātana Gosvāmī y Rūpa Gosvāmī publicasen muchos libros para apoyar la religión vaiṣṇava. Cuando Sanātana Gosvāmī se entrevistó con Śrī Kṛṣṇa Caitanya Mahāprabhu, el Señor le aconsejó también a él que fuese a Vṛndāvana.

V Gaura-gaṇoddeśa-dīpice (180) je Śrī Rūpa Gosvāmī popsán jako gopī jménem Śrī Rūpa-mañjarī. V Bhakti-ratnākaře je seznam knih Śrī Rūpy Gosvāmīho. Ze všech jeho knih si vaiṣṇavové oblíbili zvláště těchto šestnáct: (1) Haṁsadūta, (2) Uddhava-sandeśa, (3) Kṛṣṇa-janma-tithi-vidhi, (4 a 5) Rādhā-kṛṣṇa-gaṇoddeśa-dīpikā, Bṛhat (velká) a Laghu (malá), (6) Stava-mālā, (7) Vidagdha-mādhava, (8) Lalita-mādhava, (9) Dāna-keli-kaumudi, (10) Bhakti-rasāmṛta-sindhu (toto je nejslavnější kniha Śrī Rūpy Gosvāmīho), (11) Ujjvala-nīlamaṇi, (12) Ākhyāta-candrikā, (13) Mathurā-mahimā, (14) Padyāvalī, (15) Nāṭaka-candrikā a (16) Laghu-bhāgavatāmṛta. Śrī Rūpa Gosvāmī se zřekl všech rodinných svazků, přijal stav odříkání a své peníze rozdělil tak, že dal padesát procent brāhmaṇům a vaiṣṇavům, dvacet pět procent své kuṭumbě (příbuzenstvu) a dvacet pět procent si nechal pro nenadálou osobní potřebu. V Džagannáth Purí se setkal s Haridāsem Ṭhākurem a také Śrī Caitanyou Mahāprabhuem a Jeho dalšími společníky. Śrī Caitanya Mahāprabhu často chválil rukopis Rūpy Gosvāmīho. Śrīla Rūpa Gosvāmī dokázal skládat verše přesně podle přání Śrī Caitanyi Mahāprabhua a podle Jeho pokynů napsal dvě knihy, nazvané Lalita-mādhava a Vidagdha-mādhava. Pán Caitanya chtěl, aby oba bratři, Sanātana Gosvāmī a Rūpa Gosvāmī, zveřejnili mnoho knih podporujících vaiṣṇavské náboženství. Když Sanātana Gosvāmī potkal Śrī Caitanyu Mahāprabhua, Pán mu řekl, aby šel také do Vrindávanu.

En el Gaura-gaṇoddeśa-dīpikā (181) se describe a Śrī Sanātana Gosvāmī. En el pasado se le conoció como Rati-mañjarī o, a veces, Lavaṅga-mañjarī. En el Bhakti-ratnākara se dice que su maestro espiritual, Vidyā-vācaspati, a veces pasaba temporadas en la aldea de Rāmakeli, y que Sanātana Gosvāmī estudió con él todas las Escrituras védicas. Estaba tan consagrado a su maestro espiritual que es imposible describirlo. Según el sistema védico, si alguien ve a un musulmán, debe ejecutar ciertos ritos para purificarse del encuentro. Sanātana Gosvāmī estaba siempre relacionándose con reyes musulmanes. Sin prestar mucha atención a los mandatos védicos, solía frecuentar las casas de los reyes musulmanes y, debido a esto, se consideraba a sí mismo convertido en musulmán. Por ello, siempre fue muy humilde y manso. Cuando Sānatana Gosvāmī se presentó ante Śrī Caitanya Mahāprabhu, dijo: «Siempre estoy con gente de clase inferior y, por tanto, mi conducta es muy abominable». En realidad, pertenecía a una familia brāhmaṇa respetable, pero como consideraba que su conducta era abominable, no intentaba situarse entre los brāhmaṇas, sino que permanecía siempre entre gente de casta inferior. Escribió el Hari-bhakti-vilāsa y el Vaiṣṇava-toṣaṇī, que es un comentario del Canto Décimo del Śrīmad-Bhāgavatam. En el año 1476 śakābda (1554 d.C.), completó el comentario del Śrīmad-Bhāgavatam titulado Bṛhad-vaiṣṇava-toṣaṇī. En el año 1504 śakābda (1582 d.C.) terminó el Laghu-toṣaṇī.

Śrī Sanātana Gosvāmī je popsán v Gaura-gaṇoddeśa-dīpice (181). Původně byl známý jako Rati-mañjarī, nebo též Lavaṅga-mañjarī. V Bhakti-ratnākaře je řečeno, že jeho duchovní mistr Vidyā-vācaspati někdy pobýval ve vesnici Rámakéli a Sanātana Gosvāmī pod jeho vedením studoval veškerou védskou literaturu. Byl mu tak oddaný, že se to ani nedá popsat. Védský systém vyžaduje po spatření muslima vykonat určitý obřad pro odčinění. Sanātana Gosvāmī se ale neustále sdružoval s muslimskými králi. Aniž by věnoval příliš pozornosti védským nařízením, chodil často do jejich domů, a tak si myslel, že se z něho stal muslim. Byl proto vždy velice pokorný, a když se představoval Pánu Caitanyovi Mahāprabhuovi, řekl: „Moje chování je odporné, protože se neustále sdružuji s nízkými lidmi.“ Ve skutečnosti patřil do úctyhodné brāhmaṇské rodiny, ale protože svoje chování považoval za odporné, nesnažil se vystupovat jako brāhmaṇa, nýbrž se řadil mezi lidi nižší třídy. Napsal Hari-bhakti-vilāsu a Vaiṣṇava-toṣaṇī, což je komentář k desátému zpěvu Śrīmad-Bhāgavatamu. V roce 1476 Śakābdy (1554 n.l.) dokončil Bṛhad-vaiṣṇava-toṣaṇī, komentář Śrīmad-Bhāgavatamu. V roce 1504 Śakābdy (1582 n.l.) vydal Śrīla Jīva Gosvāmī upravenou verzi, nazvanou Laghu-toṣaṇī.

Śrī Caitanya Mahāprabhu enseñó Sus principios por medio de cuatro seguidores principales. Entre ellos, Rāmānanda Rāya es excepcional, porque, por medio de él, el Señor enseñó cómo puede un devoto vencer completamente el poder de Cupido. Por el poder de Cupido, en cuanto un hombre ve a una mujer hermosa, se ve dominado por su belleza. Śrī Rāmānanda Rāya, sin embargo, venció el orgullo de Cupido, porque en el Jagannātha-vallabha-nāṭaka dirigía personalmente la danza de muchachas sumamente hermosas, sin que le afectase jamás la belleza de su juventud. Śrī Rāmānanda Rāya bañaba personalmente a esas chicas, las tocaba y las lavaba con sus propias manos, y, sin embargo, permanecía impasible y tranquilo, como ha de estar un gran devoto. Śrī Caitanya Mahāprabhu atestiguaba que esto era sólo posible para Rāmānanda Rāya. Igualmente, Dāmodara Paṇḍita fue admirable por su objetividad como crítico. En sus críticas no perdonaba ni siquiera a Śrī Caitanya Mahāprabhu. Esto tampoco puede imitarlo nadie. Haridāsa Ṭhākura es excepcional por su tolerancia, ya que, a pesar de haber sido apaleado en veintidós mercados, se mantuvo tolerante. Igualmente, Śrī Sanātana Gosvāmī, aunque pertenecía a una familia brāhmaṇa muy respetable, era excepcional por su humildad y mansedumbre.

Śrī Caitanya Mahāprabhu učil své zásady prostřednictvím svých čtyř hlavních následovníků. Mezi nimi byl Rāmānanda Rāya zcela výjimečný, protože na něm Pán ukázal, jak může oddaný úplně překonat vliv Amora. Jakmile někdo vidí krásnou ženu, je vlivem Amora přemožen její krásou. Śrī Rāmānanda Rāya nicméně zničil Amorovu pýchu. Když totiž nacvičoval hru Jagannātha-vallabha-nāṭaka, osobně při tanci vedl výjimečně krásné mladé dívky, ale nikdy nebyl jejich mladickou krásou ovlivněn. Śrī Rāmānanda Rāya tyto mladé dívky osobně koupal, dotýkal se jich a myl je svýma vlastníma rukama, a přesto zůstal klidný a prostý vášně; tak, jak by měl velký oddaný být. Pán Caitanya Mahāprabhu potvrdil, že to mohl dokázat pouze Rāmānanda Rāya. Dāmodara Paṇḍita byl zase jako kritik známý svojí objektivitou. Své kritiky neušetřil dokonce ani Caitanyu Mahāprabhua, což také nemůže nikdo napodobovat. Haridāsa Ṭhākura je výjimečný svojí snášenlivostí, protože strpěl i bití holemi na dvaadvaceti tržištích. Śrī Sanātana Gosvāmī byl tedy výjimečný svojí pokorou, přestože náležel k úctyhodné brāhmaṇské rodině.

En el Capítulo Decimonoveno del Madhya-līlā se describe la estratagema que empleó Sanātana Gosvāmī para dejar el servicio del gobierno. Presentó una notificación de enfermedad al nawab, el gobernador musulmán, pero en realidad se quedaba en casa estudiando el Śrīmad-Bhāgavatam con unos brāhmaṇas. Un médico real informó del hecho al nawab, y éste fue inmediatamente a ver a Sanātana para sacar a la luz sus intenciones. El nawab pidió a Sanātana que le acompañase en una expedición a Orissa, pero al rehusar Sanātana Gosvāmī, el nawab ordenó que le encarcelasen. Cuando Rūpa Gosvāmī abandonó su hogar, escribió una nota a Sanātana Gosvāmī diciéndole que había confiado algún dinero a un tendero de la aldea. Sanātana Gosvāmī aprovechó aquel dinero para sobornar al carcelero y escapar de la prisión. Entonces fue a Benarés para reunirse con Caitanya Mahāprabhu, llevándose con él solamente un sirviente, cuyo nombre era Īśāna. En el camino, se alojaron en un sarāi (posada), y cuando el posadero descubrió que Īśāna llevaba unas cuantas monedas de oro, planeó matar a Sanātana Gosvāmī y a Īśāna, para quitarles las monedas. Sanātana Gosvāmī observó que, a pesar de que el posadero no les conocía, mostraba un cuidado especial en servirles, deduciendo de ello que Īśāna llevaba algún dinero escondido y que el posadero, al saberlo, estaba planeando matarles para quitárselo. A las preguntas de Sanātana Gosvāmī, Īśāna admitió que, en efecto, llevaba consigo algún dinero, ante lo cual Sanātana Gosvāmī tomó ese dinero y se lo dio al posadero, pidiéndole que le ayudase a atravesar la jungla. De manera que, con la ayuda del posadero, que era también el jefe de los ladrones de aquel territorio, Sanātana Gosvāmī cruzó las montañas de Hazipur, llamadas en la actualidad Hazaribags. Entonces visitó a su cuñado Śrīkānta, quien le rogó que se quedara con él. Sanātana Gosvāmī rehusó, pero antes de marchar, Śrīkānta le dio una costosa manta.

V devatenácté kapitole Madhya-līly se uvádí, jak se Sanātana Gosvāmī vymanil z vládní služby. Navábovi, muslimskému vládci, poslal zprávu, že onemocněl, ale ve skutečnosti doma studoval ve společnosti brāhmaṇů Śrīmad-Bhāgavatam. Naváb se o tom dozvěděl od dvorního lékaře a okamžitě se za Sanātanou Gosvāmīm vypravil, aby zjistil, proč to dělá. Požádal Sanātanu, aby ho doprovázel na vojenské výpravě do Urísy, ale ten odmítl, a tak ho naváb nechal uvěznit. Když Rūpa Gosvāmī opouštěl domov, napsal Sanātanovi Gosvāmīmu zprávu, že u místního obchodníka uschoval nějaké peníze. Sanātana Gosvāmī tyto peníze využil k podplacení žalářníka, a tak se dostal na svobodu. Okamžitě se vydal do Váránasí, aby se setkal s Caitanyou Mahāprabhuem, a s sebou si vzal pouze jednoho služebníka jménem Īśāna. Po cestě se zastavili v sarāi neboli hostinci, a když hostinský zjistil, že Īśāna má u sebe zlaté mince, chtěl je oba zabít, aby je okradl. Sanātana Gosvāmī si všiml, že se hostinský velice pozorně stará o jejich pohodlí, i když byli cizinci, a tak mu došlo, že s sebou Īśāna potají nese nějaké peníze, hostinský o tom ví, a chce je proto zabít. Když se Sanātana Gosvāmī Īśāny zeptal, ten přiznal, že má peníze, a Sanātana Gosvāmī mu je okamžitě vzal a dal je hostinskému s žádostí, aby jim pomohl projít džunglí. Tak za pomoci hostinského, který byl vůdcem všech zlodějů v té oblasti, Sanātana Gosvāmī přešel Hazipurské hory, dnes známé jako Hazáríbágh. Tehdy potkal svého švagra Śrīkāntu, který ho žádal, aby s ním zůstal. Sanātana Gosvāmī odmítl, ale než se rozloučili, dostal od Śrīkānty vzácnou přikrývku.

De una manera u otra, Sanātana Gosvāmī llegó a Vārāṇasī y se reunió con Śrī Caitanya Mahāprabhu en casa de Candraśekhara. Por orden del Señor, Sanātana Gosvāmī se afeitó y cambió su ropa por la de un mendicante o bābājī. Se puso unas ropas viejas de Tapana Miśra y tomó prasādam en casa de un brāhmaṇa de Mahārāṣṭra. Entonces, en unas conversaciones con Śrī Caitanya Mahāprabhu, el Señor le explicó todo lo referente al servicio devocional. Le aconsejó que escribiese libros sobre el servicio devocional, uno de ellos destinado a dar directrices sobre las actividades vaiṣṇavas, y que excavase los lugares perdidos de peregrinación en Vṛndāvana. Śrī Caitanya Mahāprabhu le dio Sus bendiciones para que llevase a cabo aquel trabajo, y también le explicó el significado del verso ātmārāma desde sesenta y un puntos de vista diferentes.

Sanātana Gosvāmī došel postupně až do Váránasí a v domě Candraśekhara se potkal s Pánem Caitanyou Mahāprabhuem. Na Pánův pokyn ho oholili a dostal oblečení potulného mnicha neboli bābājīho. Oblékl si staré šaty Tapany Miśry a přijal prasādam v domě brāhmaṇy z Maháráštry. Potom mu Pán Caitanya Mahāprabhu osobně vysvětlil vše, co se týče oddané služby, a řekl mu, aby psal knihy o oddané službě, včetně knihy pokynů ohledně vaiṣṇavských činností. Požádal ho také, aby odhalil ztracená poutní místa ve Vrindávanu. K veškeré této práci dal Sanātanovi Gosvāmīmu Pán Caitanya Mahāprabhu požehnání a také mu ze šedesáti jedna různých úhlů pohledu vysvětlil význam verše ātmārāma.

Sanātana Gosvāmī fue a Vṛndāvana por el camino principal, y cuando llegó a Mathurā encontró a Subuddhi Rāya. Entonces volvió a Jagannātha Purī cruzando Jhārikhaṇḍa, la jungla de Madhya Pradesh. En Jagannātha Purī decidió abandonar el cuerpo echándose bajo las ruedas del ratha de Jagannātha, pero Śrī Caitanya Mahāprabhu le salvó. Entonces Sanātana Gosvāmī se entrevistó con Haridāsa Ṭhākura y se enteró del fallecimiento de Anupama. Más tarde, Sanātana Gosvāmī describió las glorias de Haridāsa Ṭhākura. Sanātana seguía las normas del templo de Jagannātha de ir a lo largo de la playa para visitar a Śrī Caitanya, a pesar del calor extremado que hacía bajo el Sol. Pidió a Jagadānanda Paṇḍita que le diese permiso para volver a Vṛndāvana. Śrī Caitanya Mahāprabhu alabó el carácter de Sanātana Gosvāmī, y abrazó a Sanātana, considerando que su cuerpo era espiritual. Sanātana Gosvāmī recibió la orden de Śrī Caitanya Mahāprabhu de vivir en Jagannātha Purī durante un año. Cuando volvió a Vṛndāvana después de ese tiempo, se reunió de nuevo con Rūpa Gosvāmī, y los dos hermanos se quedaron en Vṛndāvana para ejecutar las órdenes de Śrī Caitanya Mahāprabhu.

Sanātana Gosvāmī šel do Vrindávanu hlavní cestou, a když přišel do Mathury, setkal se tam se Subuddhim Rāyem. Potom se vrátil do Džagannáth Purí přes Džhárkhand, džungli v Madhjapradéši. V Džagannáth Purí se chtěl vzdát svého těla pod koly Jagannāthovy rathy, ale Caitanya Mahāprabhu ho zachránil. Potom se Sanātana Gosvāmī setkal s Haridāsem Ṭhākurem a dozvěděl se od něho o Anupamově odchodu z tohoto světa. Sanātana Gosvāmī později popsal slávu Haridāse Ṭhākura. Sanātana dodržoval etiketu Jagannāthova chrámu a chodil navštěvovat Pána Caitanyu cestou po pláži, třebaže byla velice rozpálená sluncem. Žádal Jagadānandu Paṇḍita o svolení vrátit se do Vrindávanu. Pán Caitanya Mahāprabhu opěvoval povahu Sanātany Gosvāmīho a obejmul ho, neboť jeho tělo považoval za duchovní. Sanātana Gosvāmī dostal od Śrī Caitanyi Mahāprabhua pokyn zůstat rok v Džagannáth Purí. Když se potom vrátil do Vrindávanu, setkal se znovu s Rūpou Gosvāmīm a oba bratři pak zůstali ve Vrindávanu, aby plnili pokyny Śrī Caitanyi Mahāprabhua.

El lugar donde vivieron Śrī Rūpa Gosvāmī y Sanātana Gosvāmī es ahora un centro de peregrinación. Se conoce generalmente como Gupta Vṛndāvana, es decir, el Vṛndāvana escondido, y está situado a unos doce kilómetros al sur de English Bazaar. Allí, se visitan aún los siguientes lugares: (1) El templo de la Deidad de Śrī Madana-mohana; (2) el árbol Keli-kadamba, bajo el cual se reunieron de noche Śrī Caitanya Mahāprabhu y Sanātana Gosvāmī; y (3) Rūpasāgara, un gran estanque excavado por Śrī Rūpa Gosvāmī. En 1924 se fundó una asociación llamada Rāmakeli-saṁskāra-samiti para reparar el templo y renovar el estanque.

Místo, kde původně Śrī Rūpa Gosvāmī a Sanātana Gosvāmī žili, je nyní poutní místo. Je obecně známé jako Gupta Vrindávan neboli skrytý Vrindávan a leží asi třináct kilometrů jižně od Anglického Bazaru. Do současných dob se tam navštěvují následující místa: (1) chrám Božstev Śrī Madana-mohana, (2) strom Keli-kadamba, pod kterým se Śrī Caitanya Mahāprabhu sešel v noci se Sanātanou Gosvāmīm, a (3) Rúpaságar, velká vodní nádrž vyhloubená Śrī Rūpou Gosvāmīm. V roce 1924 byla založeno sdružení Rāmakeli-saṁskāra-samiti s cílem opravit chrám a renovovat vodní nádrž.