TEKST 14
ТЕКСТ 14
Tekst
Текст
mama māyā duratyayā
mām eva ye prapadyante
māyām etāṁ taranti te
мама ма̄йа̄ дуратйайа̄
ма̄м эва йе прападйанте
ма̄йа̄м эта̄м̇ таранти те
Synonyms
Пословный перевод
daivī – transcendentalny; hi – z pewnością; eṣā – to; guṇa-mayī – składająca się z trzech sił natury materialnej; mama – Moja; māyā – energia; duratyayā – bardzo trudna do przezwyciężenia; mām – Mnie; eva – z pewnością; ye – ci, którzy; prapadyante – podporządkowują; māyām etām – ta iluzoryczna energia; taranti – pokonują; te – oni.
даивӣ — божественная; хи — безусловно; эша̄ — эта; гун̣а-майӣ — состоящая из трех гун материальной природы; мама — Моя; ма̄йа̄ — энергия; дуратйайа̄ — та, которую очень трудно преодолеть; ма̄м — Мне; эва — безусловно; йе — которые; прападйанте — предались; ма̄йа̄м эта̄м — эту иллюзорную энергию; таранти — преодолевают; те — они.
Translation
Перевод
Niełatwo jest przezwyciężyć tę Moją boską – składającą się z trzech sił natury materialnej – energię. Ale bez trudu mogą pokonać ją ci, którzy podporządkowali się Mnie.
Преодолеть влияние Моей божественной энергии, состоящей из трех гун материальной природы, невероятно трудно. Но тот, кто предался Мне, с легкостью выходит из-под ее власти.
Purport
Комментарий
ZNACZENIE:
Najwyższa Osoba Boga ma niezliczone energie i wszystkie te energie są boskie. Mimo iż żywe istoty są częścią Jego energii i z tego powodu są boskie, to jednak w kontakcie z energią materialną zostaje przykryta ich wyższa, pierwotna moc. Kiedy jest się w ten sposób przykrytym przez materialną energię, pokonanie jej oddziaływania jest rzeczą całkowicie niemożliwą. Jak to już wcześniej zostało powiedziane, zarówno natura materialna, jak i duchowa, będąc emanacjami Najwyższej Osoby Boga, są wieczne. Żywe istoty należą do wiecznej, wyższej natury Pana, ale z powodu skalania naturą niższą – materią, ich złudzenie jest również wieczne. Dlatego uwarunkowana dusza jest nazywana nitya-baddha, czyli wiecznie uwarunkowaną. Nikt nie jest w stanie prześledzić historii swojego uwarunkowania, począwszy od jakiegoś momentu w materialnej historii. Wskutek tego oswobodzenie się z sideł materialnej natury jest bardzo trudne. Mimo iż ta materialna natura jest energią niższą, jest ona prowadzona ostatecznie przez najwyższą wolę, której żywa istota nie jest w stanie pokonać. Niższa natura materialna została tutaj zdefiniowana jako boska energia, dzięki jej styczności i poruszaniu się przez boską wolę. Poruszana przez naturę boską, natura materialna, chociaż niższa, działa wspaniale w konstruowaniu i destrukcji manifestacji kosmicznej. Vedy potwierdzają to w następujący sposób: māyāṁ tu prakṛtiṁ vidyān māyinaṁ tu maheśvaram. „Chociaż māyā [iluzja] jest fałszywa albo tymczasowa, podstawą māyi jest najwyższy magik – Osoba Boga, który jest Maheśvarą, najwyższym kontrolerem”. (Śvetāśvatara Upaniṣad 4.10)
Энергия Верховной Личности Бога делится на бесчисленное множество видов, и все они имеют божественную природу. Будучи частицами энергии Всевышнего, живые существа также обладают божественной природой, но, когда они входят в соприкосновение с материей, она затмевает их изначальное, высшее сознание. Покрытое оболочкой материальной энергии, живое существо не в силах выйти из-под ее власти. Как уже было сказано, и материальная и духовная энергии исходят от Верховной Личности Бога и потому являются вечными. Живые существа принадлежат к высшей, вечной природе Господа, но, оскверненные Его низшей, материальной природой, они с незапамятных времен пребывают в плену иллюзии. Такие души называют нитья-баддхами, вечно обусловленными. Никто не может установить, когда живое существо стало обусловленным. Хотя материальная природа является низшей энергией Господа, живому существу очень трудно выйти из-под ее власти, потому что она действует, выполняя волю Всевышнего, противиться которой не может никто. Низшая, материальная энергия названа здесь божественной потому, что она связана с Богом и послушна Его воле. Направляемая божественной волей, материальная природа творит настоящие чудеса, создавая и разрушая материальный космос. В Ведах это подтверждается следующим образом: ма̄йа̄м̇ ту пракр̣тим̇ видйа̄н ма̄йинам̇ ту махеш́варам — «Сама по себе майя [иллюзия] не является реальной, ибо она не вечна, однако за ней стоит непревзойденный волшебник, Господь, Верховная Личность, которого называют Махешварой, верховным повелителем» (Шветашватара-упанишад, 4.10).
Innym znaczeniem słowa guṇa jest sznur. Należy to rozumieć w ten sposób, że uwarunkowana dusza jest mocno związana sznurami iluzji. Człowiek ze związanymi rękami i stopami nie może uwolnić się sam. Musi otrzymać pomoc od innej osoby, która nie jest związana. Ponieważ związany nie może pomóc związanemu, oswobodziciel musi być wyzwolony. Zatem tylko Pan Kṛṣṇa, albo jego bona fide reprezentant – mistrz duchowy, może przynieść wolność uwarunkowanej duszy. Bez takiej wyższej pomocy nie można się uwolnić z więzów materialnej natury. Wolność osiągnąć można dzięki służbie oddania i świadomości Kṛṣṇy. Kṛṣṇa, będąc panem energii iluzorycznej, może rozkazać tej nieprzezwyciężonej energii, aby wyzwoliła uwarunkowaną duszę. Takie oswobodzenie nakazuje On dzięki Swojej bezprzyczynowej łasce dla podporządkowanej duszy i dzięki Swojemu ojcowskiemu uczuciu dla żywej istoty, która jest w rzeczywistości ukochanym synem Pana. Dlatego podporządkowanie się lotosowym stopom Pana jest jedynym środkiem wycofania się z mocnego uchwytu szponów natury materialnej.
Другое значение слова гуна — "веревка". Оно указывает на то, что обусловленная душа крепко связана веревками иллюзорной энергии. Человек, связанный по рукам и ногам, не может освободиться сам — ему необходима помощь того, кто свободен. Ему не поможет другой связанный: развязать веревки может только тот, кто сам свободен от пут. Другими словами, освободить душу из материального плена может только Господь Кришна или Его истинный представитель, духовный наставник. Без их помощи обусловленная душа никогда не сбросит оковы материального рабства. Помочь нам освободиться от материальных пут может преданное служение Господу, или метод сознания Кришны. Кришна, повелитель неодолимой иллюзорной энергии, может приказать ей освободить обусловленную душу. Отдавая такой приказ, Он являет предавшейся Ему душе Свою беспричинную милость. Господь движим чувством отеческой любви к живым существам, которые изначально являются Его возлюбленными детьми. Итак, единственный способ выйти из-под власти неумолимых законов материальной природы — это предаться Господу и служить Его лотосным стопам.
Znaczące są tutaj słowa mām eva. Mām oznacza – tylko Kṛṣṇie (Viṣṇu), a nie Brahmie albo Śivie. Mimo iż Brahmā i Śiva są osobami niezwykle wyniesionymi i są prawie na poziomie Viṣṇu, to jednak będąc inkarnacjami rajo-guṇy (pasji) i tamo-guṇy (ignorancji), nie są w stanie uwolnić uwarunkowanej duszy ze szponów māyi. Innymi słowy, zarówno Brahmā jak i Śiva, również pozostają pod wpływem māyi. Jedynie Viṣṇu jest panem māyi; dlatego tylko On jeden jedynie może oswobodzić uwarunkowaną duszę. Vedy (Śvetāśvatara Upaniṣad 3.8) potwierdzają to słowami: tam eva viditvā: „Wolność możliwa jest tylko poprzez zrozumienie Kṛṣṇy”. Nawet Pan Śiva potwierdza, iż wyzwolenie można osiągnąć jedynie dzięki łasce Viṣṇu. Pan Śiva mówi: mukti-pradātā sarveṣāṁ viṣṇur eva na saṁśayaḥ: „Nie ma żadnej wątpliwości co do tego, że Viṣṇu jest wyzwolicielem każdego”.
Примечательно также употребленные в этом стихе слова ма̄м эва. Ма̄м ("Мне") означает только Кришне (Вишну), а не Брахме или Шиве. Хотя Брахма и Шива необычайно возвышенные существа, находящиеся почти на одном уровне с Господом Вишну, но, будучи повелителями раджо-гуны (страсти) и тамо-гуны (невежества), они подвластны майе и потому не способны освободить обусловленную душу из ее когтей. Только Вишну, владыка иллюзорной энергии, может вызволить душу из ее плена. Это подтверждается в Ведах (Шветашватара-упанишад, 3.8): там эва видитва̄ — обрести свободу можно, только познав Кришну. Даже Господь Шива подтверждает, что получить освобождение можно только по милости Господа Вишну: мукти-прада̄та̄ сарвеша̄м̇ вишн̣ур эва на сам̇ш́айах̣ — «Нет никаких сомнений в том, что освобождение каждому существу дарует Господь Вишну».