ZNACZENIE:
 
Każdy, kto chce zbliżyć się do najwyższego spośród wszystkich Osób Boga, zamieszkującego na planecie Kṛṣṇaloka w niebie duchowym, i być w bliskim związku z Najwyższą Osobą Boga, Kṛṣṇą, musi przyjąć tę formułę wypowiedzianą przez Samego Najwyższego. Dlatego werset ten uważany jest za esencję całej Bhagavad-gīty. Bhagavad-gītā jest książką przeznaczoną dla dusz uwarunkowanych, które trudzą się w tym materialnym świecie, powodowane pragnieniem panowania nad naturą materialną, i nie posiadają wiedzy o prawdziwym duchowym życiu. Celem Bhagavad-gīty jest poinformowanie ludzi, w jaki sposób mogą oni zrozumieć swoje życie duchowe i swój związek z najwyższą osobą duchową, i w jaki sposób mogą powrócić do domu, do Boga. Werset ten wyraźnie informuje, że procesem, przez który można osiągnąć sukces w swoich czynnościach duchowych jest służba oddania.

Jeśli chodzi o pracę, to całą swoją energię należy zaangażować w czynności świadomości Kṛṣṇy. Jak oznajmia Bhakti-rasāmṛta-sindhu (1.2.255),

Nikt nie powinien wykonywać żadnej pracy nie mającej związku z Kṛṣṇą. Nazywa się to kṛṣṇa-karmą. Można być zaangażowanym w różne czynności, ale nie należy przywiązywać się do rezultatów swojej pracy. Efekty powinny być poświęcane Jemu. Na przykład, jeśli ktoś prowadzi jakiś interes i chce zmienić swoje zajęcia na zajęcia w świadomości Kṛṣṇy, to musi on zajmować się interesami dla Kṛṣṇy. Bo skoro Kṛṣṇa jest właścicielem tego interesu, to ma On prawo korzystać z zysków, które interes ten przynosi. Jeśli jakiś człowiek interesu jest w posiadaniu tysięcy dolarów i jeśli chce to wszystko ofiarować Kṛṣṇie, może to zrobić. Będzie to praca dla Kṛṣṇy. Zamiast budować ogromny budynek dla zadowalania własnych zmysłów, może skonstruować świątynię dla Kṛṣṇy, zainstalować w niej Bóstwo Kṛṣṇy i zapewnić odpowiednią dla Niego służbę, tak jak polecają to autoryzowane książki o służbie oddania. Wszystko to jest kṛṣṇa-karmą. Nie należy przywiązywać się do rezultatów swojej pracy, ale trzeba ofiarować je Kṛṣṇie. Należy również przyjmować jako prasādam pozostałości pokarmu ofiarowanego Panu. Jeśli ktoś wznosi ogromny budynek dla Kṛṣṇy i instaluje tam Bóstwo Kṛṣṇy, sam może w nim również zamieszkać, ale za właściciela tego budynku uważany jest Kṛṣṇa. To zwie się świadomością Kṛṣṇy. Jeśli ktoś nie jest w stanie skonstruować świątyni dla Kṛṣṇy, może zaangażować się w sprzątanie takiej świątyni; to również jest kṛṣṇa-karmą. Ktoś może uprawiać ogród. Każdy, kto ma ziemię (w Indiach każdy biedny człowiek ma jakiś skrawek ziemi) może uprawiać ją dla Kṛṣṇy, hodując na niej kwiaty, by potem ofiarować je Panu. Można zasiać roślinę tulasī, gdyż liście tulasī mają bardzo duże znaczenie i Kṛṣṇa poleca to w Bhagavad-gīcie. Patraṁ puṣpaṁ phalaṁ toyam. Kṛṣṇa pragnie, aby ofiarować Mu liść albo kwiat, czy trochę wody – i zadowala się tym. Gdy mowa jest o liściu, chodzi tu szczególnie o liść tulasī. Więc ktoś może zasiać i podlewać roślinę tulasī. W służbę dla Kṛṣṇy może zaangażować się nawet najbiedniejszy człowiek. Podaliśmy więc parę przykładów tego, w jaki sposób można zaangażować się w służbę dla Kṛṣṇy.

Słowo mat-paramaḥ odnosi się do tego, kto uważa obcowanie z Kṛṣṇą w Jego najwyższej duchowej siedzibie za najwyższą doskonałość życia. Taka osoba nie pragnie dostać się na wyższe planety, takie jak księżyc, słońce czy planety niebiańskie, czy nawet na najwyższą planetę tego wszechświata, Brahmalokę – nie jest ona tym zainteresowana. Przyciąga ją tylko niebo duchowe. A nawet w niebie duchowym nie zadowala ją połączenie się z blaskiem brahma-jyoti, gdyż pragnie dostać się na najwyższą planetę duchową, mianowicie na Kṛṣṇalokę, Golokę Vṛndāvanę. Mając pełną wiedzę o tej planecie, nie jest zainteresowana żadną inną. Jak wskazuje na to słowo mad-bhaktaḥ, jest ona całkowcie zaangażowana w służbę oddania, szczególnie w dziewięć procesów służby oddania: słuchanie, intonowanie, pamiętanie, wielbienie, służenie lotosowym stopom Pana, ofiarowywanie modlitw, wypełnianie rozkazów Pana, bycie przyjacielem Pana i poświęcanie wszystkiego Panu. Można zaangażować się we wszystkie dziewięć procesów służby oddania, w osiem, siedem albo przynajmniej jeden – i w ten sposób osiągnąć doskonałość.

Bardzo znaczące jest wyrażenie saṅga-varjitaḥ. Nie należy obcować z osobami, które są przeciwne Kṛṣṇie. A takimi są nie tylko ateiści, ale również ci, którzy przywiązani są do czynności przynoszących zyski, i spekulanci umysłowi. Dlatego czysta służba oddania opisana jest w Bhakti-rasāmṛta-sindhu (1.1.11) jak następuje:

W wersecie tym Śrīla Rūpa Gosvāmī wyraźnie oznajmia, że jeśli ktoś chce pełnić czystą służbę oddania, musi być on wolny od wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń materialnych. Musi uwolnić się od towarzystwa osób, które przywiązane są do pracy dla zysków czy spekulacji umysłowych. Kiedy ktoś uwolniwszy się od takich niepożądanych związków i od zanieczyszczeń pragnieniami materialnymi, pomyślnie kultywuje wiedzę o Kṛṣṇie, to nazywane jest to czystą służbą oddania. Ānukūlyasya saṅkalpaḥ prātikūlyasya varjanam (Hari-bhakti-vilāsa 11.676). Należy myśleć o Kṛṣṇie i robić wszystko dla Niego w sposób życzliwy, bez niechęci. Kaṁsa był wrogiem Kṛṣṇy. Już od momentu Jego narodzin, wielokrotnie usiłował Go zabić, uciekając się do różnych sposobów. A ponieważ nigdy to mu się nie udawało, zawsze myślał o Kṛṣṇie. Więc podczas pracy, jedzenia i snu zawsze był świadomy Kṛṣṇy, pod każdym względem. Ale taka świadomość Kṛṣṇy nie była pomyślna. Cóż z tego, że myślał o Kṛṣṇie dwadzieścia cztery godziny na dobę? Był uważany za demona i w końcu Kṛṣṇa go zabił. Oczywiście każdy, kto zostaje zabity przez Kṛṣṇę, natychmiast osiąga zbawienie, ale nie jest to celem czystego wielbiciela. Czysty wielbiciel nie pragnie nawet zbawienia. Nie pragnie on nawet przenieść się na najwyższą planetę, Golokę Vṛndāvanę. Jedynym jego celem jest bezustanne pełnienie służby dla Kṛṣṇy, bez względu na to, gdzie się znajduje.

Wielbiciel Kṛṣṇy żywi uczucie przyjaźni do każdego. Dlatego powiedziane jest tutaj, że nie ma on wrogów (nirvairaḥ). Dlaczego tak jest? Wielbiciel świadomy Kṛṣṇy wie, że jedynie służba oddania dla Pana może uwolnić każdego od wszystkich problemów życia. Doświadcza on tego osobiście i dlatego pragnie zaprowadzić ten system świadomości Kṛṣṇy w całym społeczeństwie ludzkim. W historii jest wiele przykładów wielbicieli Pana, którzy ryzykowali życiem, szerząc świadomość Boga. Doskonałym przykładem jest Jezus Chrystus. Został on ukrzyżowany przez grzeszników, ale poświęcił swoje życie dla głoszenia świadomości Boga. Oczywiście powierzchownym byłoby rozumienie, że został zabity. Również w Indiach jest wiele przykładów takich osób, jak Ṭhākura Haridāsa i Prahlāda Mahārāja. Dlaczego podejmowali oni tak wielkie ryzyko? Ponieważ chcieli szerzyć świadomość Kṛṣṇy, a to nie jest łatwe. Osoba świadoma Kṛṣṇy wie, że jeśli jakiś człowiek cierpi, to dlatego, że zapomniał o swoim wiecznym związku z Kṛṣṇą. Zatem największym dobrodziejstwem, którym można obdarzyć ludzkie społeczeństwo, jest wyzwalanie swoich bliźnich ze wszystkich problemów materialnych. W taki oto sposób czysty wielbiciel jest zaangażowany w służbę dla Pana. Możemy sobie wyobrazić jak bardzo łaskawy jest Kṛṣṇa dla zaangażowanych w Jego służbę, ryzykującym dla Niego wszystkim. Dlatego jest rzeczą pewną, że takie osoby po opuszczeniu tego ciała, muszą osiągnąć najwyższą planetę.

Podsumowując: Kṛṣṇa ukazał Swoją kosmiczną formę (która jest manifestacją tymczasową), formę wszech-pochłaniającego czasu i formę czteroramiennego Viṣṇu. Zatem Kṛṣṇa jest źródłem wszystkich tych manifestacji. Kṛṣṇa nie jest manifestacją viśva-rūpy, czy Viṣṇu. Kṛṣṇa jest źródłem wszystkich tych form. Są setki i tysiące form Viṣṇu, ale dla wielbiciela Pana, żadna z tych form, poza dwuręką oryginalną formą Śyāmasundary, nie ma znaczenia. Brahma-saṁhitā oznajmia, że ci, którzy z oddaniem i miłością przywiązani są do Kṛṣṇy w formie Śyāmasundary, zawsze mogą Go oglądać w swoim sercu i nie widzą niczego poza Nim. Należy zatem zrozumieć, że celem tego Jedenastego Rozdziału jest wyjaśnienie, iż oryginalna postać Kṛṣṇy jest zasadniczą i najwyższą.