TEKSTY 22-25

STIHOVI 22-25

Tekst

śrī-bhagavān uvāca
prakāśaṁ ca pravṛttiṁ ca
moham eva ca pāṇḍava
na dveṣṭi sampravṛttāni
na nivṛttāni kāṅkṣati

udāsīna-vad āsīno
guṇair yo na vicālyate
guṇā vartanta ity evaṁ
yo ’vatiṣṭhati neṅgate

sama-duḥkha-sukhaḥ sva-sthaḥ
sama-loṣṭāśma-kāñcanaḥ
tulya-priyāpriyo dhīras
tulya-nindātma-saṁstutiḥ

mānāpamānayos tulyas
tulyo mitrāri-pakṣayoḥ
sarvārambha-parityāgī
guṇātītaḥ sa ucyate

Synonyms

śrī-bhagavān uvāca – Najwyższa Osoba Boga rzekł; prakāśam – oświecenie; ca – i; pravṛttim – przywiązanie; ca – oraz; moham – złudzenie; eva ca – również; pāṇḍava – O synu Pāṇḍu; na dveṣṭi – nie żywi nienawiści; sampravṛttāni – mimo iż rozwinięte; na nivṛttāni – ani nie zatrzymuje rozwoju; kāṅkṣati – pragnie; udāsīna-vat – jak gdyby obojętny; āsīnaḥ – usytuowany; guṇaiḥ – przez cechy; yaḥ – ten, kto; na – nigdy; vicālyate – zostaje poruszony; guṇāḥ – cechy; vartante – działają; iti evam – wiedząc to; yaḥ – ten, kto; avatiṣṭhati – pozostaje; na – nigdy; iṅgate – chwiejny; sama – jednakowy; duḥkha – w niedoli; sukhaḥ – w szczęściu; sva-sthaḥ – będąc usytuowanym w sobie; sama – jednakowo; loṣṭa – grudka ziemi; aśma – kamień; kāñcanaḥ – złoto; tulya – jednakowo usytuowany; priya – drogiemu; apriyaḥ – i niepożądany; dhīraḥ – spokojny; tulya – jednakowy; nindā – wobec zniesławienia; ātma-saṁstutiḥ – i wobec pochwał; māna – wobec honoru; apamānayoḥ – i dyshonoru; tulyaḥ – jednakowy; tulyaḥ – jednakowy; mitra – przyjaciół; ari – i wrogów; pakṣayoḥ – wobec stron; sarva – wszystkich; ārambha – czyni wysiłek; parityāgī – wyrzeczony; guṇa-atītaḥ – transcendentalny do sił materialnych natury; saḥ – on; ucyate – mówi się, że jest.

śrī-bhagavān uvāca – Svevišnja Božanska Osoba reče; prakāśam – prosvijetljenost; ca – i; pravṛttim – vezanost; ca – i; moham – iluziju; eva ca – i; pāṇḍava – o sine Pāṇḍua; na dveṣṭi – ne mrzi; sampravṛttāni – premda su razvijeni; na nivṛttāni – niti prestanak razvijanja; kāṅkṣati – želi; udāsīna-vat – u neutralnom; āsīnaḥ – položaju; guṇaiḥ – odlikama; yaḥ – onaj tko; na – nikada nije; vicālyate – uznemiren; guṇāḥ – odlike; vartante – djeluju; iti evam – znajući; yaḥ – onaj tko; avatiṣṭhati – ostaje; na – nikada; iṅgate – dvoumi se; sama – jednak; duḥkha – u nesreći; sukhaḥ – i sreći; sva-sthaḥ – utemeljen u sebi; sama – jednako; loṣṭa – grumen zemlje; aśma – kamen; kāñcanaḥ – zlato; tulya – jednak; priya — prema dragom; apriyaḥ – i nepoželjnom; dhīraḥ – postojan; tulya – jednak; nindā – kad ga vrijeđaju; ātma-saṁstutiḥ – i hvale; māna – u časti; apamānayoḥ – i nečasti; tulyaḥ – jednak; tulyaḥ – jednak; mitra – prijatelja; ari – i neprijatelja; pakṣayoḥ – prema grupama; sarva – svih; ārambha – napora; parityāgī – odriče se; guṇa-atītaḥ – transcendentalan prema materijalnim guṇama prirode; saḥ – on; ucyate – kaže se da je.

Translation

Najwyższa osoba Boga rzekł: O synu Pāṇḍu, kto nie żywi nienawiści do oświecenia, przywiązania i ułudy, kiedy są obecne, ani nie tęskni za nimi, kiedy znikną; kto pozostaje neutralnym, transcendentalnym i niewzruszonym wobec wszelkich tych reakcji materialnych cech, wiedząc, że jedynie siły są aktywne; kto jest utwierdzony w jaźni i tak samo traktuje szczęście i niedole; jednakowym okiem patrzy na grudkę ziemi, kamień i kawałek złota; kto jednakowy jest wobec rzeczy pożądanych, jak i niepożądanych; kto jest zrównoważony i jednakowo odnosi się do pochwał; jak i do oskarżeń, kto pozostaje niezmienny wobec honoru i dyshonoru; kto traktuje wrogów na równi z przyjaciółmi; kto porzucił wszelkie materialne przedsięwzięcia – taki człowiek pokonał siły natury materialnej.

Svevišnja Božanska Osoba reče: O sine Pāṇḍua, za osobu koja ne mrzi prosvijetljenost, vezanost i iluziju kad su prisutni niti žudi za njima kad nestanu, koja je nepokolebljiva i neuznemirena svim posljedicama materijalnih odlika, koja ostaje staložena i transcendentalna, znajući da samo guṇe djeluju, koja je utemeljena u jastvu i jednaka u sreći i nesreći, koja jednakim očima vidi grumen zemlje, kamen i zlato, poželjno i nepoželjno, koja je postojana, jednaka u pohvali i pokudi, časti i nečasti, koja se jednako ophodi prema prijatelju i neprijatelju i koja se odrekla svih materijalnih djelatnosti kaže se da je nadišla guṇe prirode.

Purport

ZNACZENIE:

Arjuna postawił trzy różne pytania i Pan odpowiada na nie po kolei. W wersetach tych Kṛṣṇa najpierw podkreśla, że osoba usytuowana transcendentalnie nigdy do nikogo nie żywi nienawiści i nie ubiega się o nic. Kiedy żywa istota przebywa w tym materialnym świecie, wcielona w jakimś materialnym ciele, znajduje się pod kontrolą jednej z trzech sił natury i wyzwala się spod tego wpływu, kiedy opuszcza to ciało. Ale dopóki przebywa w tym ciele materialnym, powinna zachowywać obojętność. Powinna zaangażować się w służbę oddania dla Pana, tak aby mogła natychmiast zapomnieć o swoim utożsamianiu się z materialnym ciałem. Kiedy ktoś jest świadomy tylko swojego ciała materialnego, działa jedynie dla zadowalania zmysłów. Kiedy jednak kieruje swoją świadomość ku Kṛṣṇie, wtedy natychmiast zarzuca zadowalanie zmysłów. Nie potrzebuje on już tego ciała materialnego i nie musi działać pod jego dyktando. Cechy sił materialnych w ciele będą działały, ale jaźń, dusza, będzie wolna od takiego działania. W jaki sposób staje się ona wolna? Nie pragnie czerpać radości z tego ciała ani nie pragnie wydostać się z niego. Więc usytuowany transcendentalnie wielbiciel automatycznie staje się wolnym. Nie musi wcale starać się o wyzwolenie spod wpływu natury materialnej.

SMISAO: Arjuna je postavio tri različita pitanja i Gospodin odgovara na njih, jedno za drugim. U ovim stihovima Kṛṣṇa prvo izjavljuje da osoba utemeljena na transcendentalnoj razini nije zavidna. Takva osoba ne žudi ni za čim. Za vrijeme boravka u materijalnom svijetu živo biće, utjelovljeno u materijalnom tijelu, nalazi se pod upravom jedne od triju guṇa materijalne prirode. Po napuštanju tijela oslobađa se okova materijalnih guṇa prirode, ali sve dok se nalazi u materijalnom tijelu treba biti nevezano. Treba predano služiti Gospodina kako bi samim tim zaboravilo svoje poistovjećivanje s materijalnim tijelom. Kad svoju svjesnost usmjerava na materijalno tijelo, svojim djelatnostima nastoji samo zadovoljiti osjetila, ali kad prenese svoju svjesnost na Kṛṣṇu, prestaje zadovoljavati osjetila. Nije mu potrebno materijalno tijelo niti se mora povinovati zapovjedima materijalnog tijela. Materijalne guṇe u tijelu će djelovati, ali jastvo je kao duhovna duša odvojeno od takvih djelatnosti. Kako postaje odvojeno? Ne želi uživati u tijelu, niti želi izaći iz njega. Tako transcendentalno utemeljen, bhakta samim tim postaje slobodan. Ne treba pokušavati da se oslobodi utjecaja guṇa materijalne prirode.

Następne pytanie dotyczyło osoby usytuowanej transcendentalnie. Osoba materialistyczna nie jest obojętna wobec tzw. honoru czy dyshonoru okazywanego jej ciału. Taki fałszywy honor czy dyshonor nie wzrusza osoby usytuowanej transcendentalnie. Wykonuje ona swoje obowiązki w świadomości Kṛṣṇy i nie dba o to, czy ludzie darzą ją szacunkiem czy też nie. Przyjmuje rzeczy, które korzystne są do wypełniania obowiązków w świadomości Kṛṣṇy, poza tym nie potrzebuje niczego materialnego – ani kamienia ani złota. Traktuje jako drogiego przyjaciela każdego, kto pomaga jej w świadomości Kṛṣṇy. Nie żywi nienawiści do swoich tzw. wrogów. Ma jednakowy stosunek do wszystkiego i widzi wszystko na jednym poziomie, gdyż wie doskonale, że nie ma nic wspólnego z tym światem materialnym. Nie wzruszają jej spory społeczne i polityczne, gdyż zna sytuację okresowych zakłóceń i wstrząsów. Nie ubiega się o nic dla siebie. Może podjąć się wszelkiego trudu dla zadowolenia Kṛṣṇy, ale dla samej siebie nie potrzebuje niczego zdobywać. Przez takie zachowanie zdobywa ona pozycję transcendentalną.

Sljedeće je pitanje vezano uz ponašanje transcendentalno utemeljene osobe. Na osobu na materijalnoj razini utječu takozvana čast i nečast koje se iskazuju materijalnom tijelu, ali na osobu na transcendentalnom položaju takva lažna čast i nečast ne utječu. Ona obavlja svoju dužnost u svjesnosti Kṛṣṇe i ne mari za poštovanje koje joj drugi iskazuju. Prihvaća stvari povoljne za obavljanje njezine dužnosti u svjesnosti Kṛṣṇe, inače joj nije potrebno ništa materijalno, ni kamen ni zlato. Svakoga prihvaća kao dragog prijatelja koji joj pomaže u svjesnosti Kṛṣṇe i ne mrzi svog takozvanog neprijatelja. Jednako je naklonjena svima i sve vidi na jednakoj razini, jer savršeno dobro zna da nema nikakve veze s materijalnim postojanjem. Društveni i politički događaji ne utječu na nju, jer je svjesna privremenih preokreta i uznemirenja. Ne trudi se da učini bilo što za sebe. Može sve učiniti za Kṛṣṇu, ali za sebe osobno ne pokušava ništa. Takvim ponašanjem istinski se utemeljuje na transcendentalnoj razini.