TEKST 5
STIH 5
Tekst
Tekst
prakṛtiṁ viddhi me parām
jīva-bhūtāṁ mahā-bāho
yayedaṁ dhāryate jagat
prakṛtiṁ viddhi me parām
jīva-bhūtāṁ mahā-bāho
yayedaṁ dhāryate jagat
Synonyms
Synonyms
aparā – niższa; iyam – ta; itaḥ – oprócz tej; tu – ale; anyām – inna; prakṛtim – energia; viddhi – spróbuj zrozumieć; me – Moja; parām – wyższa; jīva-bhūtām – obejmująca żywe istoty; mahā-bāho – O potężnie uzbrojony; yayā – przez którego; idam – to; dhāryate – używana albo wykorzystywana; jagat – świat materialny.
aparā – niže; iyam – ove; itaḥ – osim; tu – ali; anyām – druga; prakṛtim – energija; viddhi – znaj; me – Moja; parām – viša; jīva-bhūtām – koju predstavljaju živa bića; mahā-bāho – o Arjuna snažnih ruku; yayā – koja; idam – ovaj; dhāryate – iskorištavaju; jagat – materijalni svijet.
Translation
Translation
Oprócz tych energii, o potężny Arjuno, istnieje Moja wyższa energia, którą są wszystkie żywe istoty wykorzystujące zasoby tej niższej, materialnej natury.
Osim ove niže energije, o Arjuna snažnih ruku, postoji Moja druga, viša energija. Ona se sastoji od živih bića koja iskorištavaju bogatstva materijalne (niže) prirode.
Purport
Purport
ZNACZENIE:
Werset ten wyraźnie mówi, iż żywe istoty należą do wyższej natury (czyli energii) Najwyższego Pana. Niższą energią jest materia zamanifestowana w takich elementach, jak: ziemia, woda, ogień, powietrze, eter, umysł, inteligencja i fałszywe ego. Obie formy materialnej natury, mianowicie „wulgarna” (ziemia itd.) i „subtelna” (umysł itd.), są produktami energii niższej. Żywe istoty, które wykorzystują niższą energię do różnych celów, same przynależą do wyższej energii Najwyższego Pana, i to właśnie dzięki tej energii cały materialny świat funkcjonuje. Manifestacja kosmiczna nie ma żadnej mocy działania, jeśli nie jest poruszana przez energię wyższą, żywą istotę. Energie zawsze są kontrolowane przez źródło energii, a zatem żywe istoty zawsze są kontrolowane przez Pana. Nie mają one niezależnej egzystencji. Nigdy nie posiadają takiej siły, jaką posiada Pan, jak to sobie mogą myśleć ludzie nieinteligentni. Różnica pomiędzy żywymi istotami i Panem została opisana w Śrīmad-Bhāgavatam (10.87.30) w sposób następujący:
SMISAO: Ovdje je jasno rečeno da živa bića pripadaju višoj prirodi (ili energiji) Svevišnjeg Gospodina. Niža je energija materija, koja se očituje u obliku različitih elemenata, kao što su zemlja, voda, vatra, zrak, eter, um, inteligencija i lažni ego. Oba oblika materijalne energije, grubi (zemlja itd.) i suptilni (um itd.), proizvodi su niže energije. Živa bića, koja iskorištavaju te niže energije u različite svrhe, predstavljaju višu energiju Svevišnjega Gospodina. Sva zbivanja u materijalnom svijetu odvijaju se zahvaljujući toj energiji. Kozmičko očitovanje nema moć djelovanja, ako ga ne pokrene viša energija, živo biće. Energetik uvijek upravlja energijama i zato Gospodin uvijek upravlja živim bićima – ona nemaju neovisno postojanje. Živa bića nikada ne posjeduju moć ravnu Njegovoj, kao što neinteligentni ljudi misle. Razlika između živih bića i Gospodina opisana je u Śrīmad-Bhāgavatamu (10.87.30):
tarhi na śāsyateti niyamo dhruva netarathā
ajani ca yan-mayaṁ tad avimucya niyantṛ bhavet
samam anujānatāṁ yad amataṁ mata-duṣṭatayā
tarhi na śāsyateti niyamo dhruva netarathā
ajani ca yan-mayaṁ tad avimucya niyantṛ bhavet
samam anujānatāṁ yad amataṁ mata-duṣṭatayā
„O Wieczny Najwyższy! Gdyby wcielone żywe istoty były wieczne i wszechprzenikające tak jak Ty, nie byłyby wtedy pod Twoją kontrolą. Ale ponieważ są one Twoimi drobnymi energiami, podlegają Twojej najwyższej kontroli. Dlatego prawdziwe wyzwolenie polega na podporządkowaniu się żywych istot Twojej kontroli i to czyni je szczęśliwymi. Mogą być one kontrolerami tylko w tej konstytucjonalnej pozycji. Ludzie o ubogim zasobie wiedzy, będący zwolennikami monistycznej teorii, mówiącej, iż Bóg i żywe istoty są równe pod każdym względem, są w rzeczywistości zwodzeni przez błędne i nieczyste poglądy”.
„O Vrhovno Vječno Biće! Kad bi utjelovljena živa bića bila vječna i sveprožimajuća kao Ti, ne bi bila pod Tvojom upravom. No prihvatimo li da su živa bića sićušne energije Tvoga Gospodstva, time ih odmah stavljamo pod Tvoju vrhovnu upravu. Stoga pravo oslobođenje živih bića podrazumijeva predavanje Tvojoj upravi. To će ih predavanje usrećiti. Samo u tom prirodnom položaju mogu biti upravitelji. Ljudi ograničena znanja, koji zastupaju monističku teoriju da su Bog i živa bića jednaki u svakom pogledu, vođeni su pogrešnom, nečistom mišlju."
Najwyższy Pan Kṛṣṇa jest jedynym kontrolerem i wszystkie żywe istoty są kontrolowane przez Niego. Te żywe istoty są Jego wyższą energią, ponieważ ich egzystencja jakościowo jest równa egzystencji Najwyższego. Jednak nie dorównują Panu wielkością mocy. Podczas eksploatacji energii niższej (materii „subtelnej” i „wulgarnej”), wyższa energia (żywa istota) zapomina o swojej prawdziwej – duchowej – inteligencji i umyśle. Przyczyną tego zapominania jest oddziaływanie na nią materii. Kiedy jednak uwalnia się ona spod wpływu złudnej energii materialnej, wtedy osiąga stan nazywany mukti, czyli wyzwolenie. Pod wpływem materialnej iluzji fałszywe „ego” myśli: „Jestem materią i materialne zdobycze należą do mnie”. Ze swojej właściwej pozycji zdaje ona sobie sprawę dopiero wtedy, kiedy uwalnia się od wszystkich idei materialnych, do których należy też koncepcja dorównania pod każdym względem Bogu. Gītā potwierdza to, iż żywa istota jest jedynie jedną z wielu energii Kṛṣṇy; kiedy zaś energia ta uwolni się od zanieczyszczeń materialnych, wtedy osiąga pełną świadomość Kṛṣṇy, czyli wyzwolenie.
Svevišnji Gospodin Kṛṣṇa jedini je upravitelj. Sva su živa bića pod Njegovom upravom. Ona su Njegova viša energija, jer su iste prirode kao Svevišnji, ali nikada nisu jednaka Gospodinu po količini moći. Dok iskorištava grubu i suptilnu nižu energiju (materiju), viša energija (živo biće) zaboravlja svoj pravi duhovni um i inteligenciju. Taj je zaborav posljedica utjecaja materije. Ali kada se oslobodi utjecaja iluzorne materijalne energije, dostiže razinu oslobođenja, zvanu mukti. Pod utjecajem materijalne iluzije lažni ego misli: „Ja sam materija i materijalni posjedi su moji." Svoj pravi položaj živo biće spoznaje kada se oslobodi svih materijalnih shvaćanja, uključujući shvaćanje o sjedinjavanju s Bogom u svakom pogledu. Tako možemo zaključiti da Gītā potvrđuje da je živo biće samo jedna od Kṛṣṇinih mnogobrojnih energija. Kada se ta energija oslobodi materijalne okaljanosti, postaje potpuno svjesna Kṛṣṇe, odnosno oslobođena.