Skip to main content

Capítulo 45

45. KAPITOLA

Kṛṣṇa recupera al hijo de Su maestro

Krišna zachraňuje syna svého učitele

Cuando el Señor Kṛṣṇa vio que Vasudeva y Devakī permanecían de pie con una actitud reverente, Él inmediatamente expandió Su influencia de yogamāyā para que pudieran tratarlos a Él y a Balarāma como niños. Tal como en el mundo material la relación que existe entre padre, madre e hijos puede establecerse entre las diversas entidades vivientes mediante la influencia de la energía ilusoria, así mismo, por la influencia de yogamāyā, el devoto puede establecer una relación en la cual la Suprema Personalidad de Dios sea su hijo. Después de crear esta situación con Su yogamāyā, Kṛṣṇa, que apareció con Su hermano mayor, Balarāma —ambos como los hijos más ilustres de la dinastía de los Sātvatas—, se dirigió a Vasudeva y a Devakī muy sumisa y respetuosamente: «Mis queridos padre y madre, a pesar de que ustedes siempre han estado muy preocupados por la protección de Nuestras vidas, no pudieron disfrutar del placer de tenernos como sus nenes, ni como sus hijos en edad de crecimiento, ni como sus jóvenes adolescentes». Kṛṣṇa indirectamente alabó la paternidad de Nanda Mahārāja y la maternidad de Yaśodā describiéndolas como muy gloriosas, ya que si bien ni Él ni Balarāma eran sus hijos por nacimiento, Nanda y Yaśodā realmente disfrutaron de Sus pasatiempos de infancia. Por disposición propia de la naturaleza, los padres de la entidad viviente que mora en el cuerpo disfrutan de la infancia de esta. Aun en el reino animal se observa que los padres son afectuosos con sus cachorros. Cautivados por las actividades de sus hijos, ellos cuidan mucho de su bienestar. En lo que concierne a Vasudeva y Devakī, siempre estuvieron muy preocupados por la protección de sus hijos, Kṛṣṇa y Balarāma. Esa es la razón por la cual Kṛṣṇa fue trasladado inmediatamente a la casa de otra persona después de Su aparición. Balarāma también fue trasladado del vientre de Devakī al vientre de Rohiṇī.

Když Krišna viděl, že Vasudéva a Dévakí před Ním stojí se zbožnou úctou, okamžitě je ovlivnil svojí yogamāyou, aby se k Němu a Balarámovi mohli chovat jako k dětem. Stejně jako v hmotném světě může být vlivem iluzorní energie mezi různými živými bytostmi vytvořen vztah rodičů a dětí, tak může oddaný vlivem yogamāyi vyvinout vztah, ve kterém je Nejvyšší Osobnost Božství jeho dítě. Poté, co Krišna, který se zjevil se svým starším bratrem Balarámou jako nejvýznačnější syn dynastie Sátvatů, vytvořil pomocí svojí yogamāyi tuto situaci, velice pokorně a uctivě oslovil Vasudévu a Dévakí: “Můj milý otče a matko, vždy jste si dělali starosti o Naše životy, ale přesto jste se nemohli těšit z toho, abyste Nás měli jako své malé děti, rostoucí hochy a dospívající mladíky.” Krišna nepřímo velebil Nandu Mahárádže jako nejslavnějšího otce a Jašódu jako nejlepší matku, protože ti se mohli těšit z Jejich dětských zábav, přestože On a Balaráma nebyli jejich vlastní synové. V přírodě je to zařízeno tak, že z dětství vtělených živých bytostí se radují jejich rodiče. Dokonce i v říši zvířat můžeme vidět, jak se rodiče s láskou starají o svá mláďata. Jsou okouzlení činnostmi svých potomků a všemožně pečují o jejich blaho. Vasudéva a Dévakí se vždy úzkostlivě snažili chránit své syny, Krišnu a Balarámu. Proto byl Krišna hned po svém zjevení přemístěn do jiného domu. I Balaráma byl přemístěn, z lůna Dévakí do lůna Róhiní.

Vasudeva y Devakī estaban llenos de ansiedades por la protección de Kṛṣṇa y Balarāma, y no pudieron disfrutar de los pasatiempos infantiles de Ellos. Kṛṣṇa dijo: «Desafortunadamente, ordenados por Nuestro destino, no pudimos ser criados por Nuestros propios padres, para así disfrutar de los placeres infantiles del hogar. Mis queridos padre y madre, el hombre tiene una deuda pendiente que pagar a sus padres, de quienes obtiene este cuerpo que puede otorgarle todos los beneficios de la existencia material. Según las disposiciones védicas, esta forma humana de vida lo habilita a uno para ejecutar todo tipo de actividades religiosas, para satisfacer todo tipo de deseos y para adquirir todo tipo de riquezas. Y solamente en esta forma humana existe toda posibilidad de que uno obtenga la liberación de la existencia material. Los esfuerzos combinados del padre y de la madre producen este cuerpo. Todo ser humano debe sentirse endeudado con sus padres, y comprender que no puede saldar esta deuda. Si después de volverse adulto, un hijo no trata de satisfacer a sus padres mediante sus acciones o dotándolos de riquezas, ciertamente que después de morir, el superintendente de la muerte lo castigará y lo obligará a comerse su propia carne. Si una persona puede cuidar o darle protección a sus ancianos padres, a sus hijos, al maestro espiritual, a los brāhmaṇas y otros dependientes, pero no lo hace, se le considera como si ya hubiera muerto, a pesar de que aparentemente esté respirando. Mis queridos padre y madre, ustedes siempre se han preocupado mucho de Nuestra protección, pero desafortunadamente no pudimos rendirles ningún servicio a ustedes. Hasta el día de hoy, simplemente hemos desperdiciado Nuestro tiempo; no pudimos servirles por razones que estaban más allá de Nuestro control. Madre, padre, por favor excúsennos por Nuestra acción pecaminosa».

Vasudévu a Dévakí naplňovala úzkost co se týče Krišnovy a Balarámovy ochrany, ale nemohli se těšit z Jejich dětských zábav. Krišna řekl: “Naneštěstí Nám osud určil, že Nás nemohli vychovávat Naši vlastní rodiče a že jsme své dětské radosti nemohli prožívat doma. Můj milý otče a matko, člověk nemůže splatit dluh svým rodičům, kteří mu dali tělo umožňující dosáhnout všech cílů hmotné existence. Podle védského učení můžeme v lidské podobě vykonávat různé druhy náboženských činností, uspokojit své různé touhy a získat bohatství všeho druhu. A pouze lidské tělo dává možnost vysvobodit se z hmotné existence. Toto tělo je vytvořeno spojeným úsilím otce a matky. Každý člověk by měl být zavázán svým rodičům a měl by vědět, že jim nikdy nemůže splatit svůj dluh. Jestliže se dospělý syn nesnaží rodiče uspokojit svými činnostmi nebo zaopatřit bohatstvím, po smrti bude určitě potrestán správcem smrti a bude donucen jíst své vlastní maso. Pokud je někdo schopen poskytnout péči nebo ochranu starým rodičům, počestné manželce, dětem, duchovnímu učiteli, bráhmanům a dalším osobám, které na něm závisí, ale nečiní tak, je považován za mrtvého, třebaže může ještě dýchat. Můj milý otče a matko, vždy jste si dělali starosti o Naši ochranu, ale My jsme vám bohužel nemohli nijak sloužit. Až doposud jsme jen mrhali časem; nemohli jsme vám sloužit z důvodů, které byly mimo naši moc. Matko a otče, prosíme, odpusťte Nám Naši hříšnost.”

Cuando la Suprema Personalidad de Dios habló como un muchacho inocente con palabras muy dulces, tanto Vasudeva como Devakī quedaron cautivados por el afecto parental y los abrazaron con gran placer. Estaban asombrados, y no podían hablar ni contestar las palabras de Kṛṣṇa, así que simplemente los abrazaron tanto a Él como a Balarāma con gran afecto, y permanecieron callados, derramando lágrimas incesantes.

Když Nejvyšší Pán, Osobnost Božství, mluvil sladkými slovy jako nevinný chlapec, Vasudévu i Dévakí zaplavila rodičovská láska a s radostí Ho objali. Byli ohromeni a nedokázali nic říci, ani odpovědět na Krišnova slova. Pouze Ho i Balarámu s velkou náklonností objali, mlčeli a prolévali potoky slz.

Habiendo consolado así a Sus padres, la Suprema Personalidad de Dios, que apareció como el amado hijo de Devakī, se acercó a su abuelo Ugrasena y anunció que Ugrasena sería desde ahora el soberano del reino de Yadu. Kaṁsa había estado gobernando a la fuerza el reino de Yadu, a pesar de la presencia de su padre, a quien había arrestado. Pero después de la muerte de Kaṁsa, el padre de este fue liberado y proclamado soberano del reino de Yadu. Parece que en aquellos días había muchos reinos pequeños en la parte occidental de la India, y las dinastías Yadu, Andhaka, Vṛṣṇi y la dinastía Bhoja los gobernaban. Mahārāja Ugrasena pertenecía a la dinastía Bhoja; por lo tanto, Kṛṣṇa indirectamente declaró que el rey de la dinastía Bhoja sería el emperador de los otros pequeños reinos. Voluntariamente, le pidió a Mahārāja Ugrasena que los gobernara debido a que Ellos eran sus súbditos. La palabra prāja se usa tanto para referirse a la progenie, como para referirse a los ciudadanos; así que Kṛṣṇa pertenecía al prajā, ya sea como nieto de Mahārāja Ugrasena o como miembro de la dinastía Yadu. Así pues, Él aceptó voluntariamente el dominio de Mahārāja Ugrasena. Él le informó a Ugrasena: «Siendo maldecidos por Yayāti, los reyes de la dinastía Yadu no se levantarán contra el trono. Será para Nosotros un placer actuar como sirvientes tuyos. Nuestra plena cooperación contigo hará que tu posición sea más prominente y segura, para que los reyes de otras dinastías no vacilen en pagar sus respectivos impuestos. Así, protegido por Nosotros, aun los semidioses de los planetas celestiales te honrarán. Mi querido abuelo, temiéndole a Mi difunto tío Kaṁsa, todos los reyes pertenecientes a las dinastías Yadu, Vṛṣṇi, Andhaka, Madhu, Daśārha y Kukura estaban muy ansiosos y perturbados. Ahora tú puedes tranquilizarlos a todos y garantizarles la seguridad. El reino entero estará tranquilo».

Jakmile Nejvyšší Pán, který se zjevil jako milovaný syn Dévakí, takto utěšil svoje rodiče, obrátil se na svého děda Ugrasénu a oznámil, že Ugraséna bude nyní králem jaduovského království. Kansa násilím vládl jaduovskému království navzdory přítomnosti svého otce, kterého nechal vsadit do vězení. Po Kansově smrti však byl jeho otec vyveden z vězení a prohlášen za krále. Vypadá to, že v té době se v západní Indii nacházelo mnoho malých království, která ovládaly dynastie Jaduovců, Andhaků, Vrišniovců a Bhódžů. Mahárádž Ugraséna náležel do bhódžského rodu, a Krišna tedy nepřímo vyhlásil, že bhódžský král se stane vládcem ostatních malých království. Krišna s radostí požádal Mahárádže Ugrasénu, aby Jemu a Balarámovi vládl, protože byli jeho poddanými. Slova prajā se používá jak pro potomstvo, tak pro obyvatelstvo, a Krišna patřil mezi prajā jednak jako vnuk Mahárádže Ugrasény a jednak jako člen jaduovské dynastie. Dobrovolně tedy přijal vládu Mahárádže Ugrasény. Zároveň mu sdělil: “Kvůli kletbě od Jajátiho nemohou králové jaduovské dynastie obsadit trůn. S radostí budeme jednat jako tvoji služebníci. Budu ti z plných sil pomáhat, a tak se zlepší a upevní tvoje postavení, takže králové dalších rodů se nebudou zdráhat platit své daně. Pod Mou ochranou tě budou uctívat i polobozi z nebeských planet. Můj milý děde, kvůli strachu z Mého právě zesnulého strýce Kansy byli všichni králové náležící k dynastiím Jaduovců, Vrišniovců, Andhaků, Madhuů, Dašárhů a Kukurů rozrušení a plní úzkosti. Nyní je můžeš všechny uklidnit a zaručit jim bezpečí. V celém království zavládne mír.”

Todos los reyes del área vecina habían abandonado sus hogares por temor a Kaṁsa, y estaban viviendo en unos lugares del país que quedaban distantes entre sí. Ahora, después de la muerte de Kaṁsa y de la reinstalación de Ugrasena como rey, a los reyes vecinos se les dio todo tipo de ofrendas y comodidades. Luego, regresaron a sus respectivos hogares. Después de este buen manejo político, los ciudadanos de Mathurā estaban complacidos porque vivían en Mathurā protegidos por los fuertes brazos de Kṛṣṇa y Balarāma. Debido al buen gobierno durante la presencia de Kṛṣṇa y Balarāma, los habitantes de Mathurā sintieron completa satisfacción porque todos sus deseos y necesidades materiales quedaron satisfechos; y debido a que veían a Kṛṣṇa y a Balarāma diariamente, cara a cara, muy pronto olvidaron completamente todas sus aflicciones materiales. Tan pronto como veían que Kṛṣṇa y Balarāma salían a la calle muy hermosamente vestidos, sonriendo y mirando por todas partes, los ciudadanos inmediatamente se llenaban de éxtasis amoroso, simplemente por ver la presencia personal de Mukunda. Mukunda se refiere a aquel que puede otorgar la liberación y la dicha trascendental. La presencia de Kṛṣṇa actuó como un tónico tan vitalizante, que por verlo a Él con regularidad, se vigorizaron plenamente con energía y fuerza juveniles, no solo los jóvenes sino incluso los viejos de Mathurā.

Všichni králové v sousedních oblastech kvůli strachu z Kansy opustili své domovy a žili v odlehlých částech země. Nyní, po Kansově smrti a opětovném dosazení Ugrasény na trůn, se dočkali různých darů a útěchy a vrátili se zpátky do svých domovů. Po tomto zavedení náležitého politického pořádku se Mathuřanům líbilo žít v Mathuře, pod ochranou silných paží Krišny a Balarámy. Díky dobré vládě za Krišnovy a Balarámovy přítomnosti pociťovali obyvatelé Mathury dokonalé uspokojení, neboť se jim plnily všechny hmotné touhy a byli zaopatřeni všemi nezbytnostmi. Jelikož denně vídali Krišnu a Balarámu tváří v tvář, brzy zapomněli na všechny hmotné strasti. Jakmile zahlédli oba bratry, jak pěkně oblečeni vyšli do ulic, usmívali se a laskavě pohlíželi na ostatní, ihned je naplnila extáze lásky, díky pouhé osobní přítomnosti Mukundy. Jméno Mukunda označuje toho, kdo může udělit osvobození a transcendentální blaženost. Krišnova přítomnost působila jako posilující lék do takové míry, že při pravidelném pohledu na Něho nejen mladší generace, ale i starší lidé z Mathury ožili mladistvou energií a silou.

Nanda Mahārāja y Yaśodā también estaban viviendo en Mathurā debido a que Kṛṣṇa y Balarāma se encontraban allí. Pero después de algún tiempo, quisieron regresar a Vṛndāvana. Kṛṣṇa y Balarāma se presentaron ante ellos, y muy cariñosamente abrazaron a Nanda y a Yaśodā, y Kṛṣṇa habló de la siguiente manera: «Mis queridos padre y madre, si bien Yo nací de Vasudeva y Devakī, ustedes han sido Nuestros verdaderos padres, debido a que desde Nuestro nacimiento e infancia, ustedes nos criaron con gran cariño y amor. Su afectuoso amor por Nosotros fue más de lo que cualquiera pudiera ofrecerle a sus propios hijos. Realmente ustedes son Nuestros padres, debido a que nos criaron como sus propios hijos cuando éramos como huérfanos. Por ciertas razones, Nuestros padres Nos rechazaron, y ustedes Nos protegieron. Mis queridos padre y madre, Yo sé que ustedes sentirán separación de Nosotros al regresar a Vṛndāvana y dejarnos aquí, pero por favor, no se preocupen, pues Yo regresaré a Vṛndāvana apenas les dé alguna satisfacción a Mis padres verdaderos, Vasudeva y Devakī, a Mi abuelo y a otros parientes y miembros de la familia». Kṛṣṇa y Balarāma satisfacieron a Nanda y a Yaśodā con Sus palabras dulces y con la presentación de diversos atuendos, ornamentos y utensilios bien hechos. Hasta donde pudieron, Kṛṣṇa y Balarāma los satisfacieron tanto a ellos como a sus amigos y vecinos que los habían acompañado desde Vṛndāvana a Mathurā. Debido al excesivo afecto parental por Balarāma y Kṛṣṇa, Nanda Mahārāja sintió lágrimas en sus ojos, Los abrazó y comenzó el viaje hacia Vṛndāvana con los pastores de vacas.

Nanda Mahárádž a Jašódá také bydleli v Mathuře, protože tam byli Krišna a Balaráma, ale po určité době se chtěli vrátit zpátky do Vrindávanu. Krišna a Balaráma před ně předstoupili a s velkou láskou je objali. Potom řekli: “Milý otče a matko, i když jsme se narodili Vasudévovi a Dévakí, vy jste byli Našimi skutečnými rodiči, protože jste Nás od samého narození s velkou láskou vychovávali. Vaše láska k Nám byla větší, než může kdokoliv poskytnout svým vlastním dětem. Ve skutečnosti jste vy Našimi rodiči, neboť jste se o Nás starali jako o vlastní, když jsme byli v podstatě sirotci. Naši rodiče se Nás z určitých důvodů zřekli, a vy jste Nás chránili. Milý otče a matko, víme, že když se vrátíte do Vrindávanu a Nás necháte tady, budete od Nás cítit odloučení, ale vězte, že se do Vrindávanu také vrátíme, jen co potěšíme Naše skutečné rodiče, Vasudévu a Dévakí, Našeho děda a ostatní členy rodiny.” Krišna a Balaráma takto potěšili Nandu a Jašódu sladkými slovy a darovali jim různé oděvy, ozdoby a měděné nádobí. Zároveň také co nejlépe uspokojili jejich přátele a sousedy z Vrindávanu, kteří do Mathury přijeli s nimi. Nandovi Mahárádžovi se z hluboké rodičovské lásky k Balarámovi a Krišnovi nahrnuly slzy do očí. Objal Je a pak se s pastevci vydal na cestu do Vrindávanu.

Después de esto, Vasudeva hizo que su hijo fuera iniciado con el cordón sagrado como signo de un segundo nacimiento, el cual es obligatorio para las castas superiores de la sociedad humana. Vasudeva llamó al sacerdote de la familia y a los brāhmaṇas eruditos, y la ceremonia del cordón sagrado de Kṛṣṇa y Balarāma se ejecutó debidamente. Durante esta ceremonia, Vasudeva les dio diversos ornamentos en caridad a los brāhmaṇas, y los dotó de vacas decoradas con telas de seda y ornamentos de oro. Anteriormente, después del nacimiento de Kṛṣṇa y de Balarāma, Vasudeva había querido darles vacas a los brāhmaṇas como caridad, pero, estando encarcelado por Kaṁsa, logró hacerlo solo en su mente. Con la muerte de Kaṁsa, las vacas reales fueron donadas a los brāhmaṇas. Luego, a Balarāma y a Kṛṣṇa se les inició debidamente con la ceremonia del cordón sagrado, y Ellos repitieron el canto del mantra Gāyatrī. El mantra Gāyatrī se le ofrece a los discípulos después de la ceremonia del cordón sagrado, y Balarāma y Kṛṣṇa ejecutaron correctamente los deberes correspondientes al canto de este mantra. Todo aquel que ejecute el canto de este mantra debe regirse por ciertos principios y votos. A pesar de que tanto Balarāma como Kṛṣṇa eran personalidades trascendentales, Ellos siguieron estrictamente los principios regulativos. Ambos fueron iniciados por el sacerdote de la familia, Gargācārya, generalmente conocido como Gargamuni, el ācārya de la dinastía Yadu. De acuerdo con la cultura védica, toda persona respetable debe tener un ācārya, o maestro espiritual. A nadie se le considera un hombre perfectamente culto sin que sea iniciado y entrenado por un ācārya. Se dice, por lo tanto, que aquel que se ha acercado a un ācārya tiene realmente conocimiento perfecto. El Señor Kṛṣṇa y Balarāma eran el amo de toda educación y conocimiento, la Suprema Personalidad de Dios. No había necesidad de que aceptaran a un maestro espiritual o ācārya; sin embargo, para instruir a los hombres ordinarios, Ellos también aceptaron a un maestro espiritual para el avance de Su conocimiento espiritual.

Poté nechal Vasudéva své syny zasvětit posvátnou šňůrou, což je znak druhého zrození, nezbytného pro vyšší třídy lidské společnosti. Pozval rodinného kněze a učené bráhmany, kteří obřad náležitě provedli. Během obřadu daroval Vasudéva bráhmanům různé ozdoby a krávy ozdobené hedvábnými látkami a zlatými přívěšky. Vzpomínal, jak chtěl původně obdarovat bráhmany krávami po Krišnově a Balarámově narození. Jelikož byl ale tehdy v Kansově vězení, mohl to udělat jen v mysli, neboť Kansa mu všechny krávy ukradl. Po Kansově smrti byly jeho krávy volné a nyní je daroval bráhmanům doopravdy. Balaráma a Krišna pak dostali posvátnou šňůru a opakovali přednášení mantry gāyatrī. Mantru gāyatrī dostávají žáci po obřadu předání posvátné šňůry a Balaráma i Krišna řádně plnili svou povinnost tuto mantru recitovat. Každý, kdo ji pronáší, musí dodržovat určité zásady a sliby. Přestože jsou Balaráma a Krišna transcendentální osobnosti, usměrňující zásady přísně dodržovali. Oba zasvětil Jejich rodinný kněz Gargáčárja, známý jako Garga Muni, áčárja jaduovské dynastie. Podle zásad védské kultury má každá vážená rodina áčárju neboli duchovního učitele. Ten, kdo nedostal zasvěcení a výcvik od áčárji, není považován za kulturního člověka. Proto je řečeno, že ten, kdo se obrátil na áčárju, vlastní dokonalé poznání. Pán Krišna a Pán Balaráma jsou Nejvyšší Osobnost Božství, páni všeho vzdělání a poznání. Nemuseli přijímat duchovního učitele či áčárju, ale pro poučení obyčejných lidí ho i Oni přijali za účelem rozvoje duchovního poznání.

Es la costumbre, después de haber sido iniciado en el canto del mantra Gāyatrī, que uno viva fuera del hogar por algún tiempo, bajo el cuidado del ācārya, para ser entrenado en lo referente a la vida espiritual. Durante este período uno tiene que trabajar bajo la dirección del maestro espiritual como un sirviente humilde ordinario. Hay muchas reglas y regulaciones para un brahmacārī que vive bajo el cuidado de un ācārya, y tanto el Señor Kṛṣṇa como Balarāma siguieron estrictamente esos principios regulativos mientras vivieron bajo la instrucción de Su maestro espiritual, Sāndīpani Muni, en el hogar de este último, ubicado en el norte de la India. De acuerdo con las normas de las Escrituras, a un maestro espiritual se le debe respetar y considerar igual que la Suprema Personalidad de Dios. Tanto Kṛṣṇa como Balarāma siguieron fielmente esos principios con gran devoción, y se sometieron a las regulaciones de brahmacarya, y de esa forma, satisfacieron a Su maestro espiritual, quien los instruyó en lo referente al conocimiento védico. Muy satisfecho, Sāndīpani Muni los instruyó en todo lo concerniente a las complejidades de la sabiduría védica, así como también en lo referente a las literaturas complementarias tales como los Upaniṣads. Debido al hecho de que Kṛṣṇa y Balarāma eran kṣatriyas, se les entrenó específicamente en lo relativo a la ciencia militar, la política y las matemáticas. En la política hay seis ramas de conocimiento: cómo hacer la paz, cómo luchar, cómo pacificar, cómo dividir y gobernar, cómo dar refugio, etcétera. A Kṛṣṇa y a Balarāma se les explicó e instruyó plenamente en todo lo referente a esos puntos.

Bývá zvykem, že po zasvěcení do mantry gāyatrī žije žák jistou dobu mimo domov pod dohledem áčárji, aby se zdokonalil v duchovním životě. Během tohoto období musí pracovat pod vedením duchovního učitele jako obyčejný sluha. Pro brahmačárí sloužící duchovnímu učiteli existuje mnoho usměrňujících pravidel, a když Krišna a Balaráma žili u svého duchovního učitele Sándípani Muniho, obyvatele Avantipuru v severoindické oblasti Udždžajn, všechny tyto zásady přísně dodržovali. Podle pokynů písem má být duchovní učitel uctíván a chápán jako rovnocenný s Nejvyšší Osobností Božství. Krišna a Balaráma přesně následovali tyto pokyny s velkou oddaností a podrobili se zásadám brahmačárích. Takto uspokojili svého duchovního učitele, který Je poučil o védském poznání. Sándípani Muni s Nimi byl velice spokojen, a vysvětlil Jim všechny taje védské moudrosti a také doplňková písma, jako jsou Upanišady. Krišna a Balaráma byli kšatrijové, a proto dostali zvláštní výcvik ve vojenské vědě, politice a etice. Politika zahrnuje různé druhy poznání — jak uzavřít mír, jak bojovat, jak uklidňovat, jak rozdělit a panovat a jak poskytovat útočiště. To vše si Krišna a Balaráma nechali dokonale vysvětlit.

El océano es la fuente de agua de un río. La nube se crea por la evaporación del agua del océano; la misma agua se distribuye como lluvia por toda la superficie de la Tierra, y luego regresa hacia el océano en la forma de ríos. Así mismo, Kṛṣṇa y Balarāma, la Suprema Personalidad de Dios, son la fuente de todo conocimiento, pero debido a que actuaban como muchachos humanos ordinarios, marcaron la pauta con el objeto de que todo el mundo recibiera conocimiento proveniente de la fuente correcta. Así pues, accedieron a recibir conocimiento de un maestro espiritual.

Moře je zdrojem vody v řece. Mrak vznikne vypařováním vody z moře, stejná voda je roznesena jako déšť po celém zemském povrchu a nakonec se do moře v řekách vrátí. Krišna a Balaráma, Nejvyšší Osobnost Božství, jsou také zdrojem veškerého poznání, ale hráli obyčejné chlapce, a proto šli příkladem, že každý musí obdržet poznání z pravého zdroje. Z toho důvodu si nechali vysvětlit poznání od duchovního učitele.

Con oír las instrucciones de Su maestro una sola vez, Kṛṣṇa y Balarāma aprendieron todas las artes y ciencias. En sesenta y cuatro días y sesenta y cuatro noches, aprendieron todas las artes y ciencias que se requieren en la sociedad humana. Durante el día, el maestro les daba lecciones acerca de una materia, y al anochecer eran expertos en esa rama del conocimiento.

Krišna a Balaráma se naučili všem vědám a uměním už při prvním poslechu svého učitele. Za šedesát čtyři dnů a šedesát čtyři nocí se naučili všem uměním a vědám, které jsou nezbytné v lidské společnosti. Přes den se svým učitelem probírali jednotlivé předměty a do večera již byli v daném oboru mistry.

En primer lugar, aprendieron a cantar, a componer canciones y a reconocer las diferentes melodías; aprendieron los acentos y metros favorables y desfavorables, a cantar diferentes tipos de ritmos y melodías, y a seguirlos, tocando diferentes tipos de tambores. Aprendieron a bailar siguiendo ritmos, melodías y diferentes canciones. Aprendieron a escribir dramas, y aprendieron los diversos tipos de pinturas, desde las diferentes artes aldeanas hasta llegar a la más alta etapa de perfección. También aprendieron a pintar tilaka en la cara y a dibujar diferentes tipos de puntos en la frente y en las mejillas. Luego, aprendieron el arte de hacer pinturas en el piso con pasta líquida de arroz y harina; tales pinturas son muy populares en ceremonias auspiciosas que se ejecutan como funciones hogareñas o que se llevan a cabo en el templo. Ellos aprendieron a hacer un lugar de descanso con flores, y a decorar ropa y hojas con pinturas de colores vivos. También aprendieron a montar joyas valiosas en los ornamentos. Aprendieron el arte de sonar potes de agua. Los potes de agua se llenan con agua hasta una cierta medida, de manera que cuando uno golpea los potes, se producen diferentes tonos, y cuando los potes se golpean uno tras otro, producen un sonido melodioso. También aprendieron a lanzar agua en los ríos o en los lagos mientras se bañaban entre amigos, y a decorar con flores. Este arte de decorar aún puede verse en diversos templos de Vṛndāvana durante la estación de verano. Se llama phulabaḍī. El estrado, el trono, las paredes y el techo se decoran totalmente, y una pequeña y aromática fuente de flores se coloca en el centro. Estas decoraciones florales refrescan a la gente fatigada por el calor del verano.

Nejdříve se naučili zpívat, skládat písně a rozeznávat různé tóny, naučili se vhodné a nevhodné přízvuky a míry veršů, naučili se zpívat různé rytmy a melodie a doprovázet je hrou na různé druhy bubnů. Do rytmu melodií a různých písní se naučili tancovat. Naučili se psát divadelní hry a kreslit různé druhy obrazů, počínaje prostým vesnickým uměním a tou nejdokonalejší tvorbou konče. Naučili se také malovat na obličej tilak sestávající z různých teček na čele a na tvářích. Potom se naučili umění vytvářet na zemi obrazce tekutou směsí z rýže a mouky; takové malby jsou velmi oblíbené při konání domácích nebo chrámových slavnostních obřadů. Naučili se, jak vytvořit lůžko z květů a jak si zdobit oděvy a končetiny barevnými kresbami. Také se naučili zasazovat drahokamy do šperků. Naučili se hrát na nádoby naplněné vodou. Nádoby se naplní vodou do určité výše, a když se na ně udeří, vytvářejí různé tóny. Hrou na více nádob najednou lze vytvářet různé melodie. Také se naučili, jak po sobě s přáteli cákat vodou při společné koupeli v řece nebo jezeře. Naučili se vytvářet květinovou výzdobu. Toto umění lze dodnes vidět během letního období v různých chrámech ve Vrindávanu. Nazývá se phulla-bāḍi. Ozdobí se pódium, trůn, stěny a strop a doprostřed se umístí malá fontána z vonných květin. Taková květinová výzdoba osvěžuje, když jsou lidé unavení z letního vedra.

Kṛṣṇa y Balarāma aprendieron el arte de acomodar el cabello en distintos estilos y el de colocar un yelmo en diferentes posiciones en la cabeza. También aprendieron a actuar en el escenario de teatro, a adornar a los actores dramáticos con ornamentos de flores sobre el oído y a salpicar pasta de sándalo y agua para producir una agradable fragancia. Ellos también aprendieron el arte de ejecutar actos de magia. En el campo de la magia hay un arte que se llama bahurūpī, por medio del cual una persona se viste de tal manera que cuando se acerca a un amigo, este no lo puede reconocer. Kṛṣṇa y Balarāma también aprendieron a preparar bebidas que se requieren en diversos momentos, y estudiaron los jarabes, los sabores y los efectos de la embriaguez. Aprendieron a manipular delgados hilos de las marionetas bailarinas, y aprendieron a colocar las cuerdas en los instrumentos musicales, tales como el viṇā, el sitar y el tambura, para producir sonidos melodiosos. Luego, aprendieron a resolver rompecabezas y a hacerlos. Aprendieron el arte de leer libros de los cuales aun un estudiante tonto puede rápidamente aprender a leer el alfabeto y a escribir. Luego aprendieron a ensayar y actuar en un drama. También estudiaron el arte de resolver crucigramas, llenando los espacios vacíos y formando palabras completas.

Krišna a Balaráma se naučili umění, jak upravovat vlasy do různých účesů a jak si různými způsoby posazovat korunu na hlavu. Naučili se také stavět divadelní pódium, oblékat herce do šatů a zdobit je květy kolem uší a rozprašovat směs vody se santálovou pastou, která vytváří příjemnou vůni. Rovněž se naučili různým kouzelnickým trikům. V kouzelnictví existuje umění zvané bahu- rūpī, ve kterém se člověk obleče tak, že ho ani přítel nepozná. Krišna a Balaráma se také naučili připravovat nápoje vhodné pro různé příležitosti, mající různé chutě a omamné účinky. Naučili se mnohé způsoby šití a vyšívání a také vodit loutky. Zároveň se naučili natahovat struny na hudební nástroje, jako je víná, sitár, ésarádž a tampura, aby se na ně daly hrát pěkné melodie. Potom se naučili sestavovat a řešit hádanky. Naučili se umění, jak se i hloupý student může rychle naučit abecedu a číst knihy. Také studovali řešení křížovek, doplňování chybějících písmen a vytváření úplných slov.

También aprendieron a dibujar literatura pictográfica. En algunos países del mundo, la literatura pictográfica es aún corriente. Una historia se representa con dibujos: por ejemplo, un hombre y una casa se dibujan para representar a un hombre que va al hogar. Kṛṣṇa y Balarāma también aprendieron el arte de la arquitectura —a construir edificios residenciales—. Aprendieron a reconocer joyas valiosas, estudiando el brillo y la calidad de sus colores. Luego, aprendieron el arte de montar joyas con oro y plata. También aprendieron a estudiar la tierra para encontrar minerales. Este estudio de la tierra ahora es una ciencia muy especializada, pero anteriormente era conocimiento común aun para el hombre ordinario. Ellos aprendieron a estudiar hierbas y plantas, y a extraer medicinas de los elementos. Estudiando las distintas especies de plantas, Ellos aprendieron a cruzar plantas y a obtener distintos tipos de frutas. Aprendieron a entrenar y enfrentar en luchas a corderos y gallos, con propósitos deportivos. Luego, aprendieron a enseñarles a los loros a hablar y a responder las preguntas de los seres humanos.

Naučili se kreslit a číst obrázkové písmo. V některých zemích na světě se toto písmo používá dodnes. Příběh je vysvětlen v obrázcích; muž a dům například představuje, že muž jde domů. Krišna a Balaráma se také naučili architektonickému umění, jak stavět obytné domy. Naučili se rozeznávat drahokamy zkoumáním jejich lesku a barev. Dále se naučili zasazovat drahokamy do zlata a stříbra, což jim dodává na kráse. Naučili se také hledat v zemině minerály. Toto studium zeminy je dnes velmi specializovaná věda, ale dříve ji běžně znali i obyčejní lidé. Krišna a Balaráma se naučili studovat byliny a zjišťovat jejich léčivé účinky při různých zdravotních potížích. Studiem různých rostlinných druhů se naučili křížit rostliny a stromy, a získávat tak různé druhy ovoce. Naučili se, jak cvičit berany a kohouty, aby proti sobě pro zábavu bojovali. Pak se naučili, jak učit papoušky mluvit a odpovídat lidem na jejich otázky.

Ellos aprendieron psicología práctica —a influenciar la mente de otro, y así inducirlo a actuar de acuerdo con el deseo de uno—. Algunas veces esto se llama hipnotismo. Aprendieron a lavar el cabello, a teñirlo de diferentes colores y a rizarlo de diferentes maneras. Aprendieron el arte de saber lo que está escrito en el libro de alguien sin verlo. Aprendieron a adivinar lo que está dentro del puño de otro. Algunas veces los niños imitan este arte, a pesar de que no lo hacen con mucha precisión. Un niño guarda algo en su puño y le pregunta a su amigo: «¿Puedes adivinar lo que está dentro?», y el amigo da algunas sugerencias, a pesar de que realmente no puede adivinar. Pero existe un arte mediante el cual uno puede comprender y realmente adivinar lo que está contenido dentro del puño.

Naučili se praktické psychologii — jak ovlivnit mysl druhého a přimět ho, aby jednal podle našeho přání. Někdy se tomu říká hypnóza. Naučili se, jak si umýt vlasy, nabarvit je různými barvami a různými způsoby je zvlnit. Naučili se umění, jak říci, co je napsáno v něčí knize, aniž by ji skutečně viděli. Naučili se, jak uhádnout, co kdo drží v zavřené dlani. Děti toto umění někdy napodobují, ale velice nedokonale. Jedno dítě drží něco v pěsti a zeptá se svého přítele: “Řekni mi, co tam mám?” Druhé dítě něco řekne, ale ve skutečnosti to nemůže uhodnout. Existuje však umění, pomocí kterého člověk dokáže poznat a říci, co je ukryté v zaťaté pěsti.

Kṛṣṇa y Balarāma aprendieron a hablar y comprender los idiomas de diversos países. Ellos no solo aprendieron los idiomas de los seres humanos; Kṛṣṇa también podía hablar hasta con los animales y con los pájaros. Pruebas de esto se encuentran en la literatura vaiṣṇava compilada por los Gosvāmīs. Luego, aprendieron a construir carruajes y aviones de flores. Se dice en El Rāmāyaṇa que, después de derrotar a Rāvaṇa, Rāmacandra fue llevado desde Laṅkā hasta Bhāratavarṣa en un avión de flores, llamado puṣpa-ratha. Kṛṣṇa luego aprendió el arte de predecir sucesos viendo ciertas señales. En un libro que se llama Khanāra-vacana, se describen los diversos tipos de signos y presagios. Si al salir, uno ve a alguien cargando un balde lleno de agua, ese es un muy buen signo; pero no es un muy buen signo si uno ve a alguien cargando un balde vacío. De forma similar, es un buen signo si uno ve la leche de una vaca junto con un ternero. El resultado de comprender estos signos es que uno puede predecir los acontecimientos, y Kṛṣṇa aprendió la ciencia. Kṛṣṇa también aprendió el arte de componer los mātṛkās. Un mātṛkā es una sección de un crucigrama con tres números en una línea; contando cualquiera de los tres de cualquier lado, siempre suman nueve. Los mātṛkās son de diferentes tipos y tienen diferentes propósitos.

Krišna a Balaráma se naučili hovořit a chápat jazyky různých zemí. Nejen, že se naučili jazyky lidských bytostí; Krišna dovedl mluvit dokonce i se zvířaty a ptáky. Důkazy o tom najdeme ve vaišnavských textech, jež sestavili Gósvámí. Pak se naučili stavět kočáry a letadla z květů. V Rāmāyaṇě je řečeno, že Rámačandra po Rávanově porážce odletěl z Lanky do Bhárata-varši letadlem z květů, zvaným puṣpa-ratha. Dále se Krišna a Balaráma naučili umění předvídat události podle různých znamení. Různé druhy osudových znamení a zjevení jsou popsané v knize nazvané Khanaravacana. Velmi dobré znamení například je, když vidíme někoho nést vědro s vodou. Špatné znamení však je, když vidíme někoho s prázdným vědrem. Podobně je dobré znamení, když vidíme, jak někdo dojí krávu a telátko stojí vedle ní. Ten, kdo těmto znamením rozumí, dovede předpovědět budoucí události a Krišna s Balarámou se naučili této vědě. Také se naučili, jak sestavovat mātṛku, což je rébus ve tvaru čtverce se třemi čísly na každém řádku. Sečtením kterékoliv trojice z kterékoliv strany bychom se měli dostat k výsledku devět. Existují různé mātṛky sloužící různým účelům.

Kṛṣṇa aprendió el arte de cortar piedras valiosas tales como diamantes, y aprendió el arte de preguntar y responder componiendo poesía inmediatamente dentro de Su mente. Aprendió la ciencia de la acción y la reacción de las combinaciones y permutaciones físicas. Aprendió el arte de un psiquiatra, que puede comprender los movimientos psíquicos de otra persona. Aprendió la manera de cómo uno puede satisfacer sus deseos. Los deseos son muy difíciles de cumplir; pero si uno desea algo que es irrazonable y nunca puede cumplirse, el deseo puede ser subyugado y satisfecho, y ese es un arte. Con este arte uno también puede subyugar los impulsos sexuales cuando aparecen, como ocurre incluso en la vida de brahmacārī. Con este arte, uno puede convertir hasta a un enemigo en su amigo o transferir la acción directa de un elemento físico a otras cosas.

Krišna a Balaráma se naučili brousit drahokamy, jako je diamant, a rovněž se naučili umění ptát se a odpovídat verši, které ihned složili v mysli. Naučili se vědě o akcích a reakcích fyzických kombinací a permutací. Naučili se umění psychiatra, který chápe myšlenkové pochody jiné osoby. Naučili se, jak uspokojit vlastní touhy. Touhy se dají velice těžko splnit. Pokud však někdo touží po něčem nerozumném a nedosažitelném, je možné takovou touhu potlačit a uspokojit, a to je umění. Pomocí tohoto umění může člověk ovládnout pohlavní pudy, když vyvstanou, což se stává i v životě brahmačárích. Pomocí stejného umění lze také z nepřítele udělat přítele nebo přenést přímé působení určitého fyzického prvku na jiné věci.

El Señor Kṛṣṇa y Balarāma, la fuente de todo conocimiento de artes y ciencias, demostraron Su perfecta comprensión cuando ofrecieron servir a Su maestro otorgándole cualquier cosa que deseara. Esta ofrenda del estudiante al instructor o al maestro espiritual se llama guru-dakṣiṇa. Es muy necesario que un estudiante satisfaga al maestro a cambio de cualquier conocimiento que haya recibido, ya sea este material o espiritual. Cuando Kṛṣṇa y Balarāma ofrecieron Sus servicios de esa forma, el maestro, Sāndīpani Muni, pensó que era prudente pedirles algo extraordinario, algo que ningún estudiante común pudiera ofrecer. Por lo tanto, consultó con su esposa sobre qué podía pedirles a Ellos. Él y su esposa ya habían visto las potencias extraordinarias de Kṛṣṇa y Balarāma, y sabían que los dos muchachos eran la Suprema Personalidad de Dios. Así pues, decidieron pedirles que les devolvieran a su hijo, que se había ahogado en el océano, cerca de la ribera de Prabhāsakṣetra.

Pán Krišna a Balaráma, útočiště veškerého poznání, projevili dokonalé pochopení všech výše zmíněných umění a věd. Pak nabídli svému učiteli, že mu splní jakoukoliv touhu. Takový dar žáka duchovnímu učiteli se nazývá guru- dakṣiṇā. Je důležité, aby žák za cokoliv, co se naučil, ať je to hmotné, či duchovní, svého učitele na oplátku uspokojil. Když Krišna a Balaráma nabídli svoji službu, jejich učitel Sándípani Muni považoval za moudré požádat o něco neobvyklého, co by obyčejný žák nemohl poskytnout. Proto se o tom, oč by Je měl požádat, poradil se svou ženou. Oba již viděli neobyčejné schopnosti Krišny a Balarámy a věděli, že tito dva hoši jsou Nejvyšší Osobnost Božství. Rozhodli se, že požádají o navrácení svého syna, který se utopil v oceánu poblíž Prabhása-kšétry.

Cuando Kṛṣṇa y Balarāma oyeron a Su maestro hablar acerca de la muerte de su hijo, inmediatamente partieron hacia el océano en Su cuadriga. Al llegar a la playa, le pidieron a la deidad regente del océano que devolviera al hijo de Su maestro. La deidad del océano inmediatamente apareció ante el Señor y le ofreció todo tipo de reverencias respetuosas con gran humildad.

Jakmile Krišna a Balaráma uslyšeli od svého učitele o smrti jeho syna, okamžitě usedli na vůz a vydali se na cestu. Když dojeli na pobřeží, vyzvali boha vládnoucího oceánu, aby vrátil syna Jejich učitele. Bůh oceánu se ihned zjevil před Pánem a s velkou pokorou se Mu uctivě poklonil.

El Señor dijo: «Hace algún tiempo ocasionaste que el hijo de Nuestro maestro se ahogara. Te ordeno que lo devuelvas».

Pán řekl: “Před nějakým časem jsi zavinil, že se utopil syn Našeho učitele. Nařizuji ti, abys ho vrátil.”

La deidad del océano respondió: «En realidad, yo no me llevé al niño, sino que un demonio llamado Pañcajana lo capturó. Este gran demonio generalmente se encuentra en lo profundo del agua en la forma de una caracola. Puede que el hijo de Tu maestro esté en el vientre del demonio, ya que fue devorado por él».

Bůh oceánu odpověděl: “Hocha jsem ve skutečnosti nevzal já, ale zmocnil se ho démon jménem Paňčadžana, který obvykle sídlí hluboko ve vodě v podobě lastury. Syn Vašeho učitele je nejspíš v břiše tohoto démona, který ho pozřel.”

Al oír esto, Kṛṣṇa se zambulló profundamente en el agua y agarró al demonio Pañcajana. Lo mató al instante, pero no encontró al hijo de Su maestro en su vientre. Por lo tanto, tomó el cuerpo muerto del demonio (que tenía la forma de una caracola) y regresó a Su cuadriga que estaba en la playa de Prabhāsakṣetra. Desde allí partió hacia Samyamanī, la residencia de Yamarāja, el superintendente de la muerte. Acompañado por Su hermano mayor, Balarāma, a quien también se le conoce como Halāyudha, Kṛṣṇa llegó y sonó Su caracola.

Když to Krišna slyšel, ponořil se hluboko do vody a chytil démona Paňčadžanu. Na místě ho zabil, ale syna svého učitele v jeho břiše nenašel. Vzal démonovo mrtvé tělo (v podobě lastury) a vrátil se ke svému vozu na břeh Prabhása-kšétry. Odtud se vydal do Sanjamaní, kde přebývá vládce smrti Jamarádž. V doprovodu svého staršího bratra Balarámy, který je také známý jako Halájudha, dorazil k Sanjamaní a zatroubil na svou lasturu.

Al oír la vibración, Yamarāja apareció y recibió a Śrī Kṛṣṇa con todo tipo de reverencias respetuosas. Yamarāja sabía quiénes eran Kṛṣṇa y Balarāma y por lo tanto, inmediatamente le ofreció su humilde servicio al Señor. Kṛṣṇa había aparecido en la Tierra como un ser humano ordinario, pero en realidad Kṛṣṇa y Balarāma son la Superalma que vive dentro del corazón de toda entidad viviente. Ellos son Viṣṇu Mismo, pero estaban actuando como muchachos humanos ordinarios. Puesto que Yamarāja le ofreció sus servicios al Señor, Śrī Kṛṣṇa le pidió que devolviera al hijo de Su maestro, pues aquél había sido llevado donde él como resultado de sus acciones. «Considerando que Mi régimen es supremo —dijo Kṛṣṇa— tú debes devolver inmediatamente al hijo de Mi maestro».

Jakmile Jamarádž uslyšel zvuk lastury, objevil se před Šrí Krišnou a velmi uctivě Ho přivítal. Jamarádž věděl, kdo jsou Krišna a Balaráma, a proto Pánu okamžitě nabídl své pokorné služby. Krišna se zjevil na Zemi jako obyčejná lidská bytost, ale ve skutečnosti jsou Krišna a Balaráma Nadduše žijící v srdcích všech živých bytostí. Jsou samotný Višnu, ale jednali jako obyčejní chlapci. Když Jamarádž nabídl Pánu své služby, Šrí Krišna ho požádal, aby navrátil syna Jeho učitele, který se následkem svých činností dostal k němu. “S ohledem na Mé svrchované postavení,” řekl Krišna, “okamžitě vrať syna Mého učitele.”

Yamarāja le entregó el muchacho a la Suprema Personalidad de Dios, y Kṛṣṇa y Balarāma se lo llevaron a su padre. Los hermanos preguntaron si Su maestro tenía algo más que pedir de Ellos, pero este respondió: «Mis queridos hijos, Ustedes ya han hecho suficientes cosas por mí. Ahora estoy completamente satisfecho. ¿Qué otra necesidad puede haber para un hombre que tiene discípulos como Ustedes? Mis queridos muchachos, ahora pueden regresar a Su hogar. Estos gloriosos actos de Ustedes serán por siempre famosos a todo lo largo del mundo. Ustedes están más allá de toda bendición, aun así, es mi deber bendecirlos. Por lo tanto, les doy la bendición de que cualquier cosa que Ustedes digan permanezca eternamente tan fresca como las instrucciones de los Vedas. Sus enseñanzas no solamente serán honradas en este universo o en este milenio, sino en todo lugar y época, y ellas serán cada vez más nuevas e importantes». A causa de esta bendición de Su maestro, el Bhagavad-gītā del Señor es cada vez más y más fresco, y no solamente es famoso en este universo, sino también en otros planetas y en otros universos.

Jamarádž vrátil chlapce Nejvyšší Osobnosti Božství a Krišna s Balarámou ho přivedli k jeho otci. Pak se zeptali, zda pro svého učitele mohou ještě něco udělat, ale on odpověděl: “Moji milí synové, již jste toho pro mě udělali dost. Jsem nyní úplně spokojený. Co víc by si člověk mohl přát, když má žáky, jako jste Vy? Moji milí chlapci, můžete se vrátit domů. Vaše slavné činy budou vždy známé po celém světě. Na Vás se nevztahují žádná požehnání, ale přesto je mou povinností Vám nějaké dát. Proto Vám žehnám, aby vše, co řeknete, zůstalo vždy svěží jako pokyny Véd. Vaše učení bude ctěné nejen v tomto vesmíru a tomto věku, ale na všech místech a ve všech dobách a bude čím dál čerstvější a důležitější.” Díky tomuto požehnání Krišnova učitele je Bhagavad-gītā stále více a více svěží a je slavná nejen v tomto vesmíru, ale i na jiných planetách a v jiných vesmírech.

Habiendo recibido la orden de Su maestro, Kṛṣṇa y Balarāma inmediatamente regresaron al hogar en Su cuadriga. Viajaron a velocidades tan grandes como la del viento, e hicieron sonidos como el del choque de las nubes. Todos los residentes de Mathurā, que no habían visto a Kṛṣṇa ni a Balarāma por mucho tiempo, estaban muy complacidos de verlos de nuevo. Ellos se sintieron jubilosos, tal como una persona que ha recobrado su propiedad perdida.

Krišna a Balaráma se na pokyn svého učitele okamžitě vrátili ve svém kočáře domů. Cestovali rychlostí větru a vůz vydával zvuk podobný hřmění. Všichni obyvatelé Mathury, kteří Krišnu a Balarámu dlouho neviděli, byli velice rádi, že Je mají znovu před sebou. Cítili radost jako člověk, jenž získal zpátky svůj ztracený majetek.

Así termina el significado de Bhaktivedanta del capítulo cuadragésimo quinto del libro Kṛṣṇa, titulado: «Kṛṣṇa recupera al hijo de Su maestro».

Takto končí Bhaktivédántův výklad 45. kapitoly knihy Krišna, nazvané “Krišna zachraňuje syna svého učitele”.