Глава тринадцатая
Hoofdstuk 13
Природа, наслаждающийся и сознание
NATUUR, GENIETER EN BEWUSTZIJN
- ТЕКСТЫ 1-2 :
- Арджуна сказал: О Кришна, я хочу узнать о пракрити [природе], пуруше [наслаждающемся], о поле и знающем поле, а также о том, что такое знание и объект познания.
Верховный Господь сказал: Это тело, о сын Кунти, называют полем, а того, кто знает тело, — знающим поле.
- TEXTS 1-2:
- Arjuna zei: O dierbare Kṛṣṇa, ik verlang ernaar te horen over prakṛti [de materiële natuur] en puruṣa [de genieter], over het veld en de kenner van het veld, en over kennis en het kenbare.
- ТЕКСТ 3 :
- Знай же, о потомок Бхараты, что, находясь в каждом из тел, Я также знаю их и что понимание природы тела и знающего тело называется знанием. Таково Мое мнение.
- TEXT 3:
- O afstammeling van Bharata, weet dat ook Ik de kenner ben, maar dan van alle lichamen, en dat het begrijpen van dit lichaam en de kenner ervan kennis wordt genoemd. Dat is Mijn mening.
- ТЕКСТ 4 :
- Сейчас Я вкратце расскажу тебе о поле деятельности, о том, из чего оно состоит, каким изменениям подвергается, откуда возникает, кто является знающим поле и какое влияние он на него оказывает.
- TEXT 4:
- Luister nu alsjeblieft naar Mijn korte beschrijving van dit veld van activiteit en hoe het is samengesteld, welke veranderingen het ondergaat, waar het vandaan komt, wie die kenner van het veld van activiteiten is en welke invloed hij erop uitoefent.
- ТЕКСТ 5 :
- Многие мудрецы описали поле деятельности и знающего поле в разных ведических шастрах. Особенно подробно, с объяснением всех причин и следствий, об этом рассказывается в «Веданта-сутре».
- TEXT 5:
- Die kennis van het veld van activiteiten en de kenner van activiteiten is door verschillende wijzen in verschillende Vedische teksten beschreven. Ze wordt vooral in het Vedānta-sūtra volmaakt beargumenteerd in termen van oorzaak en gevolg.
- ТЕКСТЫ 6-7 :
- Пять грубых материальных стихий, ложное эго, разум, непроявленное, десять органов чувств и ум, пять объектов чувств, желание, ненависть, счастье и горе, совокупность всех материальных элементов, признаки жизни и решимость — все это, вместе взятое, составляет поле деятельности и происходящие в нем изменения.
- TEXTS 6-7:
- De vijf grofstoffelijke elementen; het vals ego; de intelligentie; het ongemanifesteerde; de tien zintuigen en de geest; de vijf zinsobjecten; begeerte; haat; geluk; ellende; het samenstel [het lichaam]; de levensverschijnselen en overtuigingen — samengevat wordt dit alles beschouwd als het veld van activiteiten en de wisselwerkingen ervan.
- ТЕКСТЫ 8-12 :
- Смирение, отсутствие тщеславия, отказ от насилия, терпение, простота; обращение к истинному духовному учителю; чистота, постоянство, самодисциплина; отказ от того, что приносит чувственное наслаждение; отсутствие ложного эго; понимание того, что рождение, смерть, старость и болезни — это зло; самоотречение, отсутствие привязанности к детям, жене, дому и т. д.; невозмутимость в счастье и горе; непоколебимая, безраздельная преданность Мне; стремление жить в уединенном месте, отстраненность от мирских людей, признание важности самоосознания и склонность к философскому поиску Абсолютной Истины — это Я объявляю знанием, а все прочее называю невежеством.
- TEXTS 8-12:
- Nederigheid; bescheidenheid; geweldloosheid; verdraagzaamheid; eenvoud; het benaderen van een bonafide spiritueel leraar; reinheid; standvastigheid; zelfbeheersing; onthechting van objecten van zinsbevrediging; afwezigheid van vals ego; het inzicht dat geboorte, dood, ouderdom en ziekte bronnen van ellende zijn; onthechting; vrijheid van verstrikking met kinderen, vrouw, huis en de rest; gelijkmoedigheid zowel tijdens aangename als onaangename gebeurtenissen; voortdurende en onvermengde devotie voor Mij; ernaar streven om in een afgezonderde plaats te wonen; terughoudendheid ten opzichte van gewone mensen; het aanvaarden van het belang van zelfrealisatie, en filosofisch zoeken naar de Absolute Waarheid — dit alles noem Ik kennis en alles daarbuiten is onwetendheid.
- ТЕКСТ 13 :
- А сейчас Я расскажу тебе об объекте познания, постигнув который ты ощутишь вкус вечности. Брахман, дух, не имеющий начала и подвластный Мне, не подчиняется закону причин и следствий, который действует в материальном мире.
- TEXT 13:
- Ik zal je nu het kenbare uitleggen en wanneer je dat eenmaal kent, zul je het eeuwige ervaren. Brahman, dat spiritueel is, zonder begin en ondergeschikt aan Mij, is ontstegen aan de oorzaak en gevolg van de materiële wereld.
- ТЕКСТ 14 :
- Повсюду Его руки и ноги, Его глаза, головы, лица и уши. Так Господь в образе Сверхдуши пронизывает Собой все сущее.
- TEXT 14:
- Overal heeft Hij handen en benen; Zijn ogen, hoofden en gezichten bevinden zich overal en overal heeft Hij oren. Zo is de Superziel alomtegenwoordig.
- ТЕКСТ 15 :
- Сверхдуша является первоисточником всех чувств, хотя Сама не обладает ими. Обеспечивая каждое живое существо всем необходимым, Господь тем не менее ни к чему не привязан. Трансцендентный материальным гунам, Он вместе с тем является их повелителем.
- TEXT 15:
- De Superziel is de oorsprong van alle zintuigen, maar toch heeft Hij Zelf geen zintuigen. Hij is onthecht, ook al is Hij de instandhouder van alle levende wezens. Hij is ontstegen aan de drie hoedanigheden van de materiële natuur, maar tegelijkertijd is Hij de meester van alle hoedanigheden van de materiële natuur.
- ТЕКСТ 16 :
- Высшая Истина пребывает внутри и вне всех живых существ, как движущихся, так и неподвижных. Поскольку Она тонкая по природе, Ее невозможно постичь с помощью материальных чувств. Она бесконечно далеко и вместе с тем очень близко.
- TEXT 16:
- De Allerhoogste Waarheid bestaat binnen en buiten alle levende wezens, zowel de bewegende als de niet-bewegende. Omdat Hij subtiel is, kan Hij niet worden gekend of worden waargenomen door de materiële zintuigen. En hoewel Hij ver, ver weg is, is Hij ook dicht bij iedereen.
- ТЕКСТ 17 :
- Хотя Сверхдуша кажется поделенной между живыми существами, Она едина и неделима. Она хранит всех живых существ, но следует знать, что Она также поглощает и проявляет их.
- TEXT 17:
- Hoewel de Superziel verdeeld lijkt te zijn over alle levende wezens, is Hij nooit verdeeld. Hij blijft īīn en dezelfde. Hoewel Hij de instandhouder van alle levende wezens is, verslindt Hij ze en doet ze ook allemaal ontstaan.
- ТЕКСТ 18 :
- Она источник света во всех светилах. Непроявленная, Она находится за пределами тьмы материального мира. Она знание, объект познания и цель познания. Она пребывает в сердце каждого.
- TEXT 18:
- Hij is de bron van licht in alle lichtgevende voorwerpen. Hij is ontstegen aan de duisternis van de materie en is onzichtbaar. Hij is kennis, het kenbare en het doel van kennis. Hij bevindt Zich in het hart van iedereen.
- ТЕКСТ 19 :
- Итак, Я вкратце рассказал тебе о поле деятельности [теле], о знании и объекте познания. Только Мои преданные могут до конца понять это и так обрести Мою природу.
- TEXT 19:
- Zo heb Ik dan een korte beschrijving gegeven van het veld van activiteiten [het lichaam], van kennis en van het kenbare. Alleen Mijn toegewijden kunnen dit volledig begrijpen en bereiken zo Mijn zijnstoestand.
- ТЕКСТ 20 :
- Знай же, что материальная природа и живые существа не имеют начала. Причиной всех происходящих здесь изменений и источником материальных гун является материальная природа.
- TEXT 20:
- Weet dat de materiële natuur en de levende wezens geen begin hebben. Hun transformaties en de hoedanigheden van de materie zijn voortbrengselen van de materiële natuur.
- ТЕКСТ 21 :
- Природа считается причиной всех материальных причин и следствий, а живое существо — причиной разнообразных страданий и радостей, которые оно испытывает в материальном мире.
- TEXT 21:
- De materiële natuur wordt de oorzaak van alle materiële oorzaken en gevolgen genoemd, terwijl het levend wezen de oorzaak is van verschillende vormen van leed en genot in deze wereld.
- ТЕКСТ 22 :
- Так живое существо, оказавшееся в материальном мире, следует дорогами жизни и наслаждается тремя гунами природы. Оно соприкасается с материей и в результате встречается с добром и злом в разных формах жизни.
- TEXT 22:
- Zo gaat het levend wezen in de materiële wereld door het leven, genietend van de drie hoedanigheden van de materiële natuur. En door zijn contact met die materiële natuur ervaart het goed en kwaad in verschillende levensvormen.
- ТЕКСТ 23 :
- Есть в этом теле и другой, трансцендентный, наслаждающийся. Это Господь, верховный владыка, который наблюдает за живым существом и санкционирует все его действия и которого называют Сверхдушой.
- TEXT 23:
- Maar in dit lichaam is ook een andere, een transcendentale genieter aanwezig, namelijk de Heer, die de allerhoogste eigenaar is, de getuige en degene die toestemming geeft en die bekendstaat als de Superziel.
- ТЕКСТ 24 :
- Тот, кто усвоил это знание о живом существе, о материальной природе и о взаимодействиях ее гун, непременно обретет освобождение. Он больше не родится в материальном мире, какое бы положение сейчас ни занимал.
- TEXT 24:
- Degene die deze filosofie over de materiële natuur, het levend wezen en de wisselwerkingen van de hoedanigheden van de materiële natuur begrijpt, zal zeker worden bevrijd. Ongeacht zijn huidige situatie zal hij hier niet opnieuw worden geboren.
- ТЕКСТ 25 :
- Одни постигают Сверхдушу в сердце, занимаясь медитацией, другие — с помощью философских рассуждений, а третьи — действуя без привязанности к плодам своего труда.
- TEXT 25:
- Sommigen zien de Superziel in hun hart door middel van meditatie, anderen door het cultiveren van kennis en weer anderen door te handelen zonder zelfzuchtige verlangens.
- ТЕКСТ 26 :
- Некоторые же, не обладая духовным знанием, тем не менее начинают поклоняться Богу, Верховной Личности, услышав о Нем от других. Благодаря своей склонности слушать авторитетных наставников, они также разрывают круг рождений и смертей.
- TEXT 26:
- En dan zijn er nog degenen die, hoewel ze geen spirituele kennis hebben, de Allerhoogste Persoon beginnen te vereren wanneer ze over Hem horen van anderen. Door hun neiging om naar gezaghebbende personen te luisteren, ontstijgen ook zij aan het pad van geboorte en dood.
- ТЕКСТ 27 :
- О предводитель Бхарат, знай же, что все движущееся и неподвижное в этом мире есть не что иное, как соединение поля деятельности и знающего поле.
- TEXT 27:
- O beste onder de Bhārata’s, alles wat om je heen bestaat, zowel het beweeglijke als het onbeweeglijke, is niet meer dan een combinatie van het veld van activiteiten en de kenner van het veld.
- ТЕКСТ 28 :
- Тот, кто видит, что во всех телах индивидуальную душу сопровождает Сверхдуша, и понимает, что ни душа, ни Сверхдуша не погибают, хотя и находятся в обреченном на гибель теле, видит вещи такими, как они есть.
- TEXT 28:
- Wie ziet dat de Superziel de individuele ziel in ieder lichaam vergezelt en begrijpt dat zowel de ziel als de Superziel nooit vernietigd wordt in het vernietigbare lichaam, ziet de dingen zoals ze zijn.
- ТЕКСТ 29 :
- Тот, кто видит, что Сверхдуша в равной степени пребывает всюду, в каждом живом существе, не позволит уму погубить себя. В конце концов такой человек достигает трансцендентной обители.
- TEXT 29:
- Wie ziet dat de Superziel overal, in ieder levend wezen, aanwezig is, zal zichzelf niet verlagen door zijn geest. Op die manier nadert hij de transcendentale bestemming.
- ТЕКСТ 30 :
- Тот, кто видит, что исполнителем всех действий является созданное материальной природой тело, а душа бездействует, обладает совершенным ви́дением.
- TEXT 30:
- Wie ziet dat alle activiteiten verricht worden door het lichaam, dat geschapen is door de materiële natuur, en ziet dat de ziel zelf niets doet, ziet de dingen zoals ze zijn.
- ТЕКСТ 31 :
- Когда разумный человек перестает видеть разницу между живыми существами, заключенными в разные материальные тела, и начинает понимать, что живые существа находятся всюду, он достигает Брахмана.
- TEXT 31:
- Wanneer een verstandig persoon niet langer verschillende identiteiten ziet op grond van verschillende materiële lichamen en hij ziet hoe levende wezens overal verspreid zijn, dan komt hij tot Brahman-realisatie.
- ТЕКСТ 32 :
- Прозревающие вечность видят, что бессмертная душа трансцендентна, вечна и неподвластна гунам материальной природы. О Арджуна, даже помещенная в материальное тело, душа не совершает действий и не запутывается [в их последствиях].
- TEXT 32:
- Degenen met de visie der eeuwigheid, kunnen zien dat de onvergankelijke ziel transcendentaal is en eeuwig en dat ze ontstegen is aan de hoedanigheden van de materiële natuur. Ondanks haar contact met het materiële lichaam, o Arjuna, doet de ziel niets en raakt ze nooit verstrikt.
- ТЕКСТ 33 :
- Тонкий по природе эфир ни с чем не смешивается, хотя и проникает всюду. Подобно этому, душа не связана с материальным телом, хотя и находится в нем. [Те, кто постиг Брахман, способны видеть это.]
- TEXT 33:
- Omdat de ether zo subtiel van aard is, mengt hij zich nergens mee, hoewel hij overal aanwezig is. Op dezelfde manier mengt een ziel die alles vanuit het oogpunt van Brahman bekijkt, zich niet met het lichaam, hoewel ze in dat lichaam aanwezig is.
- ТЕКСТ 34 :
- О потомок Бхараты, как одно солнце освещает всю эту вселенную, так и воплощенное живое существо одно озаряет сознанием все тело.
- TEXT 34:
- O afstammeling van Bharata, zoals īīn zon dit hele universum verlicht, zo verlicht het ene levend wezen het hele lichaam met bewustzijn.
- ТЕКСТ 35 :
- Те, кто смотрит на мир глазами знания, кто видит разницу между телом и знающим тело и может найти путь, ведущий к освобождению от рабства в материальном мире, достигают высшей цели.
- TEXT 35:
- Zij die met ogen van kennis het verschil zien tussen het lichaam en de kenner van het lichaam, en die ook het proces van bevrijding uit de gebondenheid in de materiële natuur kunnen begrijpen, bereiken de allerhoogste bestemming.