ТЕКСТЫ 4-5
TEXTS 4-5
Текст
Tekst
кшама̄ сатйам̇ дамах̣ ш́амах̣
сукхам̇ дух̣кхам̇ бхаво ’бха̄во
бхайам̇ ча̄бхайам эва ча
kṣamā satyaṁ damaḥ śamaḥ
sukhaṁ duḥkhaṁ bhavo ’bhāvo
bhayaṁ cābhayam eva ca
тапо да̄нам̇ йаш́о ’йаш́ах̣
бхаванти бха̄ва̄ бхӯта̄на̄м̇
матта эва пр̣тхаг-видха̄х̣
tapo dānaṁ yaśo ’yaśaḥ
bhavanti bhāvā bhūtānāṁ
matta eva pṛthag-vidhāḥ
Пословный перевод
Synoniemen
буддхих̣ — разум; джн̃а̄нам — знание; асаммохах̣ — свобода от сомнений; кшама̄ — снисходительность; сатйам — правдивость; дамах̣ — владение чувствами; ш́амах̣ — способность обуздывать ум; сукхам — счастье; дух̣кхам — горе; бхавах̣ — рождение; абха̄вах̣ — смерть; бхайам — страх; ча — также; абхайам — бесстрашие; эва — также; ча — и; ахим̇са̄ — непричинение вреда; самата̄ — уравновешенность; тушт̣их̣ — удовлетворенность; тапах̣ — аскетичность; да̄нам — щедрость; йаш́ах̣ — слава; айаш́ах̣ — бесславие; бхаванти — исходят; бха̄ва̄х̣ — качества; бхӯта̄на̄м — живых существ; маттах̣ — от Меня; эва — безусловно; пр̣тхак-видха̄х̣ — различные.
buddhiḥ — intelligentie; jñānam — kennis; asammohaḥ — vrijheid van twijfel; kṣamā — vergevensgezindheid; satyam — waarheidlievendheid; damaḥ — beheersing van de zintuigen; śamaḥ — beheersing van de geest; sukham — geluk; duḥkham — verdriet; bhavaḥ — geboorte; abhāvaḥ — dood; bhayam — vrees; ca — ook; abhayam — onbevreesdheid; eva — ook; ca — en; ahiṁsā — geweldloosheid; samatā — gelijkmoedigheid; tuṣṭiḥ — tevredenheid; tapaḥ — ascese; dānam — vrijgevigheid; yaśaḥ — roem; ayaśaḥ — schande; bhavanti — ontstaan; bhāvāḥ — kenmerken; bhūtānām — van levende wezens; mattaḥ — van Mij; eva — zeker; pṛthak-vidhāḥ — verschillende onderverdelingen.
Перевод
Vertaling
Разум, знание, свобода от сомнений и иллюзии, снисходительность, правдивость, способность обуздывать чувства и ум, счастье, горе, рождение и смерть, страх и бесстрашие, непричинение вреда, уравновешенность, удовлетворенность, аскетичность, щедрость, слава и бесславие — все эти разнообразные качества живых существ созданы Мной одним.
Intelligentie; kennis; vrij zijn van twijfel en verwarring; vergevensgezindheid; waarheidlievendheid; beheersing van de zintuigen; beheersing van de geest; vreugde en verdriet; geboorte; dood; angst; onbevreesdheid; geweldloosheid; gelijkmoedigheid; tevredenheid; ascese; vrijgevigheid; roem en schande — al deze verschillende kwaliteiten van levende wezens zijn geschapen door Mij alleen.
Комментарий
Betekenisverklaring
Все многообразие качеств живых существ, перечисленных здесь, хороших и плохих, создано Кришной.
De verschillende kwaliteiten van de levende wezens, of die nu goed of slecht zijn, zijn allemaal door Kṛṣṇa geschapen en worden hier beschreven.
Разумом называют способность понимать истинную природу вещей, а знанием — понимание того, что́ есть дух и что́ есть материя. Обычное знание, которое люди получают в университетах, распространяется только на материальные вещи и потому не может считаться истинным. Обладать знанием — значит понимать, чем дух отличается от материи. Современная система образования не дает людям знания о духе, она просто учит их манипулировать материальными элементами и удовлетворять свои физические потребности. Поэтому академическое знание нельзя считать полным.
Intelligentie (buddhi) verwijst naar het vermogen om dingen vanuit het juiste gezichtspunt te analyseren, en kennis (jñānam) verwijst naar het begrijpen van wat spiritueel en wat materieel is. Gewone kennis, die men door een universitaire opleiding opdoet, houdt alleen verband met materie en wordt hier niet aanvaard als kennis. Kennis betekent dat men een onderscheid weet te maken tussen materie en het spirituele. In het moderne onderwijs is er geen kennis over het spirituele; men houdt zich alleen maar bezig met materiële elementen en lichamelijke behoeften. Academische kennis is daarom niet volledig.
Асаммоха, свобода от сомнений и иллюзии, приходит к тому, кто перестал колебаться и понял трансцендентную философию. Постепенно, шаг за шагом, человек может избавиться от заблуждений и иллюзий. Ничего не следует принимать слепо; все нужно тщательно взвешивать и обдумывать. Необходимо также развивать в себе терпение и умение прощать (кшаму). Нужно научиться терпеть и снисходительно относиться к незначительным оплошностям других. Сатйам, правдивость, — это способность говорить правду ради блага других людей. Истину нельзя искажать. Расхожая мораль гласит, что правду следует говорить лишь в том случае, если она приятна собеседнику. Но правдивый человек так не поступает. Истину следует говорить прямо в глаза, чтобы люди знали, каково действительное положение вещей. Тот, кто предупреждает других: «Этот человек — вор», — говорит правду. Без сомнений и колебаний нужно говорить людям даже неприятную правду. Обладать правдивостью — значит излагать факты как они есть, ради блага других людей. Таково определение правдивости.
Asammoha, vrij zijn van twijfel en verwarring, wordt bereikt wanneer men niet aarzelt en de transcendentale filosofie begrijpt. Langzaam maar zeker zal de verwarring verdwijnen. Niets moet blindelings aanvaard aanvaard, maar alles moet zorgvuldig en met veel aandacht worden aanvaard.
Men moet kṣamā of verdraagzaamheid en vergevensgezindheid beoefenen; men moet verdraagzaam zijn en de kleine overtredingen van anderen vergeven.
Satyam, waarheidlievendheid, betekent dat feiten moeten worden gepresenteerd zoals ze zijn, zodat iedereen er voordeel bij heeft; feiten moeten niet worden verdraaid. Volgens sociale omgangsvormen is het zo dat de waarheid alleen gesproken mag worden wanneer deze aangenaam is voor anderen. Maar dat is geen waarheidlievendheid. De waarheid moet onverbloemd worden gesproken, zodat anderen zullen begrijpen wat werkelijk de feiten zijn. Als iemand een dief is en de mensen worden gewaarschuwd dat hij een dief is, dan is dat de waarheid. Hoewel de waarheid soms onaangenaam is, moet men niet nalaten deze toch uit te spreken. Waarheidlievendheid vereist dat iemand de feiten presenteert zoals ze zijn, zodat iedereen er voordeel bij heeft. Dat is de definitie van waarheid.
Владение чувствами подразумевает, что мы не пользуемся ими без нужды, ради собственного удовольствия. Никому не возбраняется удовлетворять основные потребности своих чувств, но любые излишества и ненужные удовольствия препятствуют духовному развитию человека. Поэтому чувствами не нужно пользоваться без необходимости. Точно так же не нужно позволять уму думать о чем угодно; это качество называют ш́ама. Не следует тратить время на размышления о том, как заработать деньги. Делая это, мы попросту расточаем энергию ума. Ум необходимо использовать для того, чтобы понять главную потребность человека, и делать это нужно, руководствуясь указаниями авторитетных наставников. Мыслительные способности необходимо развивать, общаясь с теми, кто хорошо знает писания, со святыми людьми и с духовными учителями. Сукхам: источником счастья для нас всегда должно быть то, что помогает нам обрести духовное знание и сознание Кришны. А все, что мешает углублению сознания Кришны, следует считать источником боли и страданий. Все то, что помогает развитию сознания Кришны, нужно принимать, а все то, что этому мешает, — отвергать.
Damaḥ, het beheersen van de zintuigen, betekent dat de zintuigen niet voor onnodig persoonlijk genot moeten worden gebruikt. Het is niet verboden om aan de basisbehoeften van de zintuigen te voldoen, maar onnodig zintuiglijk genot is schadelijk voor spirituele vooruitgang. De zintuigen moeten daarom worden weerhouden van onnodig gebruik.
Op dezelfde manier moet men de geest weerhouden van onnodige gedachten; dat wordt śama genoemd. Men moet geen tijd verspillen met overpeinzingen hoe men geld kan verdienen. Dat is misbruik maken van het denkvermogen. De geest moet worden gebruikt om van de juiste gezaghebbende personen te weten te komen wat de hoogste noodzaak is voor de mens. Het denkvermogen moet ontwikkeld worden in het gezelschap van personen die gezag hebben op het gebied van de heilige teksten, van heilige personen, van spiritueel leraren en van personen die een hoogontwikkeld denkvermogen hebben.
Sukham, plezier of geluk, moet altijd worden gezocht in dat wat bevorderlijk is voor het cultiveren van de spirituele kennis van het Kṛṣṇa-bewustzijn. Andersom is het ook zo dat men dat wat ongunstig is voor het Kṛṣṇa-bewustzijn moet zien als pijnlijk en als de oorzaak van ellende (duḥkham). Alles wat gunstig is voor het cultiveren van Kṛṣṇa-bewustzijn moet worden aanvaard, maar alles wat ongunstig is moet worden verworpen.
Бхава, рождение, связано с материальным телом. Что касается души, то она, как было сказано в начале «Бхагавад-гиты», никогда не рождается и не умирает. Рождение и смерть существуют лишь для тех, кто воплотился в материальном мире. Источником страха является беспокойство о будущем. Человек, обладающий сознанием Кришны, ничего не боится, ибо деятельность, которой он занимается, гарантирует ему возвращение в духовный мир, домой, к Богу. Его будущее светло. Все остальные, однако, не знают, что случится с ними, какой будет их следующая жизнь. Поэтому они не ведают покоя. Если мы хотим избавиться от тревог, то должны понять Кришну и всегда оставаться в сознании Кришны. Тогда от нас уйдут все страхи. В «Шримад-Бхагаватам» (11.2.37) говорится: бхайам̇ двитӣйа̄бхинивеш́атах̣ сйа̄т. Причиной страха является сосредоточенность на иллюзорной энергии. Однако у тех, кто вышел из-под ее влияния, кто перестал отождествлять себя с материальным телом, осознал себя духовной частицей Верховной Личности Бога и потому занимается трансцендентным служением Господу, нет причин для страха. Впереди у них светлое будущее. Таким образом, страх — это состояние людей, лишенных сознания Кришны. Бесстрашие, абхайам,приходит только к тому, кто обладает сознанием Кришны.
Bhava, geboorte, moet opgevat worden als iets dat betrekking heeft op het lichaam. Zoals we in het begin van de Bhagavad-gītā hebben besproken, kent de ziel geen geboorte en geen dood (abhāva). Geboorte en dood hebben betrekking op iemands belichaming in de materiële wereld.
Angst (bhayam) wordt veroorzaakt door zich zorgen te maken over de toekomst. Een Kṛṣṇa-bewust persoon heeft geen angst, omdat hij er zeker van is dat hij door zijn activiteiten terug zal gaan naar de spirituele wereld, terug naar huis, terug naar God. Zijn toekomst is daarom heel rooskleurig. Maar anderen weten niet wat hun toekomst zal zijn; ze hebben geen kennis over wat hun volgend leven voor hen in petto heeft en daarom zijn ze voortdurend bezorgd. Als we van deze bezorgdheid bevrijd willen worden, kunnen we het best Kṛṣṇa proberen te begrijpen en altijd Kṛṣṇa-bewust blijven. Op die manier zullen we bevrijd worden van alle angst. In het Śrīmad-Bhāgavatam (11.2.37) wordt gezegd: bhayaṁ dvitīyā-bhiniveśataḥ syāt — angst wordt veroorzaakt doordat we volledig opgaan in de illusionerende energie. Maar zij die vrij zijn van de illusionerende energie, die ervan overtuigd zijn dat ze niet het mariële lichaam zijn, maar spirituele deeltjes van de Allerhoogste Persoonlijkheid Gods en die daarom devotionele dienst aan Hem verrichten, hebben niets te vrezen. Hun toekomst is zeer rooskleurig. Angst is dus een kenmerk van personen die niet Kṛṣṇa-bewust zijn. Abhayam, onbevreesdheid, is alleen mogelijk voor iemand die Kṛṣṇa-bewust is.
Ахим̇са̄, непричинение вреда, подразумевает, что человек перестал причинять другим страдания и беспокойства. Материальный прогресс, обещанный многочисленными политиками, социологами, филантропами и т. д., никому не приносит реального блага, поскольку эти политики и филантропы не обладают трансцендентным видением: они сами не знают, что́ является истинным благом для общества. Ахимса подразумевает, что надо обучать людей тому, как полностью реализовать возможности человеческой жизни. Жизнь дается человеку для духовного самопознания, и любое движение или партия, не способствующие достижению этой цели, причиняют вред людям. И наоборот, все, что помогает людям обрести духовное счастье, относится к категории ахимсы.
Ahiṁsā, geweldloosheid, betekent dat men niets moet doen wat bij anderen ellende of verwarring veroorzaakt. De materiële plannen die door zoveel politici, sociologen, filantropen enz. worden voorgespiegeld, leveren geen goede resultaten op, omdat politici en filantropen geen transcendentale visie hebben; ze weten niet wat werkelijk bevorderlijk is voor de menselijke samenleving. Ahiṁsā betekent dat mensen zo opgeleid moeten worden, dat ze de gelegenheid die het menselijk lichaam biedt volledig kunnen benutten. Het menselijk lichaam is bedoeld voor spirituele bewustwording; iedere beweging of commissie die dat niet stimuleert, pleegt geweld ten opzichte van het menselijk lichaam. Dat wat het toekomstige geluk van de mensen in het algemeen stimuleert, wordt geweldloosheid genoemd.
Самата̄, уравновешенность, — это свобода от привязанности и неприязни. Крайние проявления как привязанности, так и неприязни одинаково плохи. Материальный мир не должен вызывать у нас ни влечения, ни отвращения. Все то, что благоприятно для деятельности в сознании Кришны, нужно принимать, а все неблагоприятное — отвергнуть. Такое отношение к миру называется уравновешенностью. Человеку, обладающему сознанием Кришны, не нужно гадать, что отвергать или принимать, его единственным критерием является польза для его деятельности в сознании Кришны.
Samatā, gelijkmoedigheid, verwijst naar vrijheid van gehechtheid en afkeer. Zeer sterk gehecht zijn of erg onthecht zijn is niet goed. De materiële wereld moet zonder gehechtheid of afkeer aanvaard worden. Alles wat gunstig is voor de beoefening van Kṛṣṇa-bewustzijn moet aanvaard worden en alles wat ongunstig is, moet worden verworpen. Dat is samatā, gelijkmoedigheid. Voor een Kṛṣṇa-bewust persoon is er niets te verwerpen of te aanvaarden, tenzij het bruikbaar is in het beoefenen van Kṛṣṇa-bewustzijn.
Тушт̣и, удовлетворенность, означает, что человек не должен прилагать усилия и суетиться ради приобретения все новых и новых материальных вещей. Нужно научиться довольствоваться тем, что приходит к нам по милости Господа, — это называется удовлетворенностью. Тапас означает «аскеза и покаяние». К этой категории относится много ведических правил и предписаний. Например, человек должен вставать рано утром и совершать омовение. Иногда вставать рано очень тяжело. Любое самоограничение, которое человек накладывает на себя добровольно, называют аскезой. Кроме того, Веды предписывают поститься в определенные дни месяца. Даже если человек не любит поститься, он должен делать это в рекомендуемые дни, чтобы доказать свою решимость совершенствоваться в науке сознания Кришны. Однако поститься без необходимости или в нарушение ведических предписаний не рекомендуется. Не следует участвовать в политических голодовках; согласно «Бхагавад-гите», это посты в гуне невежества, а действия, совершаемые в гунах невежества или страсти, мешают духовному развитию. Чтобы духовно развиваться, необходимо действовать только в гуне благости, поэтому пост в дни, указанные в Ведах, помогает человеку обрести духовное знание.
Tuṣṭi, tevredenheid, betekent dat iemand niet gretig moet zijn om meer en meer materiële bezittingen te vergaren door onnodige activiteiten. Men moet tevreden zijn met alles wat men door de genade van de Allerhoogste Heer krijgt — dat is tevredenheid.
Tapas betekent soberheid of ascese. Er staan in de Veda’s vele regels en bepalingen die hierbij van toepassing zijn, zoals ’s ochtends vroeg opstaan en een bad nemen. Soms is het erg moeilijk om vroeg op te staan, maar ieder ongemak dat men op die manier vrijwillig ondergaat, wordt ascese genoemd. Ook zijn er voorschriften om op bepaalde dagen van de maand te vasten. Misschien dat iemand niet geneigd is te vasten, maar als hij vastberaden is om vooruitgang te maken in de wetenschap van het Kṛṣṇa-bewustzijn, dan moet hij zulke lichamelijke ongemakken die aanbevolen worden, accepteren. Men moet echter niet onnodig of tegen de Vedische voorschriften in vasten. Men moet niet vasten om een bepaald politiek doeleinde te bereiken; dat wordt in de Bhagavad-gītā beschreven als vasten in onwetendheid, en alles wat in onwetendheid of hartstocht wordt gedaan, leidt niet tot spirituele vooruitgang. Vooruitgang komt echter wanneer alles in de hoedanigheid goedheid wordt gedaan. Daarnaast verrijkt vasten in overeenstemming met de Vedische voorschriften iemand met spirituele kennis.
Что касается благотворительной деятельности, то половину своего дохода нужно отдавать на благое дело. Какое дело называют благим? То, которое согласуется с принципами сознания Кришны. Это не просто благое, это самое лучшее дело. Поскольку Кришна является всеблагим, всеблагой является и Его миссия. Поэтому пожертвования следует давать человеку, практикующему сознание Кришны. Согласно Ведам, пожертвования должны отдаваться брахманам. В Индии до сих пор следуют этой традиции, хотя и не строго в соответствии с предписаниями Вед. Почему в писаниях сказано, что пожертвования следует давать брахманам? Потому, что брахманы посвящают себя поискам высшего, духовного знания. Брахман должен посвятить свою жизнь познанию Брахмана. Брахма джа̄на̄тӣти бра̄хман̣ах̣: брахманом называют того, кто постиг Брахман. Таким образом, пожертвования нужно давать брахманам, поскольку они постоянно заняты духовной деятельностью и у них нет времени, чтобы самим зарабатывать себе на жизнь. Веды также предписывают давать пожертвования тем, кто отрекся от мира, санньяси. Санньясиходят от дома к дому, но не для того, чтобы получить милостыню, а для того, чтобы просвещать людей. Они делают это, чтобы пробудить семейных людей от сна невежества. Поскольку домохозяева, поглощенные семейными делами, забывают о том, что истинной целью жизни является развитие сознания Кришны, санньяси идут к ним за подаянием и побуждают их встать на путь сознания Кришны. Как сказано в Ведах, человек должен пробудиться ото сна и исполнить то, ради чего ему была дана жизнь. Санньяси несут людям духовное знание и выводят их на путь духовного самопознания, поэтому пожертвования прежде всего следует давать им и брахманамили жертвовать деньги на какое-нибудь другое благое дело, а не отдавать их кому попало.
Wat betreft vrijgevigheid (dānam): men moet vijftig procent van zijn inkomen aan een goed doel geven. Maar wat is dat goede doel? Het is een doel dat verband houdt met Kṛṣṇa-bewustzijn. Dat is niet alleen een goed doel, maar het beste doel; omdat Kṛṣṇa goed is, is Zijn doel ook goed. Men moet dus vrijgevig zijn tegenover een Kṛṣṇa-bewust persoon.
Volgens de Vedische literatuur moet men vrijgevig zijn voor brāhmaṇa’s. Dit gebruik bestaat nog steeds, ook al houdt men zich niet meer precies aan de Vedische voorschriften. Maar toch blijft het voorschriftstaan dat men de brāhmaṇa’s giften moet schenken. Waarom? Omdat zij hogere, spirituele kennis cultiveren. Een brāhmaṇa wordt verondersteld zijn hele leven te wijden aan het doorgronden van Brahman. Brahma jānātīti brāhmaṇaḥ: iemand wordt een brāhmaṇa genoemd als hij Brahman kent. Schenkingen worden dus gedaan aan brāhmaṇa’s, omdat ze altijd bezig zijn met hogere spirituele dienst en daarom geen tijd hebben om in hun levensonderhoud te voorzien.
Volgens de Vedische literatuur moet men ook vrijgevig zijn tegenover iemand in de onthechte levensorde, een sannyāsī. De sannyāsī’s gaan bedelend van deur tot deur — niet voor geld, maar voor missionaire doeleinden. Het systeem is dat ze van deur tot deur gaan om getrouwde personen uit hun sluimer van onwetendheid te halen. Omdat getrouwde personen bezig zijn met familieaangelegenheden en het werkelijke doel van het leven — het opwekken van Kṛṣṇa-bewustzijn — zijn vergeten, is het de taak van de sannyāsī’s om als bedelaars naar getrouwde personen te gaan en hen aan te moedigen Kṛṣṇa-bewust te leven. In de Veda’s wordt gesteld dat iemand datgene moet zien op te wekken en datgene moet zien te bereiken wat hem in deze menselijke levensvorm toekomt. De sannyāsī’s verspreiden deze kennis en deze methode en daarom moet men vrijgevig zijn tegenover hen en ook tegenover de brāhmaṇa’s en soortgelijke goede doelen, maar niet tegenover om het even welk doel.
О славе (йаш́ас) Господь Чайтанья говорил, что она приходит к человеку тогда, когда он становится великим преданным. Это настоящая слава. Человек, который стал знаменитым благодаря своим достижениям в сознании Кришны, обретает настоящую славу, а все, кто не славится этим, живут в бесславии.
Yaśas, roem, moet worden opgevat in overeenstemming met Heer Caitanya’s woorden, namelijk dat iemand beroemd is wanneer hij bekendstaat als een groot toegewijde; dat is ware roem. Wanneer iemand een grootheid is geworden in het Kṛṣṇa-bewustzijn en wanneer dat bekend is, dan is hij werkelijk beroemd. Wie niet zulke roem heeft, is roemloos (ayaśas).
Эти качества можно найти повсюду во вселенной у людей и полубогов. На планетах вселенной живет множество различных рас людей, которым присущи перечисленные выше качества. Кришна создал эти качества, но человек, стремящийся развить в себе сознание Кришны, должен сам развить их изнутри. По воле Верховного Господа у того, кто служит Богу, постепенно проявляются все хорошие качества.
Al deze kwaliteiten zijn overal in het universum aanwezig, zowel in de menselijke samenleving als in die van de halfgoden. Er bestaan vele menselijke levensvormen op andere planeten en ook daar zijn de genoemde kwaliteiten aanwezig. Kṛṣṇa is degene die deze kwaliteiten geschapen heeft, maar wie vooruitgang wil maken in Kṛṣṇa-bewustzijn, zal zelf deze kwaliteiten in zich ontwikkelen. Volgens het plan van de Allerhoogste Heer ontwikkelen degenen die devotionele dienst aan Hem verrichten alle goede kwaliteiten van de halfgoden.
Источником всего, что существует на свете, хорошего и плохого, является Кришна. В материальном мире нет ничего, что отсутствует в Кришне. В этом суть знания; необходимо понять, что, как бы ни разнились качества этого мира, все они исходят от Кришны.
Kṛṣṇa is de oorsprong van alles wat we aantreffen, of het nu goed is of slecht. Niets in de materiële wereld kan zich manifesteren zonder al aanwezig te zijn in Kṛṣṇa. Dat is kennis. Hoewel we weten dat dingen zo van elkaar verschillen, moeten we ons realiseren dat alles voortkomt uit Kṛṣṇa.