TEXT 14

Tekst

adhiṣṭhānaṁ tathā kartā
karaṇaṁ ca pṛthag-vidham
vividhāś ca pṛthak ceṣṭā
daivaṁ caivātra pañcamam

Synoniemen

Synonyms

adhiṣṭhānam — de plaats; tathā — ook; kartā — de handelende persoon; karaṇam — instrumenten; ca — en; pṛthak-vidham — van verschillende soorten; vividhāḥ — verschillende; ca — en; pṛthak — afzonderlijke; ceṣṭāḥ — de inspanningen; daivam — de Allerhoogste; ca — ook; eva — zeker; atra — hier; pañcamam — de vijfde.

adhiṣṭhānam — stedet; tathā — også; kartā — aktøren; karaṇam — instrumenter; ca — og; pṛthak-vidham — de forskellige slags; vividhāḥ — de forskellige; ca — og; pṛthak — adskilte; ceṣṭāḥ — bestræbelser; daivam — den Højeste; ca — også; eva — afgjort; atra — her; pañcamam — den femte.

Vertaling

Translation

De vijf factoren van activiteit zijn: de plaats van handeling [het lichaam], de handelende persoon, de verschillende zintuigen, de verschillende soorten inspanning en uiteindelijk de Superziel.

De fem faktorer, der bestemmer enhver handling, er handlingsstedet [kroppen], aktøren, de forskellige sanser, de mange forskellige former for bestræbelse og yderst set Oversjælen.

Betekenisverklaring

Purport

Het woord ‘adhiṣṭhānam’ verwijst naar het lichaam. De ziel in het lichaam is actief en streeft naar de resultaten van activiteiten en wordt daarom de kartā genoemd, ‘de verrichter’. In de śruti wordt gesteld dat de ziel de kenner en de verrichter is: eṣa hi draṣṭā spraṣṭā (Praśna Upaniṣad 4.9). Ook in het Vedānta-sūtra wordt dit bevestigd in de aforismen jño ’ta eva (2.3.17) en kartā śāstrārthavattvāt (2.3.31).

De zintuigen zijn de instrumenten voor activiteit en met behulp van de zintuigen is de ziel op verschillende manieren actief. Voor iedere activiteit is een andere inspanning vereist. Maar al iemands activiteiten zijn afhankelijk van de wil van de Superziel, die aanwezig is in het hart als een vriend. De Allerhoogste Heer is de superoorzaak. Wie onder leiding van de Superziel in het hart Kṛṣṇa-bewust handelt, raakt natuurlijk niet gebonden door enige activiteit. Zij die volledig Kṛṣṇa-bewust zijn, zijn uiteindelijk niet verantwoordelijk voor hun daden. Alles hangt af van de allerhoogste wil, de Superziel, de Allerhoogste Persoonlijkheid Gods.

FORKLARING: Ordet adhiṣṭhānam refererer til kroppen. Sjælen inde i kroppen handler for at skabe resultaterne af sine handlinger, og derfor kaldes han kartā, “aktøren”. At sjælen både er kenderen og den, der handler, står der i śruti: eṣa hi draṣṭā sraṣṭā (Praśna Upaniṣad 4.9). Det bekræftes også i Vedānta-sūtra med aforismerne jño ’ta eva (2.3.18) og kartā śāstrārthavattvāt (2.3.33). Sanserne er handlingsinstrumenter, og sjælen handler på forskellige måder gennem sanserne. Til enhver handling hører der en bestemt bestræbelse. Men Oversjælen, der sidder som en ven inden i hjertet, er i sidste ende den, hvis vilje alle ens handlinger afhænger af. Den Højeste Herre er således den endelige årsag. På denne måde bliver den, der handler i Kṛṣṇa-bevidsthed under vejledning af Oversjælen i hjertet, helt naturligt ikke bundet af nogen handling. De, der er helt Kṛṣṇa-bevidste, er yderst set ikke ansvarlige for deres handlinger. Alt afhænger af den højeste vilje, Oversjælen, Guddommens Højeste Personlighed.