TEXTS 6-7
VERŠE 6 – 7
Tekstas
Verš
buddhir avyaktam eva ca
indriyāṇi daśaikaṁ ca
pañca cendriya-gocarāḥ
buddhir avyaktam eva ca
indriyāṇi daśaikaṁ ca
pañca cendriya-gocarāḥ
saṅghātaś cetanā dhṛtiḥ
etat kṣetraṁ samāsena
sa-vikāram udāhṛtam
saṅghātaś cetanā dhṛtiḥ
etat kṣetraṁ samāsena
sa-vikāram udāhṛtam
Synonyms
Synonyma
mahā-bhūtāni — didieji pradmenys; ahaṅkāraḥ — klaidinga savimonė; buddhiḥ — intelektas; avyaktam — neišreikštybė; eva — tikrai; ca — taip pat; indryāṇi — jutimo organų; daśa-ekam — vienuolika; ca — taip pat; pañca — penki; ca — taip pat; indriya-go-carāḥ — juslių objektai; icchā — noras; dveṣaḥ — neapykanta; sukham — laimė; duḥkham — kančia; saṅghātaḥ — visuma; cetanā — gyvybės požymiai; dhṛtiḥ — įsitikinimas; etat — visa tai; kṣetram — veiklos laukas; samāsena — glaustai; sa-vikāram — su sąveikomis; udāhṛtam — pateiktas.
mahā-bhūtāni — hrubé prvky; ahaṅkāraḥ — falošné ego; buddhiḥ — inteligencia; avyaktam — neprejavené; eva — určite; ca — tiež; indriyāṇi — zmysly; daśa-ekam — jedenásť; ca — tiež; pañca — päť; ca — tiež; indriya-go-carāḥ — zmyslové predmety; icchā — túžba; dveṣaḥ — nenávisť; sukham — šťastie; duḥkham — nešťastie; saṅghātaḥ — súhrn; cetanā — príznaky života; dhṛtiḥ — presvedčenie; etat — to všetko; kṣetram — pole pôsobnosti; samāsena — v krátkosti; sa-vikāram — vzájomné pôsobenie; udāhṛtam — príklad.
Translation
Překlad
Penki didieji pradmenys, klaidinga savimonė, intelektas, neišreikštybė, dešimt jutimo ir vykdomųjų organų bei protas, penki juslių objektai, noras, neapykanta, laimė, kančia, visuma, gyvybės požymiai ir įsitikinimai – visa tai drauge sudaro veiklos lauką ir jo sąveikas.
Päť hrubohmotných prvkov, falošné ego, inteligencia, neprejavené súcno, desať zmyslov a myseľ, päť zmyslových predmetov, túžba, nenávisť, šťastie, nešťastie, celok, príznaky života a presvedčenie — to všetko sa v krátkosti považuje za pole činností a jeho vzájomné pôsobenie.
Purport
Význam
KOMENTARAS: Didžiųjų išminčių autoritetingi teiginiai, Vedų himnai ir „Vedānta-sūtros“ aforizmai padeda suprasti, kad sudedamosios šio pasaulio dalys visų pirma yra žemė, vanduo, ugnis, oras ir eteris. Tai penki didieji pradmenys (mahā bhūta). Toliau – klaidinga savimonė, intelektas ir trijų gamtos guṇų neišreikštas būvis. Po to – penkios pažinimo juslės: akys, ausys, nosis, liežuvis ir oda. Toliau – penki vykdomieji organai: balso stygos, kojos, rankos, šalinimo ir lytiniai organai. Virš jų – protas, kuris yra mumyse, ir kurį galime pavadinti vidine jusle. Taigi, kartu su protu, iš viso yra vienuolika jutimo ir vykdomųjų organų. Be to, egzistuoja penki juslių objektai: kvapas, skonis, forma, lytėjimas ir garsas. Šių dvidešimt keturių pradmenų visuma vadinama veiklos lauku. Analitiškai patyrinėję šiuos dvidešimt keturis pradmenis, labai gerai suvoktume veiklos lauką. Toliau seka troškimas, neapykanta, džiaugsmas ir sielvartas, atsirandantys tarpusavyje sąveikaujant didiesiems pradmenims ir atstovaujantys juos grubiajame kūne. Gyvybės požymiai reprezentuojami sąmonės ir įsitikinimo – tai subtilaus kūno (proto, savimonės ir intelekto) pasireiškimas. Šie subtilūs pradmenys irgi priskirtini veiklos laukui.
Podľa autorizovaných výpovedí mudrcov, vedskych hymnov a aforizmov Vedānta-sūtry, pozostáva tento svet z piatich hrubohmotných prvkov (mahā-bhūta): zeme, vody, ohňa, vzduchu a éteru. Potom nasledujú falošné ego, inteligencia a neprejavený stav troch kvalít hmotnej prírody. Ďalej je tu päť poznávajúcich zmyslov: oči, uši, nos, jazyk a pokožka, a päť činných zmyslov: ruky, nohy, hlasivky, konečník a pohlavný orgán. Nad zmyslami stojí myseľ, ktorá je vo vnútri a možno ju nazvať vnútorným zmyslom. Spolu s mysľou je teda jedenásť zmyslov. Okrem toho jestvuje päť zmyslových predmetov: vôňa, chuť, tvar, dotyk a zvuk. Súhrn týchto dvadsiatich štyroch prvkov sa nazýva pole pôsobnosti. Ak analyticky preštudujeme týchto dvadsaťštyri prvkov, môžeme veľmi dobre porozumieť poľu pôsobnosti. Žiadostivosť, nenávisť, šťastie a bolesť povstávajú z piatich prvkov hrubohmotného tela a ich príčinou je ich vzájomná interakcia. Životné príznaky, reprezentované vedomím a presvedčením, sú prejavy jemnohmotného tela — mysle, falošného ega a inteligencie. Tieto jemnohmotné prvky takisto spadajú pod pole pôsobnosti.
Penki didieji pradmenys – tai grubus klaidingos savimonės pasireiškimas. O jis savo ruožtu reprezentuoja pradinę klaidingos savimonės stadiją, vadinamą specialiu terminu – materialistine samprata – tāmasa-buddhi (neišmanymo paveiktu intelektu). O neišmanymo paveiktas intelektas reprezentuoja neišreikštą trijų materialios gamtos guṇų būvį. Neišreikštos materialios gamtos guṇos vadinamos pradhāna.
Päť hrubohmotných prvkov je hrubým prejavom falošného ega. Falošné ego reprezentuje prvotné štádium falošného ega, ktoré sa odborne nazýva hmotné poňatie alebo tāmasa-buddhi, inteligencia v nevedomosti, a ktoré reprezentuje neprejavené štádium troch kvalít hmotnej prírody. Neprejavené kvality hmotnej prírody sa nazývajú pradhāna.
Norint smulkiau sužinoti apie dvidešimt keturis pradmenis bei jų sąveikas, reikia nuodugniau pastudijuoti filosofiją – „Bhagavad-gītoje“ pateikiama tik šio žinojimo santrauka.
Kto by chcel získať podrobnejšie vedomosti o týchto dvadsiatich štyroch kategóriách a ich vzájomnom pôsobení, mal by hlbšie študovať túto filozofiu. V Bhagavad-gīte je popísaná iba stručne.
Kūnas – visų šių faktorių reprezentacija. Jis patiria šešių tipų pokyčius: gimsta, auga, kurį laiką egzistuoja, sukuria šalutinius produktus, vysta ir galų gale išnyksta. Todėl laukas materialus ir laikinas. Tuo tarpu kṣetra- jña, lauką pažįstantis subjektas bei savininkas, yra kažkas kito.
Telo je prejavom všetkých týchto činiteľov a prechádza šiestimi zmenami: narodí sa, rastie, nejaký čas trvá, splodí potomstvo, chradne a nakoniec umrie. Pole je teda dočasná hmotná vec, zatiaľ čo znalec poľa, kṣetra-jña alebo jeho majiteľ, sa od neho líši.