Skip to main content

Texts 2-8

ТЕКСТЫ 2-8

Devanagari

Деванагари

श्रीबादरायणिरुवाच
इन्द्रस्त्रिभुवनैश्वर्यमदोल्लङ्घितसत्पथ: ।
मरुद्भ‍िर्वसुभी रुद्रैरादित्यैर्ऋभुभिर्नृप ॥ २ ॥
विश्वेदेवैश्च साध्यैश्च नासत्याभ्यां परिश्रित: ।
सिद्धचारणगन्धर्वैर्मुनिभिर्ब्रह्मवादिभि: ॥ ३ ॥
विद्याधराप्सरोभिश्च किन्नरै: पतगोरगै: ।
निषेव्यमाणो मघवान्स्तूयमानश्च भारत ॥ ४ ॥
उपगीयमानो ललितमास्थानाध्यासनाश्रित: ।
पाण्डुरेणातपत्रेण चन्द्रमण्डलचारुणा ॥ ५ ॥
युक्तश्चान्यै: पारमेष्ठ्यैश्चामरव्यजनादिभि: ।
विराजमान: पौलम्या सहार्धासनया भृशम् ॥ ६ ॥
स यदा परमाचार्यं देवानामात्मनश्च ह ।
नाभ्यनन्दत सम्प्राप्तं प्रत्युत्थानासनादिभि: ॥ ७ ॥
वाचस्पतिं मुनिवरं सुरासुरनमस्कृतम् ।
नोच्चचालासनादिन्द्र: पश्यन्नपि सभागतम् ॥ ८ ॥

Text

Текст

śrī-bādarāyaṇir uvāca
indras tribhuvanaiśvarya-
madollaṅghita-satpathaḥ
marudbhir vasubhī rudrair
ādityair ṛbhubhir nṛpa
ш́рӣ-ба̄дара̄йан̣ир ува̄ча
индрас трибхуванаиш́варйа
мадоллан̇гхита-сатпатхах̣
марудбхир васубхӣ рудраир
а̄дитйаир р̣бхубхир нр̣па
viśvedevaiś ca sādhyaiś ca
nāsatyābhyāṁ pariśritaḥ
siddha-cāraṇa-gandharvair
munibhir brahmavādibhiḥ
виш́ведеваиш́ ча са̄дхйаиш́ ча
на̄сатйа̄бхйа̄м̇ париш́ритах̣
сиддха-ча̄ран̣а-гандхарваир
мунибхир брахмава̄дибхих̣
vidyādharāpsarobhiś ca
kinnaraiḥ patagoragaiḥ
niṣevyamāṇo maghavān
stūyamānaś ca bhārata
видйа̄дхара̄псаробхиш́ ча
киннараих̣ патагорагаих̣
нишевйама̄н̣о магхава̄н
стӯйама̄наш́ ча бха̄рата
upagīyamāno lalitam
āsthānādhyāsanāśritaḥ
pāṇḍureṇātapatreṇa
candra-maṇḍala-cāruṇā
упагӣйама̄но лалитам
а̄стха̄на̄дхйа̄сана̄ш́ритах̣
па̄н̣д̣урен̣а̄тапатрен̣а
чандра-ман̣д̣ала-ча̄рун̣а̄
yuktaś cānyaiḥ pārameṣṭhyaiś
cāmara-vyajanādibhiḥ
virājamānaḥ paulamyā
sahārdhāsanayā bhṛśam
йукташ́ ча̄нйаих̣ па̄рамешт̣хйаиш́
ча̄мара-вйаджана̄дибхих̣
вира̄джама̄нах̣ пауламйа̄
саха̄рдха̄санайа̄ бхр̣ш́ам
sa yadā paramācāryaṁ
devānām ātmanaś ca ha
nābhyanandata samprāptaṁ
pratyutthānāsanādibhiḥ
са йада̄ парама̄ча̄рйам̇
дева̄на̄м а̄тманаш́ ча ха
на̄бхйанандата сампра̄птам̇
пратйуттха̄на̄сана̄дибхих̣
vācaspatiṁ muni-varaṁ
surāsura-namaskṛtam
noccacālāsanād indraḥ
paśyann api sabhāgatam
ва̄часпатим̇ муни-варам̇
сура̄сура-намаскр̣там
ноччача̄ла̄сана̄д индрах̣
паш́йанн апи сабха̄гатам

Synonyms

Пословный перевод

śrī-bādarāyaṇiḥ uvāca — Śrī Śukadeva Gosvāmī replied; indraḥ — King Indra; tri-bhuvana-aiśvarya — because of possessing all the material opulences of the three worlds; mada — due to pride; ullaṅghita — who has transgressed; sat-pathaḥ — the path of Vedic civilization; marudbhiḥ — by the wind demigods, known as the Maruts; vasubhiḥ — by the eight Vasus; rudraiḥ — by the eleven Rudras; ādityaiḥ — by the Ādityas; ṛbhubhiḥ — by the Ṛbhus; nṛpa — O King; viśvedevaiḥ ca — and by the Viśvadevas; sādhyaiḥ — by the Sādhyas; ca — also; nāsatyābhyām — by the two Aśvinī-kumāras; pariśritaḥ — surrounded; siddha — by the inhabitants of Siddhaloka; cāraṇa — the Cāraṇas; gandharvaiḥ — and the Gandharvas; munibhiḥ — by the great sages; brahmavādibhiḥ — by greatly learned impersonalist scholars; vidyādhara-apsarobhiḥ ca — and by the Vidyādharas and Apsarās; kinnaraiḥ — by the Kinnaras; pataga-uragaiḥ — by the Patagas (birds) and Uragas (snakes); niṣevyamāṇaḥ — being served; maghavān — King Indra; stūyamānaḥ ca — and being offered prayers; bhārata — O Mahārāja Parīkṣit; upagīyamānaḥ — being sung before; lalitam — very sweetly; āsthāna — in his assembly; adhyāsana-āśritaḥ — situated on the throne; pāṇḍureṇa — white; ātapatreṇa — with an umbrella over the head; candra-maṇḍala-cāruṇā — as beautiful as the circle of the moon; yuktaḥ — endowed; ca anyaiḥ — and by other; pārameṣṭhyaiḥ — symptoms of an exalted king; cāmara — by yak-tail; vyajana-ādibhiḥ — fans and other paraphernalia; virājamānaḥ — shining; paulamyā — his wife, Śacī; saha — with; ardha-āsanayā — who occupied half the throne; bhṛśam — greatly; saḥ — he (Indra); yadā — when; parama-ācāryam — the most exalted ācārya, spiritual master; devānām — of all the demigods; ātmanaḥ — of himself; ca — and; ha — indeed; na — not; abhyanandata — welcomed; samprāptam — having appeared in the assembly; pratyutthāna — by getting up from the throne; āsana-ādibhiḥ — and by a seat and other greetings; vācaspatim — the priest of the demigods, Bṛhaspati; muni-varam — the best of all the sages; sura-asura-namaskṛtam — who is respected by both the demigods and the asuras; na — not; uccacāla — did get up; āsanāt — from the throne; indraḥ — Indra; paśyan api — although seeing; sabhā-āgatam — entering the assembly.

ш́рӣ-ба̄дара̄йан̣их̣ ува̄ча — Шри Шукадева Госвами сказал; индрах̣ — царь Индра; три-бхувана-аиш́варйа — от обладания сокровищами всех трех миров; мада — из-за гордыни; уллан̇гхита — нарушен; сат-патхах̣ — тот, кем закон Вед; марудбхих̣ — богами ветров, Марутами; васубхих̣ — восемью Васу; рудраих̣ — одиннадцатью Рудрами; а̄дитйаих̣ — Адитьями; р̣бхубхих̣ — Рибху; нр̣па — о царь; виш́ведеваих̣ ча — а также Вишвадевами; са̄дхйаих̣ — Садхьями; ча — также; на̄сатйа̄бхйа̄м — Ашвини-кумарами; париш́ритах̣ — окруженный; сиддха — обитателями Сиддхалоки; ча̄ран̣а — чаранами; гандхарваих̣ — гандхарвами; мунибхих̣ — великими мудрецами; брахмава̄дибхих̣ — мудрецами-имперсоналистами; видйа̄дхара-апсаробхих̣ ча — также видьядхарами и апсарами; киннараих̣ — киннарами; патага-урагаих̣ — патагами и урагами (божественными птицами и змеями); нишевйама̄н̣ах̣ — почитаемый; магхава̄н — царь Индра; стӯйама̄нах̣ ча — превозносимый в молитвах; бха̄рата — о Махараджа Парикшит; упагӣйама̄нах̣ — восхваляемый пением; лалитам — сладостно; а̄стха̄на — в зале собраний; адхйа̄сана-а̄ш́ритах̣ — восседавший на троне; па̄н̣д̣урен̣а — белым; а̄тапатрен̣а — балдахином; чандра-ман̣д̣ала-ча̄рун̣а̄ — прекрасным, словно полная луна; йуктах̣ — наделенный; ча анйаих̣ — и другими; па̄рамешт̣хйаих̣ — царскими регалиями; ча̄мара — опахалом из хвоста яка; вйаджана-а̄дибхих̣ — веером и прочими (атрибутами); вира̄джама̄нах̣ — сияющий; пауламйа̄ — со своей супругой Шачи; саха — вместе; ардха-а̄санайа̄ — занимающей полтрона; бхр̣ш́ам — ярко; сах̣ — он (Индра); йада̄ — когда; парама-а̄ча̄рйам — величайшего ачарью (духовного наставника); дева̄на̄м — полубогов; а̄тманах̣ — себя самого; ча — и; ха — воистину; на — не; абхйанандата — приветствовал; сампра̄птам — появившегося; пратйуттха̄на — вставанием; а̄сана-а̄дибхих̣ — почетным местом и прочим; ва̄часпатим — жреца полубогов Брихаспати; муни-варам — величайшего мудреца; сура-асура-намаскр̣там — почитаемого как полубогами, так и демонами; на — не; уччача̄ла — поднялся; а̄сана̄т — с трона; индрах̣ — Индра; паш́йан апи — хотя и видел; сабха̄-а̄гатам — входящего в собрание.

Translation

Перевод

Śukadeva Gosvāmī said: O King, once upon a time, the King of heaven, Indra, being extremely proud because of his great opulence of the three worlds, transgressed the law of Vedic etiquette. Seated on his throne, he was surrounded by the Maruts, Vasus, Rudras, Ādityas, Ṛbhus, Viśvadevas, Sādhyas, Aśvinī-kumāras, Siddhas, Cāraṇas and Gandharvas and by great saintly persons. Also surrounding him were the Vidyādharas, Apsarās, Kinnaras, Patagas [birds] and Uragas [snakes]. All of them were offering Indra their respects and services, and the Apsarās and Gandharvas were dancing and singing with very sweet musical instruments. Over Indra’s head was a white umbrella as effulgent as the full moon. Fanned by yak-tail whisks and served with all the paraphernalia of a great king, Indra was sitting with his wife, Śacīdevī, who occupied half the throne, when the great sage Bṛhaspati appeared in that assembly. Bṛhaspati, the best of the sages, was the spiritual master of Indra and the demigods and was respected by the demigods and demons alike. Nevertheless, although Indra saw his spiritual master before him, he did not rise from his own seat or offer a seat to his spiritual master, nor did Indra offer him a respectful welcome. Indra did nothing to show him respect.

Шукадева Госвами сказал: О царь, когда-то повелитель райского царства, Индра, возгордившись тем, что владеет сокровищами всех трех миров, попрал закон ведического этикета. Однажды Индра восседал на троне и его окружали Маруты, Васу, Рудры, Адитьи, Рибху, Вишвадевы, Садхьи, Ашвини-кумары, сиддхи, чараны, гандхарвы и великие святые. Там также были видьядхары, апсары, киннары, патаги [божественные птицы] и ураги [божественные змеи]. Все они восхваляли Индру и служили ему, а гандхарвы и апсары танцевали перед ним и сладостно пели под изумительную райскую музыку. Над его головой держали белый балдахин, сияющий, как полная луна. Индру обмахивали опахалами из хвоста яка и оказывали ему все царские почести; рядом с ним на троне сидела его супруга, Шачидеви. Внезапно в том собрании появился мудрейший Брихаспати, духовный наставник Индры и других полубогов, которого чтут и полубоги, и демоны. Но Индра, увидев его, не встал, не предложил ему почетное место, не поприветствовал его — никак не выразил духовному учителю почтения.