Mantra šestá
Šešta mantra
Verš
Tekstas
ātmany evānupaśyati
sarva-bhūteṣu cātmānaṁ
tato na vijugupsate
ātmany evānupaśyati
sarva-bhūteṣu cātmānaṁ
tato na vijugupsate
Synonyma
Synonyms
yaḥ — tas, kuris; tu — tačiau; sarvāṇi — visas; bhūtāni — gyvas esybes; ātmani — susijusias su Aukščiausiuoju Viešpačiu; eva — tiktai; anupaśyati — regi, laikydamasis sistemos; sarva-bhūteṣu — kiekvienoje gyvoje būtybėje; ca — ir; ātmānam — Supersielą; tataḥ — nuo tada; na — ne; vijugupsate — neapkenčia ko.
Překlad
Translation
Kdo vidí všechno ve vztahu k Nejvyššímu Pánu, kdo vidí všechny bytosti jako Jeho částice a kdo spatřuje Nejvyššího Pána ve všem, ten nikdy nic a nikoho nemůže nenávidět.
Kas regi, kad viskas susiję su Aukščiausiuoju Viešpačiu, kas į visas gyvas esybes žvelgia kaip į neatsiejamas Jo dalis ir visur mato Aukščiausiąjį Viešpatį, tas niekam niekada nejaučia neapykantos.
Význam
Purport
Toto je popis mahá-bhágavaty, velké osobnosti, jež vidí vše ve vztahu k Nejvyšší Osobnosti Božství. Realizace přítomnosti Nejvyššího Pána má tři stupně. Na nejnižším stupni realizace stojí kaniṣṭha-adhikārī, člověk, který navštěvuje bohoslužebná místa—chrám, kostel nebo mešitu podle své náboženské víry—a vykonává tam pobožnosti podle příkazů písma. Takový oddaný má za to, že Pán je přítomen pouze tam a nikde jinde. Není s to rozpoznat, kdo stojí na jakém stupni oddané služby a ani nemůže říci, kdo poznal Nejvyššího Pána. Takoví oddaní následují obřadní rutinu a občas se přou o tom, který druh uctívání je nejlepší. Jsou to vlastně oddaní, kteří jsou na nejnižším stupni oddanosti. Někdy se jim říká materialističtí oddaní nebo ti, kteří se pouze pokoušejí vysvobodit z pout materialismu a dosáhnout duchovní úrovně.
Ši mantra apibūdina mahā-bhāgavatą – didžią asmenybę, kuri mato, kad viskas yra susiję su Aukščiausiuoju Dievo Asmeniu. Aukščiausiojo Viešpaties buvimas patiriamas trimis etapais. Tas, kuris pažino Viešpatį mažiausiai, vadinamas kaniṣṭha- adhikāriu. Jis lanko maldos namus – šventyklą, bažnyčią ar mečetę, pagal tai, kokį tikėjimą išpažįsta, ir meldžiasi, kaip nurodo šventraščiai. Šio lygio bhaktas mano, kad Viešpats būna tiktai ten, kur Jis yra garbinamas. Jis negali tiksliai pasakyti, kas kiek atsidavęs Aukščiausiajam Viešpačiui ir kas Jį pažino. Tokie bhaktai laikosi nusistovėjusių tradicijų ir neretai kivirčijasi tarpusavyje, vieno tipo religinę praktiką laikydami geresne už kitą. Kaniṣṭha-adhikāriai iš esmės yra materialistiški bhaktai, jie dar tik stengiasi išsiveržti už materijos ribų ir pasiekti dvasinį lygį.
Ten, kdo dosáhl druhého stupně realizace, se nazývá madhyama-adhikārī. Ve vztahu k Nejvyššímu Pánu mají tito oddaní na zřeteli čtyři zásady: 1. především vidí Nejvyššího Pána, 2. pak vidí Jeho oddané, 3. vidí nevinné, kteří postrádají poznání o Bohu, 4. vidí ateisty, kteří nevěří v Pána a kteří nenávidí ty, kteří jsou Mu oddáni. Madhyama-adhikārī jedná různě v souladu s těmito čtyřmi zásadami. Uctívá Pána, vidí v Něm předmět své lásky a stýká se přátelsky s těmi, kdo Mu zasvětili život. Snaží se probudit v srdcích nevinných spící lásku k Bohu, ale straní se ateistů, kteří hanobí Boha, jakmile jen o Něm uslyší.
Pasiekę antrą dvasinio tobulumo pakopą vadinami madhyama- adhikāriais. Šie bhaktai skiria keturias gyvųjų būtybių kategorijas: 1) Aukščiausiąjį Viešpatį, 2) bhaktus, 3) nekaltuosius, kurie nieko nežino apie Viešpatį, ir 4) Viešpačiu netikinčius ateistus, kurie nekenčia Dievui tarnaujančių bhaktų. Su įvairiais keturių kategorijų atstovais madhyama-adhikāris elgiasi skirtingai. Jis garbina Viešpatį kaip meilės objektą ir draugauja su tais, kurie tarnauja Viešpačiui. Nekaltųjų širdyse jis žadina snaudžiančią meilę Dievui, bet vengia ateistų, kurie išjuokia Dievo vardą.
Na třetím stupni realizace stojí uttama-adhikārī, který vidí vše ve vztahu k Nejvyššímu Pánu. Takový oddaný nečiní rozdílu mezi ateistou a teistou, nýbrž vidí každého jako nedílnou částici Boha. Ví, že není rozdílu mezi učeným bráhmanem a psem na ulici, protože oba pocházejí z Pána, třebaže mají různou tělesnou podobu podle různých kvalit přírody. Ví, že tento bráhman—částice Nejvyššího Pána—nezneužil nepatrné nezávislosti, kterou mu dal Pán, zatímco pes—částice Nejvyššího Pána—této nezávislosti zneužil, a proto ho přírodní zákony potrestaly uvězněním do nevědomé životní formy. Uttama-adhikārī se snaží činit dobro jak bráhmanovi, tak i psu, aniž by se ohlížel na jejich činy. Oddaný, který již dosáhl tohoto stupně realizace, se nedá oklamat hmotnými těly a přitahuje ho duchovní jiskra uvnitř každé bytosti.
Dar aukštesnį lygį už madhyama-adhikārį yra pasiekęs uttama- adhikāris, kuris mato, kad viskas susiję su Aukščiausiuoju Viešpačiu. Toks bhaktas neskirsto žmonių į ateistus ir teistus, o kiekvieną suvokia kaip neatsiejamą Dievo dalelę. Jis žino, kad nėra esminio skirtumo tarp labai išsilavinusio brāhmaṇo ir valkataujančio šuns, nes abu jie yra neatsiejamos Viešpaties dalelės, nors ir surakinti skirtinguose kūnuose, kuriuos lėmė kokybiškai skirtingi praeitų gyvenimų veiksmai. Jis suvokia, kad Aukščiausiojo Viešpaties dalelė, glūdinti brāhmaṇo kūne, teisingai naudojosi Viešpaties jai suteikta ribota nepriklausomybe, o panaši dalelė šuns kūne piktnaudžiavo savo nepriklausomybe, ir dėl to gamtos dėsniai ją nubaudė, įkalindami šuns kūne. Neteikdamas didelės reikšmės skirtumui tarp brāhmaṇo ir šuns elgsenos, uttama-adhikāris stengiasi daryti gera abiems. Tokio mokyto bhakto neklaidina materialūs kūnai, jam svarbiau dvasinė kibirkštis, glūdinti abiejose būtybėse.
Ti, kdo takové oddané napodobují a předstírají vizi jednoty a přátelství, ale jednají přitom na tělesné úrovni, jsou falešní lidumilové. Univerzálnímu bratrství se člověk musí naučit od oddaného na úrovni uttama-adhikārī a ne od pošetilce, který ani pořádně nerozumí postavení individuální duše a Nadduše, jež je všudypřítomnou expanzí Nejvyššího Pána.
Tie, kurie mėgdžiodami uttama-adhikārį puikuojasi visuotinės vienybės ir draugiškumo idėjomis, tačiau iš jų elgesio matyti, kad jie temato kūniškąjį pradą, yra netikri filantropai. Teisingo visuotinės brolybės supratimo reikia mokytis iš uttama-adhikārio, o ne iš kvailio, kuris dorai nepažįsta individualios sielos ir visur esančios Aukščiausiojo Viešpaties ekspansijos, Supersielos.
V této mantře Šrí Íšópanišady je jasně řečeno, že člověk má spatřovat neboli vidět. Znamená to, že musí následovat předchozího áčárju, dokonalého učitele. Přesný sanskrtský výraz, jehož se používá v této souvislosti, je anupaśyati. Paśyati znamená spatřovat. Neznamená to, že člověk se má pokoušet vidět věci pouhým okem, neboť oko pro své hmotné vady nemůže vidět věci, jak jsou. Člověk nemůže dobře vidět, dokud nebyl poučen z vyššího pramene, a nejvyšším pramenem je védská moudrost, sdělená samotným Pánem. Védské pravdy přicházejí v učednické posloupnosti od Pána k Brahmovi, od Brahmy k Náradovi, od Nárady k Vjásovi a od Vjásy k mnoha jiným učedníkům. Dříve nebylo třeba zaznamenávat poselství védských spisů, neboť za dřívějších věků byli lidé inteligentnější a měli lepší paměť. Aby mohli následovat pokyny, stačilo jim jednou si je vyslechnout z úst opravdového duchovního mistra.
Šioje šeštoje mantroje aiškiai pasakyta, kad reikia stebėti arba matyti, laikantis tam tikros sistemos. Tai reiškia, kad reikia sekti ankstesniojo ācāryos, tobulo mokytojo, pavyzdžiu. Šiuo atveju vartojamas sanskrito žodis anupaśyati. Anu – reiškia „sekti“, o paśyati – „stebėti“. Taigi žodis anupaśyati reiškia, kad turime tikėti ne tuo, ką matome plika akimi, o sekti pirmtakais ācāryomis. Dėl materialių trūkumų plika akis neparodys tikro vaizdo. Neįmanoma teisingai matyti dalykus, neišgirdus paaiškinimų iš aukštesnio šaltinio, o aukščiausiasis šaltinis – tai Paties Viešpaties lūpomis pasakyta Vedų išmintis. Vedų tiesos perduodamos mokinių seka: Viešpats perteikia jas Brahmai, Brahmā – Nāradai, Nārada – Vyāsai, o Vyāsa – kitiems mokiniams. Kitados žmonės buvo protingesni ir turėjo aiškesnę atmintį, todėl užrašinėti Vedų žinias nebuvo reikalo. Jiems pakakdavo kartą išklausyti bona fide dvasinio mokytojo pamokymų, ir jie jų laikydavosi.
V nynější době existuje mnoho komentářů zjevených spisů, ale většina z nich nenáleží do učednické posloupnosti počínající Šrílou Vjásadévou, který první učil védské moudrosti. Poslední, dokonalé a vznešené dílo Vjásadévy je Šrímad-Bhágavatam, jenž je správným výkladem Védánta-sútry.Vjásadéva zaznamenal také Bhagavad-gítu, kterou vyjevil samotný Pán. Tato dvě písma jsou ze všech zjevených spisů nejdůležitější a výklady, které se rozcházejí s jejich zásadami, nejsou autentické. Mezi Upanišadami, Védántou, Védami, Bhagavad-gítou a Šrímad- Bhágavatamem je naprostý soulad a shoda a nikdo se nemá pokoušet dospět k nějakému závěru o védských spisech, aniž byl poučen příslušníkem Vjásadévovy učednické posloupnosti, nebo alespoň těmi, kdo věří v Nejvyššího Pána a Jeho rozličné energie.
Mūsų dienomis apreikštiesiems raštams parašyta daug komentarų, tačiau daugelio jų autoriai nepriklauso Śrīlos Vyāsadevos mokinių sekai. Śrīla Vyāsadeva pirmasis užrašė Vedų išmintį. Savo paskutiniame, tobuliausiame ir reikšmingiausiame veikale „Śrīmad-Bhāgavatam“ jis komentuoja „Vedānta-sūtrą“. Be to, dar yra „Bhagavad-gītā“, kurią papasakojo Patsai Viešpats, o užrašė Śrīla Vyāsadeva. Tokie patys svarbiausi apreikštieji raštai, ir bet kuris komentaras, prieštaraujantis „Bhagavad-gītos“ ar „Śrīmad- Bhāgavatam“ principams, negali būti autoritetingas. Upaniṣadų, „Vedānta-sūtros“, Vedų, „Bhagavad-gītos“, „Śrīmad-Bhāgavatam“ mokymas vieningas, todėl niekam nevalia daryti kokių nors išvadų dėl Vedų, neišklausius Vyāsadevos mokinių sekos atstovų ar bent tų, kurie tiki Dievo Asmeniu ir įvairiomis Jo energijomis, apie kurias kalbama „Śrī Īśopaniṣadoje“.
Podle Bhagavad-gíty (6.9) se uttama-adhikārī, který vidí ve všech tvorech své bratry, může stát pouze ten, kdo je již vysvobozen. Politikové, kteří mají neustále na zřeteli materiální zisk, takový náhled mít nemohou. Člověk, jenž napodobuje osvobozeného člověka, může snad posloužit vnějšímu tělu a proslavit se nebo získat podobné odměny, ale to není skutečná služba duši. Takový napodobovatel není poučen o duchovním světě. Uttama-adhikārī vidí v živém tvoru duši a slouží mu jakožto duši. Tak je automaticky obsloužen i hmotný aspekt.
Pasak „Bhagavad-gītos“ (18.54), tapti uttama-adhikārī bhaktu ir į kiekvieną gyvą būtybę žvelgti kaip į savo brolį tegali tas, kuris jau pasiekė išsivadavimo lygį (brahma-bhūtą). Politikai negali turėti tokio matymo, nes jie visada siekia kokios nors materialios naudos. Mėgdžioti uttama-adhikārį – reiškia dėl šlovės ar kitokios materialios naudos tarnauti savo išoriniam apvalkalui, kūnui, o ne dvasinei sielai. Toks mėgdžiotojas nieko nenutuokia apie dvasinį pasaulį. Uttama-adhikāris mato gyvą esybę kaip dvasinę sielą ir pats jai kaip sielai tarnauja. Taip savaime patenkinama ir materialioji pusė.