Mantra osmnáctá

Aštuoniolikta mantra

Verš

Tekstas

agne naya supathā rāye asmān
viśvāni deva vayunāni vidvān
yuyodhy asmaj juhurāṇam eno
bhūyiṣṭhāṁ te nama-uktiṁ vidhema

Synonyma

Synonyms

agne — ó Pane můj, jenž jsi mocný jako oheň; naya — veď laskavě; supathā — pravou cestou; rāye — abych Tě dosáhl; asmān — nás; viśvāni — všechny; deva — ó Pane můj; vayunāni — činy; vidvān — ten, kdo zná; yuyodhi — odstraň laskavě; asmat — od nás; juhurāṇam — všechny překážky, které stojí v cestě; enaḥ — všechny neřesti; bhūyiṣṭhām — nejpočetnější; te — Tobě; namaḥ uktim — slova pocty; vidhema — činím.

agne — o Viešpatie, galingas kaip ugnis; naya — vesk; supatha — teisingu keliu; raye — kad ateitume pas Tave; asmān — mus; viśvāni — visus; deva — o Viešpatie; vayunāni — veiksmus; vidvān — pažįstantis subjekte; yuyodhi — malonėk pašalinti; asmat — mūsų; juhurāṇam — visas kliūtis kelyje; enaḥ — visas ydas; bhūyiṣṭhām — gausias; te — Tau; namaḥ-uktim — nuolankumo kupinus žodžius; vidhema — aš sakau.

Překlad

Translation

Ó můj Pane, jenž jsi všemohoucí, mocný jako oheň, v této chvíli Ti vzdávám poctu a padám na zem k Tvým nohám. Ó můj Pane, prosím, veď mne pravou cestou k Tobě, a protože víš vše, co jsem v minulosti učinil, prosím, osvoboď mě od následků minulých hříchů, aby mému vývoji nestála v cestě žádná překážka.

O Viešpatie, galingas kaip ugnis, visagali. Su didžiausia pagarba puolu Tau po kojų. O Viešpatie, veski mane teisingu keliu, kad ateičiau pas Tave. Kadangi Tu žinai viską, ką esu padaręs praeityje, išvaduoki mane nuo praeities nuodėmių pasekmių – tenebus man kliūčių tobulėti.

Význam

Purport

Odevzdáním se a prosbou o bezpříčinnou milost Pána může oddaný postupovat po cestě k úplné seberealizaci. Pán je zde osloven jako oheň, protože je schopen spálit všechno, včetně hříchů odevzdané duše, na popel. Předešlé mantry popisují skutečný a konečný aspekt Absolutního jako Osobnost Božství. Aspekt Jeho neosobní brahmadžjóti je oslnivým pokryvem Jeho tváře. Plodonosné činnosti neboli karma-kándská cesta seberealizace jsou nejnižším stupněm tohoto úsilí. Jakmile se takovéto činy jen nepatrně odchýlí od usměrňujících zásad Véd, promění se ve vikarmu neboli jednání, jež škodí zájmům jednajícího. Tuto vikarmu provádí zbloudilá živá bytost prostě pro smyslový požitek, a tak se takové činnosti stávají jen překážkou na cestě k seberealizaci.

Atsiduodamas Viešpačiui ir melsdamas Jo nepriežastinės malonės, bhaktas gali eiti į priekį savęs pažinimo keliu. Šioje mantroje į Viešpatį kreipiamasi kaip į ugnį, nes Jis gali pelenais paversti viską, taip pat ir Jam atsidavusios sielos nuodėmes. Ankstesnėse mantrose jau buvo kalbėta, kad Dievo Asmuo yra tikrasis ir aukščiausias Absoliuto aspektas. O Jo beasmenio brahmajyoti aspektas – tai akinančios šviesos skraistė, gaubianti Jo veidą. Karminė veikla, arba karma-kāṇḍa, – tai žemiausia savęs pažinimo forma. Kai karminė veikla nors truputį nukrypsta nuo Vedų nustatytų reguliatyviųjų principų, ji virsta vikarma – veikla, priešinga paties veikiančiojo interesams. Iliuzijos suklaidinta gyvoji esybė atlieka tokią veiklą dėl jausminių malonumų, ir jos veiksmai tampa kliūtimi savęs pažinimo kelyje.

Seberealizace je možná jen v lidské životní podobě. Existuje 8 400 000 různých druhů nebo podob života, z nichž pouze lidská podoba ve spojení s bráhmanskou kulturou poskytuje možnost poznání transcendentálna. Bráhmanská kultura zahrnuje pravdivost, ovládání smyslů, shovívavost, prostotu, plné poznání a plnou víru v Boha. Neznamená to, že člověk má být hrdý na svůj vysoký původ. Kdo se narodil jako syn bráhmana, má možnost stát se bráhmanem, stejně jako syn významného muže má možnost stát se významným mužem. Avšak toto rodové právo není všechno, protože člověk musí také získat bráhmanské kvalifikace. Jakmile zpyšní na své zrození v bráhmanské rodině, aniž by měl skutečné vlastnosti bráhmana, okamžitě sklouzne z cesty seberealizace. Tak je jeho lidské životní poslání zmařeno.

Pažinti save tegalima turint žmogaus, o ne kitokią gyvybės formą. Yra net 8 400 000 rūšių arba gyvybės formų, iš kurių tik žmogus, išauklėtas pagal brahmaniškosios kultūros normas, turi galimybę pažinti Transcendenciją. Brahmaniškoji kultūra – tai visų pirma teisingumas, jausmų valdymas, savitramda, paprastumas, geras išmanymas ir visiškas tikėjimas Dievu. Tai neturi nieko bendra su didžiavimusi savo aukšta kilme. Kaip vaikas, gimęs gydytojo šeimoje, turi geresnes galimybes tapti gydytoju, taip ir vaikas, gimęs brāhmaṇo šeimoje, turi geresnes galimybes tapti brāhmaṇu. Tačiau toks aukštos kilmės pranašumas dar ne viskas – būtina pačiam išsiugdyti brāhmaṇo ypatybes. Kai tik brāhmaṇo sūnus ima didžiuotis savo kilme ir neigti būtinumą ugdyti brāhmaṇo ypatybes, jis bemat degraduoja ir išklysta iš savęs pažinimo kelio, o misija, kuri gulė ant jo pečių, jam gimus žmogumi, lieka neįgyvendinta.

V Bhagavad-gítě (6.41-42) nás Pán ujišťuje, že duši odpadlé s cesty seberealizace (yoga-bhraṣṭa) je dána další možnost tím, že se narodí buď v rodině dobrých bráhmanů nebo v rodině bohatého kupce. Takovéto narození poskytuje větší možnosti k seberealizaci. Jestliže však jsou tyto možnosti pod vlivem iluze promarněny, ztratí člověk dobrou příležitost, kterou mu dal všemohoucí Pán ve formě lidského života.

„Bhagavad-gītoje“ (6.41–42) Viešpats patikina, kad yoga-bhraṣṭos ar išklydusios iš savęs pažinimo kelio sielos turi galimybę pasitaisyti, kai gimsta dorų brāhmaṇų ar turtingų prekijų šeimose. Tokia kilmė sudaro daugiau galimybių pažinti save. Tačiau jei iliuzijos paveiktas žmogus ima tuo piktnaudžiauti, jis praleidžia puikią progą, kurią jam suteikė visagalis Viešpats.

Usměrňující zásady jsou takové povahy, že ten, kdo se jimi řídí, je povýšen z roviny plodonosné činnosti na rovinu transcendentálního poznání, a když se po mnoha a mnoha zrozeních odevzdá Pánu, stává se dokonalým. To je běžný postup. Ten však, kdo se odevzdá již na samém počátku, jak se zmiňuje tato mantra, překročí okamžitě všechna stádia pouhým přijetím oddaného postoje. V Bhagavad-gítě (18.66) stojí, že Pán se takovéto odevzdané duše okamžitě ujme a osvobodí ji od reakcí za hříšné činnosti. Mnohé karma-kándské činnosti vyvolávají tyto reakce a stejně tak je tomu s džňána-kándou—cestou filozofického rozvoje—kde je však těchto hříšných činů méně. Avšak vykonávání oddané služby Pánu neboli přijetí cesty bhakti prakticky vylučuje možnost dopouštět se hříšných činů a možnosti být tedy vystaven jejich reakcím. Člověk oddaný Pánu získá všechny dobré kvalifikace samotného Pána, o bráhmanských kvalifikacích ani nemluvě. Oddaný získá automaticky kvalifikaci zkušeného bráhmana, oprávněného vykonávat obřady, i když se nenarodil v bráhmanské rodině. Taková je všemohoucnost Pána. Pán může degradovat člověka narozeného v bráhmanské rodině na úroveň pojídače psů, člověka nízkého původu, ale může také povýšit pojídače psů, člověka nízkého původu, na úroveň kvalifikovaného bráhmana, jenom díky síle oddané služby.

Reguliatyviųjų principų laikymasis padeda žmogui pakilti nuo karminės veiklos lygio iki transcendentinio žinojimo. Po daugybės gimimų pasiekęs transcendentinio žinojimo lygmenį, žmogus visiškai atsiduoda Viešpačiui ir tampa tobulas. Toks yra įprastas tobulėjimo kelias. Tačiau tas, kuris iš pat pradžių atsiduoda Viešpačiui ir tarnauja Jam, kaip rekomenduoja ši mantra, iš karto įveikia visas palaipsnio tobulėjimo stadijas. Kaip nurodoma „Bhagavad-gītoje“ (18.66), Viešpats išsyk ima globoti atsidavusią sielą ir išlaisvina ją nuo nuodėmių pasekmių. Karma-kāṇḍos praktikoje yra labai daug nuodėmingų veiksmų. Jñāna-kāṇḍos, filosofinio tobulėjimo, kelyje nusidedama mažiau. Tuo tarpu atsidavimo tarnystės Viešpačiui, arba bhakti, praktikoje galimybių nusidėti beveik nėra. Viešpaties bhaktas išsiugdo ne tik brāhmaṇo, bet ir pačias tauriausias Paties Viešpaties ypatybes. Bhaktas nebūtinai turi būti gimęs brāhmaṇų šeimoje – jis savaime įgyja patyrusio, turinčio teisę atlikti aukas brāhmaṇo ypatybes. Tokia yra Viešpaties visagalybė. Gimusį brāhmaṇo šeimoje žmogų Jis gali padaryti tokiu pat puolusiu, koks yra šunėdis iš žemiausių kastų, o žemos kilmės šunėdį gali iškelti iki patyrusio brāhmaṇo lygio – tereikia, kad šis su atsidavimu tarnautų Viešpačiui.

Protože všemohoucí Pán je umístěn v srdci každé živé bytosti, může svým upřímným oddaným dávat pokyny, jak dosáhnout pravé cesty. Těchto pokynů se dostává hlavně oddaným, i když si třeba přejí něco jiného. Pokud se týká ostatních, Bůh vyhovuje jejich přání jen na jejich vlastní nebezpečí. Oddaného však Pán vede tak, aby nikdy nejednal chybně. Śrīmad-Bhāgavatam (11.5.42) říká:

Visagalis Viešpats glūdi visų širdyse, todėl Savo nuoširdiems bhaktams nurodo, kaip išeiti į teisingą kelią. Tokius nurodymus Jis duoda net tada, kai mes trokštame visai ko kito. Ypač Dievas globoja bhaktus. O visiems kitiems Jis leidžia veikti savo pačių atsakomybe. Tačiau bhaktui Viešpats vadovauja ir padeda niekada nesuklysti. „Śrīmad-Bhāgavatam“ (11.5.42) pasakyta:

sva-pāda-mūlaṁ bhajataḥ priyasya
tyaktānya-bhāvasya hariḥ pareśaḥ
vikarma yac cotpatitaṁ kathañcid
dhunoti sarvaṁ hṛdi sanniviṣṭaḥ

„Kdo takto zanechal všech ostatních činností a plně přijal útočiště u lotosových nohou Hariho, Nejvyšší Osobnosti Božství, je Pánu velmi drahý. Pokud se tato odevzdaná duše shodou okolností dopustí něčeho hříšného, Nejvyšší Pán, jenž sídlí v srdci každé bytosti, okamžitě odstraní reakci za tento hřích."

„Viešpats labai maloningas Savo bhaktui, kuris visiškai atsidavė Jo lotoso pėdoms, ir net tada, kai jis susipainioja vikarmos pinklėse (veikia priešingai, negu nurodo Vedos), Viešpats, būdamas bhakto širdyje, tučtuojau ištaiso jo padarytas klaidas, nes Viešpačiui Jo bhaktai labai brangūs.“

V této mantře oddaný prosí Pána, aby ho napravil z vnitřku jeho srdce. Chybovat je lidské. Podmíněná duše velmi často chybuje, a jediným prostředkem proti těmto nevědomým hříchům je odevzdat se lotosovým nohám Pána, aby Pán svého oddaného mohl vést. Pán se ujme duší, které se Mu zcela odevzdaly. Všechny problémy se vyřeší jednoduše tím, že se člověk odevzdá Pánu a jedná podle Jeho pokynů. Upřímní oddaní dostávají tyto pokyny dvojím způsobem: prostřednictvím světců, spisů a duchovního mistra nebo od Pána samotného, jenž sídlí v srdci každé živé bytosti. Takto je oddaný ochraňován v každém ohledu.

Šioje „Śrī Īśopaniṣados“ mantroje bhaktas meldžiasi Viešpačiui, kuris yra Jo širdyje, ir prašo Jo ištaisyti klaidas. Klysti žmogiška. Sąlygota siela labai dažnai suklysta, ir vienintelė patikima priemonė išvengti tokių netikėtų nuodėmių – nusilenkti Viešpaties lotoso pėdoms ir atsiduoti Jam, kad Jis nurodytų, kaip nepakliūti į tokius spąstus. Viešpats globoja Jam visiškai atsidavusias sielas, todėl, atsidavus Viešpačiui ir paklūstant Jo nurodymams, išsisprendžia visos problemos. Šie nurodymai pasiekia nuoširdų bhaktą dviem keliais: per šventus žmones, šventraščius bei dvasinį mokytoją ir per Patį Viešpatį, glūdintį kiekvieno širdyje. Taip bhaktas įgyja tobulą Vedų žinojimą ir tampa visapusiškai apsaugotas.

Védské poznání je transcendentální a nemůže být pochopeno cestou světských vzdělávacích metod. Védským mantrám je možno porozumět pouze z milosti Pána a duchovního mistra. Když se někdo uchýlí pod ochranu duchovního mistra, rozumí se tím, že získal milost Pána. Pán vůči oddanému vystupuje v roli duchovního mistra. Duchovní mistr, védské pokyny a samotný Pán zevnitř srdce vedou oddaného s jistotou, že nemůže sklouznout zpět do světa hmotné iluze. Takto chráněn ze všech stran, si může oddaný být jist, že dosáhne konečného cíle, dokonalosti. Celý postup je naznačen v této mantře a Šrímad- Bhágavatam jej objasňuje dále. (1.12.17-20)

Vedų žinios transcendentinės, ir jų negalima gauti tais metodais, kokiais paprastai naudojamasi, siekiant mokslo. Perprasti Vedų mantras padeda Viešpaties ir dvasinio mokytojo malonė (yasya deve parā bhaktir yathā deve tathā gurau). Jei žmogus suranda tikro dvasinio mokytojo prieglobstį, vadinasi, jis patyrė Viešpaties malonę. Viešpats apsireiškia bhaktui dvasinio mokytojo pavidalu. Taigi dvasinis mokytojas, Vedų nurodymai ir Pats Viešpats, glūdintis bhakto širdyje, teikia bhaktui nurodymus ir būtiniausią paramą. Todėl bhaktui negresia pavojus vėl nupulti į materialios iliuzijos liūną. Jis gerai apsaugotas ir tikrai pasieks aukščiausią tobulumą. Šioje mantroje apie bhakto tobulėjimo kelią tėra trumpai užsiminta, o „Śrīmad-Bhāgavatam“ (1.2.17–20) kalba apie tai plačiau:

Naslouchání a rozmlouvání o slávě Pána jsou již samy o sobě zbožné činy. Pán chce, aby je každý prováděl, protože je příznivcem všech živých bytostí. Nasloucháním a rozmlouváním o Pánově slávě se člověk očistí od všeho nežádoucího a jeho oddanost se upevní. Na tomto stupni nabývá oddaný bráhmanské kvalifikace a výsledné reakce nižších kvalit přírody (vášně a nevědomosti) úplně zmizí. Mocí oddané služby je oddaný osvícen a pozná Pánovu cestu i způsob, jakým Ho dosáhnout. Když pak všechny pochyby zmizí, člověk se stává čistým oddaným.

„Viešpaties šlovinimas giesmėmis ir tų giesmių klausymasis savaime yra pamaldus darbas. Viešpats visoms gyvoms būtybėms linki gero, todėl Jis nori, kad visi klausytųsi ir giedotų apie Jo šlovę. Šlovindamas Viešpatį ir klausydamasis pasakojimų apie Jo šlovę, žmogus apsivalo nuo nepageidaujamų dalykų, ir jo atsidavimas Viešpačiui nepaprastai sutvirtėja. Sutvirtėjus atsidavimui, bhaktas įgyja brahmaniškų ypatybių, ir žemesniosios guṇos (aistra bei neišmanymas) jo nebeveikia. Atsidavimo tarnystės dėka bhaktas patiria prašviesėjimą. Jis išvysta kelią pas Viešpatį ir suvokia, kaip juo eiti. Visos abejonės išsisklaido, ir jis tampa tyras bhaktas.“

Takto končí Bhaktivédantovy výklady Šrí Íšópanišady, poznání, jež člověka přivádí blíže k Nejvyšší Osobnosti Božství, Kršnovi.

Taip Bhaktivedanta baigia komentuoti „Śrī Īśopaniṣadą“, kurioje išdėstytos tiesos, priartinančios žmogų prie Aukščiausiojo Dievo Asmens, Kṛṣṇos.