TEXT 13

Verš

Tekstas

cātur-varṇyaṁ mayā sṛṣṭaṁ
guṇa-karma-vibhāgaśaḥ
tasya kartāram api māṁ
viddhy akartāram avyayam

Synonyma

Synonyms

cātuḥ-varṇyam — čtyři třídy lidské společnosti; mayā — Mnou; sṛṣṭam — stvořené; guṇa — kvality; karma — a práce; vibhāgaśaḥ — podle rozdělení; tasya — toho; kartāram — otec; api — ačkoliv; mām — Mě; viddhi — můžeš znát; akartāram — jako nečinného; avyayam — neměnného.

cātuḥ-varṇyam — keturi žmonių visuomenės luomai; mayā — Mano; sṛṣṭam — sukurti; guṇa — pagal savybes; karma — ir darbą; vibhāgaśaḥ — padalinant; tasya — to; kartāram — tėvą; api — nors; mām — Mane; viddhi — žinoki; akartāram — kaip neveikiantį; avyayam — nekintantį.

Překlad

Translation

Podle tří kvalit hmotné přírody a práce, která je s nimi spojena, jsem vytvořil čtyři třídy lidské společnosti. A měl bys vědět, že ačkoliv jsem tvůrcem tohoto systému, přesto jakožto neměnný nic nekonám.

Pagal tris materialios gamtos guṇas ir su jomis susijusį darbą Aš sukūriau keturis žmonių visuomenės luomus. Nors Aš esu šios sistemos kūrėjas, žinok, jog būdamas nekintantis, Aš nieko neveikiu.

Význam

Purport

Pán je stvořitelem všeho. Vše se z Něho rodí, vše je Jím udržováno a po zániku v Něm vše spočívá. Je tedy i stvořitelem čtyř společenských tříd, počínaje třídou inteligentních lidí, kteří jsou díky svému postavení na úrovni kvality dobra odborně nazýváni brāhmaṇové. Následuje třída státosprávců, kterým se říká kṣatriyové, protože jsou ovlivněni kvalitou vášně. Obchodníci, vaiśyové, jsou ovlivňováni směsí kvalit vášně a nevědomosti a dělníci, śūdrové, jsou pod vlivem kvality nevědomosti. Přestože Pán Kṛṣṇa stvořil tyto čtyři třídy, sám k žádné z nich nepatří, jelikož není jednou z podmíněných duší, jejichž jedna část tvoří lidskou společnost. Ta se podobá jakékoliv jiné zvířecí společnosti, ale pro pozvednutí člověka nad úroveň zvířat Pán stvořil výše uvedené třídy, umožňující systematicky rozvíjet vědomí Kṛṣṇy. Sklon člověka k jisté práci je předurčen kvalitami hmotné přírody, kterých nabyl. Příznaky odpovídající různým kvalitám hmotné přírody jsou popisovány v osmnácté kapitole této knihy. Každý, kdo si je vědom Kṛṣṇy, však stojí ještě výše než samotní brāhmaṇové. Ačkoliv se u brāhmaṇů vzhledem k jejich vlastnostem očekává, že budou znát Brahman, Nejvyšší Absolutní Pravdu, většina z nich Pána Kṛṣṇu poznává pouze v Jeho projevu neosobního Brahmanu. Ten, kdo však překoná omezené znalosti brāhmaṇy a dospěje k poznání Nejvyšší Osobnosti Božství, Śrī Kṛṣṇy, se stane osobou vědomou si Kṛṣṇy neboli vaiṣṇavou. Vědomí Kṛṣṇy zahrnuje poznání Kṛṣṇových nejrůznějších úplných expanzí — Rāmy, Nṛsiṁhy, Varāhy a tak dále. A tak jako je Kṛṣṇa transcendentální vůči tomuto systému čtyř tříd lidské společnosti, je i ten, kdo si je vědom Kṛṣṇy, transcendentální vůči veškerému jejímu rozdělení, ať už se jedná o komunitu, národ či lidské druhy.

KOMENTARAS: Viską sukūrė Viešpats. Viskas gimė iš Jo, Jis viską palaiko ir po sunaikinimo viskas ilsisi Jame. Taigi Jis yra ir keturių visuomeninės santvarkos luomų kūrėjas. Pirmasis iš jų – brahmanai, inteligentijos klasė, jie yra dorybės guṇos. Antrasis, administracinis – kṣatriyų klasė, jie yra aistros guṇos. Prekijai, kurie vadinami vaiśyais, yra aistros bei neišmanymo guṇos, o śūdros, darbininkų klasė – materialios gamtos neišmanymo guṇos. Nors Viešpats Kṛṣṇa sukūrė keturis žmonių visuomenės luomus, tačiau Pats nė vienam iš jų nepriklauso, nes Jis nėra iš tų sąlygotųjų sielų, kurios sudaro žmonių visuomenę. Žmonių visuomenė panaši į bet kurią gyvūnų šeimą. Tam, kad žmonės iškiltų aukščiau gyvūnų bei galėtų sistemingai ugdyti Kṛṣṇos sąmonę, Viešpats ir sukūrė aukščiau minėtus luomus. Individualų žmogaus polinkį vienam ar kitam darbui nulemia tos materialios gamtos guṇos, su kuriomis jis yra susijęs. Įvairių materialios gamtos guṇų poveikis žmogaus gyvenimui aprašomas aštuonioliktame šios knygos skyriuje. Kṛṣṇą įsisąmoninęs žmogus yra aukštesnis ir už brahmaną. Nors brahmanas pagal savo savybes turėtų suvokti Brahmaną, Aukščiausiąją Absoliučią Tiesą, tačiau dauguma jų tesiekia beasmenio Brahmano, Viešpaties Kṛṣṇos apraiškos, pažinimo. Bet tas, kuris pranoksta ribotą brahmanų žinojimą ir suvokia Aukščiausiąjį Dievo Asmenį, Viešpatį Śrī Kṛṣṇą, įgyja Kṛṣṇos sąmonę, kitaip sakant, tampa vaiṣṇavu. Kṛṣṇos sąmonė apima įvairių Kṛṣṇos pilnutinių skleidinių – Rāmos, Nṛsiṁhos,Varāhos etc. – suvokimą. Kaip Kṛṣṇa yra transcendentalus minėtai keturių žmonių visuomenės luomų sistemai, taip ir Kṛṣṇą įsisąmoninęs žmogus transcendentalus visiems žmonių visuomenės padaliniams – ar imtume skirstymą pagal bendruomenės, nacijos ar pagal rasės požymius.